نوزادان كم وزن در معرض بیماری
وزن هنگام تولد مهم ترین عامل تعیین كننده ی میزان سلامت نوزادان است و گزینه ای پُراهمیت در تكامل بعدی شیرخواران و كودكان محسوب می شود.
دكتر وقار گنجوی چنگیزی، متخصص بیماری های كودكان و فوق تخصص نوزادان در این‌باره به جام‌جم می گوید: شیوع نوزادان متولد شده با وزن كم در كشورهای در حال توسعه بیشتر از كشورهای توسعه یافته است و وزن زمان تولد رابطه مستقیم با سلامتی مادر، سطوح بهداشت كشور و به خصوص بهداشت مادران دارد.
به گفته وی، احتمال وقوع فوت در نوزادان كم وزن به مراتب بیش از نوزادان با وزن طبیعی است كه یك رابطه معكوس با میزان وزن تولد دارد، یعنی هرچه وزن تولد كمتر، شانس مرگ و میر بیشتر است.
متاسفانه نوزادان كم وزن در معرض عوارض متعدد عصبی، چشمی، شنوایی و عقب‌ماندگی‌های ذهنی هستند و 2 تا 3 برابر نوزادان با وزن معمولی، دچار آن می شوند و شانس ناهنجاری های مادرزادی و مشكلات تنفسی در این كودكان به مراتب بیشتر است.
دكتر گنجوی چنگیزی در تعریف نوزادان كم وزن اظهار می كند: این نوزادان وزن زمان تولدشان كمتر از 2 هزار و 500 گرم، صرف نظر از سن حاملگی است.
وی اذعان می كند: اصولا وزن تولد تحت تاثیر 2 عامل سن حاملگی(طول دوران حاملگی) و میزان رشد داخل رحمی قرار می گیرد، بنابراین كم وزن متولد شدن یا در نتیجه ی تولد نارس(كوتاه بودن دوران حاملگی) است یا در نتیجه ی عقب افتادگی رشد در داخل رحم و یا مجموعه ای از هر دو عامل است.
طبق بررسی های انجام شده نارسی علت عمده ی كم وزنی در كشورهای توسعه یافته است ولی عقب ماندگی رشد داخل رحمی، معضل اصلی كشورهای در حال توسعه است.
این فوق تخصص نوزادان می گوید: شرایط اجتماعی، اقتصادی، وضعیت تغذیه ای مادر، وضعیت بهداشتی، محیط، نژاد و حاملگی اول همه از عوامل در ارتباط با تولد یك نوزاد كم وزن است.
وی خاطرنشان می كند: فقر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به طور محسوسی باعث تولد نوزادان كم وزن و زایمان زودرس می شود، چراكه مواردی همچون مصرف سیگار، كم خونی، مراقبت های ناكافی دوران بارداری، عفونت، تغذیه ی ناكافی، افزایش فشارهای جسمانی، كارهای سنگین، حوادث حاملگی همچون فشار خون و ... دست به دست هم داده و سبب تولد نوزاد كم وزن می شود.
عوارض كم وزنی
مسائل عمده در نوزادان كم وزن، مشكلات تنفسی با علل و صور مختلف حاد و مزمن است. به گفته این فوق تخصص نوزادان، افت قند خون ، افت كلسیم، كم خونی ، زردی، نرسیدن اكسیژن به مغز، افت دمای بدن، شانس عفونت ها و شانس زیاد خونریزی ها در این نوزادان از مشكلات اصلی هستند كه بسته به علت كم وزنی، نارسی یا اختلالات رشد داخل رحمی متفاوت است.
مثلا معمولا میزان رشد پس از تولد در نوزادان كم وزن، به سن حاملگی، بیماری های همراه، دریافت كالری كافی و بیماری های تكرار شونده به عوامل محیطی و ارثی بستگی دارد.
دكتر گنجوی چنگیزی می افزاید: اگر نوزاد كم وزن نارس باشد ولی وزن تولد مناسب سن حاملگی باشد پتانسیل سرعت رشد آن ها همانند نوزادان ترم (نوزادانی كه در سن حاملگی بیش از 37 هفته به دنیا آمده باشند) با همان شرایط است.
این فوق تخصص نوزادان می افزاید: دیده شده است كه نوزادان كم وزن در سنین قبل از مدرسه نسبت به نوزادان متولد شده در سنین ترم، لاغرتر و ضعیف تر هستند.
از دومین مشكلاتی كه نزد كودكان كم وزن خودنمایی می كند، می توان به مشكلات تغذیه ای همچون ریفلاكس مری ، یبوست، انواع فتق‌ها و كولیك دوران نوزادی اشاره كرد.
این پزشك متخصص با اشاره به این كه شانس نرمی استخوان یا راشیتیسم و بیماری های التهابی روده در نوزادان كم وزن بیشتر است، درخصوص سومین مشكل نوزادان كم وزن یادآور می شود: اختلالات شنوایی از اختلالاتی است كه در ایجاد آن عواملی همچون نرسیدن اكسیژن، زردی، افزایش سروصدا، عفونت مادرزادی و مصرف برخی از داروها نقش دارند به همین دلیل توصیه می شود نوزادان قبل از سن 10 هفتگی، جهت بررسی شنوایی، به مراكز مربوطه فرستاده شوند. اختلالات عصبی عضلانی مانند شیوع فلج مغزی را می توان از دیگر مشكلات كودكان كم وزن و نارس برشمرد كه با سفتی اندام ها، اختلالات گردنی و اختلالات تكاملی خود را نشان می دهد.
دكتر گنجوی چنگیزی با بیان این كه ضریب هوشی در نوزادان كم وزن پایین تر است، عوامل اصلی اجتماع و اقتصاد را در تشدید این مساله مهم ارزیابی می كند.
وی همچنین عوارض چشمی نزدیك بینی و مشكلات شبكیه ای، خوب رشد نكردن مغز، خونریزی های مغزی، اختلالات متابولیك، تكرار عفونت ها و كم خونی را از دیگر مشكلات این دسته برمی شمرد.
پیشگیری
این پزشك متخصص اطفال، شناخت علل مختلف در ارتباط با كم وزنی همچون بیماری های مادر، مشكلات ژنتیكی و مشكلات مامایی را از عوامل موثر در پیشگیری از به دنیا آمدن نوزاد كم وزن ذكر كرده و می افزاید: می توان با آموزش عمومی به مادر، مراقبت های دوران بارداری، واكسن زدن به زنان باردار و بالا بردن دفاع بدن، آموزش صحیح رفتار باروری و بهبود وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، نوزادی با وزن ایده‌آل به دنیا آورد.
*مطالب مرتبط:
مصرف ماهی از تولد نوزاد نارس پیشگیری می كند
نوزادان كدام مادران، شش ماهه‌اند؟
آنتی‌بیوتیک‌های مضر در بارداری
نقش تغذیه در کاهش عوارض دوران بارداری
مطالبی کامل و جامع درباره ی فواید شیر مادر برای نوزاد
بخش تغذیه و سلامت تبیان
