رژیم غذایی ضد آب‌ مروارید

کمتر کسی می ‌داند که آب ‌مروارید با تغذیه ارتباط دارد. اما در‌ واقع، این بیماری چشمی هم مانند بسیاری از بیماری ‌های دیگر بر اثر رژیم غذایی نامناسب تشدید می‌ شود؛ به طوری كه اگر مبتلا به چاقی و فشارخون هستید یا دیابت دارید، باید بدانید که بیشتر در معرض خطر ابتلا به آب ‌مروارید هستید و این خطر وقتی در شما بیشتر خواهد شد که به بایدها و نبایدهای تغذیه‌ ای توجهی نكنید. برای آشنایی بیشتر با این بیماری و عوامل تغذیه‌ ای مرتبط با آن، دکتر سید رضا راست‌ منش، متخصص تغذیه و رژیم ‌درمانی، توضیح می دهند:

تغذیه از چند راه می ‌تواند زمینه بروز آب‌ مروارید را فراهم آورد؟

به طور کلی، اضافه دریافت مواد غذایی هم موجب افزایش احتمال ابتلا به این بیماری می ‌شود و هم ممکن است علایم آن را تشدید كند. علاوه بر این ها، عدم مصرف برخی گروه‌های غذایی نیز می‌ تواند سبب پیدایش یا تشدید این بیماری شود. همان‌ طور که می‌ دانید آب‌ مروارید بیمار‌ی‌ ای است که در آن عدسی چشم شفافیت خود را از دست می‌ دهد. از عوامل اصلی ایجاد آب ‌مروارید، ضربه به چشم و افزایش فشار داخل چشم است. پس اگر فردی به بیماری فشارخون بالا مبتلا باشد، این افزایش فشار به نوعی سبب افزایش فشار در عدسی چشم‌ هم خواهد شد. پس کنترل فشارخون با تغذیه و ورزش سبب کاهش فشار در این عضو حساس می ‌شود.

به علاوه، افزایش چربی خون که خود سبب تنگ شدن عروق می‌ شود، از عوامل بالابرنده فشار خون است بنابراین باید در مصرف غذاهای پرچرب محدودیت به خرج داد. مصرف زیاد غذاهای شیرین نیز در افرادی که مبتلا به دیابت هستند یا کسانی که خود نمی ‌دانند دیابت دارند، به طور غیرمستقیم سبب آسیب به عدسی چشم ‌‌شان می ‌شود. در بیماری دیابت یعنی زمانی که قند خون بالا است، بخشی از این قند با پروتئین عدسی ترکیب می ‌شود و پروتئین عدسی را از حالت طبیعی خارج می‌ کند. از این رو، زیاده‌ روی و عدم کنترل در مصرف غذا سبب بالا رفتن قند و آسیب تدریجی به این عضو می ‌شود.

آیا مصرف ویتامین ‌ها می ‌تواند سبب پیشگیری از بروز آب‌ مروارید ‌شود؟

همان ‌طور که زیاده روی و یا عدم مصرف كافی مواد غذایی در ایجاد و تشدید آب‌مروارید موثرند، مواد مغذی دیگری نیز هستند که در پیشگیری یا کند شدن روند بروز این بیماری (مخصوصا در دوران سالخوردگی) نقش قابل ملاحظه ‌ای از خود نشان می ‌دهند، به طوری كه مصرف منابع غذایی آنتی ‌اکسیدان‌ ها و یا مکمل ‌‌شان در سنین بالا که احتمال بروز این بیماری بیشتر است، ابتلا به آن را به تعویق انداخته و یا از شدتش می‌ کاهد.

فلاونوئیدها، ویتامین‌هایی مثل E و C از جمله این مواد مغذی مؤثرند. می ‌دانید كه مهم ‌ترین منابع ویتامین C مرکبات و گوجه ‌فرنگی بوده و ویتامین E بسته به این که چه روغنی را انتخاب کنیم دریافتش متفاوت خواهد بود. امروزه در بازارهای کشور ما بیشتر روغن آفتابگردان وجود دارد که این روغن نیاز بدن به ویتامین E را افزایش می‌ دهد، پس کمتر باید از آن استفاده شود و در عوض بهترین منبع ویتامین E در کشور ما روغن سویا است.

در میان‌ وعده‌ها و سبزی ‌ها نیز میوه‌هایی که رنگ تیره دارند، مثل رنگ بنفش، قرمز یا نارنجی، نظیر توت ‌فرنگی، تمشک، گیلاس و آلبالو حاوی فلاونوییدهای فراوانی هستند که در پیشگیری از آب ‌مروارید بسیار کمک‌ کننده‌ هستند.

ویتامین‌های دیگری نظیر ویتامین B6 و ریبوفلاوین که منبع غنی‌ شان شیر است هم نقش موثری در به تاخیر انداختن یا جلوگیری از بروز آب‌مروارید دارند زیرا بررسی‌ها نشان داده‌اند، کسانی که مصرف شیر در آنها کمتر است بیشتر در معرض خطر هستند.

داشتن کدام عادات غذایی می‌ تواند از بروز آب‌ مروارید پیشگیری‌ كند؟

ببینید؛ معمولا افراد به دو دسته تقسیم می ‌شوند:

گروهی که می‌ خواهیم بیماری در آن ها پیشگیری شود.

و گروهی که مبتلا به بیماری هستند و می ‌‌خواهیم بیماری ‌شان کنترل شود.

به افرادی که هنوز مبتلا به این بیماری نشده ‌اند توصیه می ‌شود که با زدن عینک ‌های آفتابی مناسب تاثیر نور ماوراء بنفش را کاهش دهند اما از نظر تغذیه مصرف سه لیوان شیر حتما باید جزو برنامه غذایی آنان باشد تا نیاز به ریبوفلاوین تامین شود چرا که این ویتامین با کمتر از سه لیوان تامین نمی‌ شود بنابراین لازم است هم شیر و هم میوه‌هایی مصرف شود که سرشار از ویتامین C هستند البته در كنار مواد غذایی سرشار از ویتامین E. نکته مهم این است افرادی که در طی سالیان متمادی کمتر به سراغ میوه و سبزی رفته‌ اند، نمی ‌توانند با مصرف یکباره و آن هم در مدت کوتاه، کمبود این مواد مغذی را جبران کنند. مصرف این مواد باید به طور مستمر باشد زیرا کنار گذاشتن افراطی یا تفریط در مصرف برخی غذاها از عوامل مهم ایجاد کننده آب ‌مروارید به حساب می ‌آید.

و كدام عادات غذایی، زمینه ‌ساز بروز آب مروارید است؟

افرادی که خود را سالم می ‌پندارند و به مصرف بی ‌رویه قند و چربی می ‌پردازند، بدون اینکه بدانند خود را در سالخوردگی در معرض خطر آب ‌مروارید قرار داده‌اند. بنابراین به افراد دیابتی توصیه می‌ شود که با شدت و توجه بیشتری به انتخاب موادغذایی بپردازند و از نوسانات شدید قند خون ‌شان پیشگیری کنند زیرا همان طور كه پیشتر گفتیم ترکیب قند با پروتئین عدسی چشم تمایل برای پیوندهای بعدی قند و پروتئین را افزایش داده و بر سرعت تخریب پروتئین عدسی چشم و در نتیجه آسیب به آن می‌افزاید.

پس باید حد اعتدال را در مصرف انواع غذاها رعایت كرد. بنابراین، داشتن یک برنامه غذایی متعادل و متنوع متشکل از انواع گروه‌های غذایی به خصوص شیر کم‌چرب، میوه‌ها و سبزی‌های تازه در کنار مغز دانه‌های خام و بی ‌نمک می ‌تواند هم از بروز این بیماری در سنین بالا پیشگیری کند و هم در میان بیماران به کاهش شدت بیماری‌ شان کمک کند؛ البته در صورتی که به طور مرتب از مواد غذایی یادشده در میان‌ وعده‌های شان استفاده کنند.

مژگان کریمی - سلامتیران