اشتباه مسافران

مدتی است که سریال طنز مسافران از شبکه سوم سیما در حال پخش شدن است. این مجموعه، داستان 4 موجود فضایی را روایت می کند که برای انجام تحقیقاتی بر روی مردمان زمین به روی این کره خاکی قدم گذاشته اند. این سریال مانند تمامی مجموعه های تلویزیونی دیگر دارای امتیازات و اشکالاتی نیز می باشد. البته در این نوشته به هیچ عنوان قصد نقد مجموعه مسافران را نداریم اما شاید ذکر یک نکته علمی برای بهتر شدن این سریال لازم باشد.

در بعضی از قسمت ها، شخصیت های فضایی داستان مانند بهرام یا ستاره از دیالوگ هایی مانند دیالوگ های زیر استفاده می کنند:

« من در 5 سال نوری پیش این کار را انجام دادم ... » و یا « 7 سال نوری طول می کشه تا این کار انجام بشه ...» و ...

همان طور که می دانید سال نوری واحد زمان نیست بلکه بر خلاف اسمش واحد طول است. سال نوری یکی از یکاهای سنجش فاصله است که بیشتر در محاسبات مربوط به کیهان‌شناسی و نجوم به کار می‌رود. سال نوری طبق تعریف برابر است با مسافتی که نور در خلاء در مدت یک سال طی می‌کند.

در حال حاضر، مدت زمان دقیق سال که باید برای محاسبهٔ مقدار سال نوری استفاده شود، به صورت بین‌المللی تعریف نشده است و تنها توصیه‌نامه‌ای مبتنی بر استفاده از سال رومی (یولیانی) توسط اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی ارائه شده است. بر مبنای این توصیه‌نامه، یک سال برابر است با ۳۶۵٫۲۵ روز که هر روز معادل ۸۶،۴۰۰ ثانیه می‌باشد، که با احتساب تعریف سرعت نور به مقدار ۲۹۹،۷۹۲،۴۵۸ متر بر ثانیه، مقدار مسافت سال نوری معادل ۹،۴۶۰،۷۳۰،۴۷۲،۵۸۰،۸۰۰ متر خواهد بود.

به دلیل استاندارد نبودن تعریف سال، در کارهای دقیق و تخصصی نجومی، کمتر از این واحد استفاده می‌شود و واحد پارسک ترجیح داده می‌شود. اما در کاربردهای عمومی، سال نوری بیشتر به کار می‌رود که گاهی با فرض هر سال معادل ۳۶۵ روز و سرعت نور معادل ۳۰۰،۰۰۰ کیلومتر بر ثانیه، مقدار سال نوری را تقریباً برابر با  ۰۰۰/۰۰۰/۸۰۰/۴۶۰/۹ کیلومتر می‌گیرند.

هدف از نگارش این نوشته صرفا یادآوری یک نکته علمی فراموش شده است که امیدواریم به آن توجه شود.

تألیف:

م.ح. اربابی فر