تبیان، دستیار زندگی
بدون تردید، امروز حوزة‌علمیّه در آستانه تحولی عظیم قرار دارد. این تحول، صرف نظر از اینکه چه تعریفی از ابعاد و غایات آن داشته باشیم، حرکتی پردامنه و گاهی بلند و اقدامی حیاتی است که تحقق آن، عزمی راسخ و همتی بلند و می‌طلبد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سرمایه‌های حوزه از اسراف تا مدیریت
طلبه محصل مادام العمر

بدون تردید، امروز حوزة‌علمیّه در آستانه تحولی عظیم قرار دارد. این تحول، صرف نظر از اینکه چه تعریفی از ابعاد و غایات آن داشته باشیم، حرکتی پردامنه و گاهی بلند و اقدامی حیاتی است که تحقق آن، عزمی راسخ و همتی بلند و می‌طلبد.

حوزه اگر این عزم و همت را در خود می‌بیند که به صورت جدی به طراحی و اجرای «الگوی جامعه تحول» بپردازد،‌ باید تمام دارایی و سرمایه خود را برای رسیدن به این مهم به کار گیرد.

حتی نگاهی گذرا به حجم موجودی‌های حوزه، انسان را به اعجاب وا ‌می‌دارد؛ پشتوانة عظیم شخصیتی و علمی سلف، مجموعة بزرگ علمای پاک و بی‌بدیل،‌ انبوه فضلا و اساتید و پژوهشگران دانشمند و آمادة خدمت، فرصت تاریخی تشکیل حکومت اسلامی، نهادهای مختلف علمی و فرهنگی،‌ و بالاخره تودة‌ بزرگ طلاب جوان و تازه نفس، فقط بخشی از سرمایه‌های ظاهری حوزه هستند.

اما نکتة قابل توجه در این بحث، نوع نگاه و نحوة برخورد حوزه با این سرمایه‌هاست؛‌ متأسفانه باید اذعان کرد حوزه نتوانسته از این حجم عظیم دارایی‌ها به خوبی استفاده کند؛ چه بزرگانی که به صرف ابزار نظری شاّذ طرد شدند؛ چه بسیار نخبگانی که ـ در عین نیاز حوزه به آنها ـ جذب دانشگاه گردیدند؛ چه مصلحان صادقی که مأیوس و منزوی گشتند؛ و چه فرصت‌هایی که حوزه نتوانست از آنها بهره گیرد....

به نظر نگارنده، این مدیریت ناصحیح بر سرمایه و دست و دلبازی در خرج کردن آن، به سه عامل اصلی باز می‌گردد:

1.مدیریت این حجم از سرمایه، آن هم در بستری از شرایط خاص درون و بیرون حوزه، کاری بس پیچیده و دشوار است.

2. رویش‌های مستمر در طول تاریخ حوزه، ما را به ادامة این روند، دل‌خوش کرده و اطمینان داریم همواره این سرمایه‌ها خود به خود به موجودی حوزه اضافه خواهند شد؛ پس دغدغه‌ای جدی برای حفظ و بهره‌برداری صحیح از آنها نداریم و می‌پنداریم هرچه از دست بدهیم، به زودی جایگزین آن را خواهند داشت.

3. حوزه آنگاه به تک‌تک دارایی‌های خود، به عنوان یک فرصت خواهد نگریست که بخواهد با برنامه‌ای جامع، دست به کاری بزرگ بزند. فقط در این فرصت است که تمام این دارایی ها به طور جدی مورد توجه قرار می‌گیرند و در پرتو آن هدف، جهت گرفته و جایگاه واقعی خود را می‌یابند. بی‌شک تا ابعاد آن کار بزرگ مشخص نشود، نیاز مبرّم به ذرّه ذرّه موجودیهایمان را نخواهیم فهمید.

حال، به طرح نکته اصلی این یادداشت می پردازیم و آن، اینکه در بیانات مختلف رهبر معظم انقلاب، ویژگی‌های نسل جوان حوزه‌ها این چنین برشمرده شده است: «سبک بال و کمربسته و عاشق و صادق»؛ «منشأ امید و شور و نشاط و تحرک»؛ «نوآور و مبتکر»؛ «آماده برای تلاش» و «محور امیدها و انرژی‌های بالفعل و بالقوّه حوزه».

به راستی در کدام مجموعه از جوانان، چنین شاخصه‌هایی یک‌جا و آن‌هم در حدّ و اندازه‌ای که امروز در حوزه‌ها می‌بینیم،‌وجود دارد؟ حوزه از این انباشت شور و نشاط و طراوت چه بهره‌ای خواهد برد؟ انرژی‌، تلاش و نوآوری‌های فرزندان نوپای حوزه در چه جهتی صرف خواهد شد؟ آیا می توان از این امتیازات به راحتی گذشت؟ آیا می توان برای طلاب جوان، سهمی وافر در تحول حوزه در نظر نگرفت؟ آیا عدم توجه جدی به طلاب جوان، به عنوان سرمایه‌ای عظیم و بی‌بدیل، اسراف در سرمایه‌های حوزه نیست؟!


منبع:خشت اول                                                 تنظیم:نقدی گروه حوزه علمیه