تبیان، دستیار زندگی
رزق تنها ماش و عدس و لوبیا نیست، بلکه هر چیزی که برای انسان بهره و سودی داشته و نافع و سودمند باشد در نگاه قرآن کریم رزق نامیده می‏شود. از این‏رو: آبرو، اعتبار، قدرت، نام نیک، لذت و... رزق خواهد بود. و رزق را تنها خدا می‏دهد. جمله را رزاق روزی می‏دهد
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

باران حکمت(32)

(تفسیر تمثیلی قرآن)

رزق

هزار دروغ و دغل برای رزق کاذب

تفسیر آیه شریفه: الَّذِینَ یؤْمِنُونَ بِالْغَیبِ وَیقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ ینْفِقُونَ(البقرة/3)

(پرهیزکاران) کسانی هستند که به غیب [=آنچه از حس پوشیده و پنهان است‌] ایمان می‌آورند؛ و نماز را برپا می‌دارند؛ و از تمام نعمتها و مواهبی که به آنان روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند.

ای خدا جان را پذیرا کن ز رزق پاک خویش

رزق تنها ماش و عدس و لوبیا نیست، بلکه هر چیزی که برای انسان بهره و سودی داشته و نافع و سودمند باشد در نگاه قرآن کریم رزق نامیده می‏شود.

از این‏رو: آبرو، اعتبار، قدرت، نام نیک، لذت و... رزق خواهد بود. و رزق را تنها خدا می‏دهد.

جمله را رزاق روزی می‏دهد

ان‏الله هو الرزاق؛ خداوند روزی رسان است

حافظ قلم شاه جهان مقسم رزق است

از بهر معیشت مکن اندیشه‏ی باطل

حال اگر کسی رزق را بفهمد و نیز بداند که رازق و روزی رسان تنها اوست، کافی است که از تمام رذیلت‏های اخلاقی، دور، پاک و صافی شود.

به عنوان مثال: اگر من بدانم آبرو رزق است و این رزق را تنها خدا می‏دهد، دیگر دروغ نخواهد گفت، چون من اگر دروغ می‏گویم می‏خواهم به کمک آن کسب سود و ثروتی کرده یا آبرویی را برای خود دست و پا کنم و این در صورتی ممکن است که دروغ ثروت ساز و آبرو دهنده یا به قول قرآن کریم رزاق باشد، حال آنکه رزاق مُلک و مَلک تنها خداست و بس.

نی‏ چرخ دانم نی سها نی کاله دانم نی بها

با اینکه نادانم مها دانم که آرام منی

ای رازق ملک و ملک وی قطب دوران فلک

حاشا از آن حسن و نمک که دل ز مهمن برکنی

حال ممکن است بگویی: بسیاری دروغ می‏گویند و از این رهگذر بسیار هم سود می‏برند و اساساً اگر سود و نفعی عاید آنها نمی‏شد که دروغ نمی‏گفتند:

ولی پاسخ روشن است و با مثالی که می‏زنم روشن‏تر خواهد شد:

داروی کمیاب را با هزار مکر و دروغ و نیرنگ می‏توان تهیه کرد ولی سخن اینجاست که ما دارو را برای چه می‏خواهیم؟

آیا دارو را جز برای شفا و سلامت و بهبودی می‏خواهیم؟

حال خود دارو رزق است و ما آن را رزق اول می‏نامیم و این رزق اول در دست خود ماست و ما می‏توانیم آن را با دروغ و نیرنگ و پارتی و یا از هر راه دیگر به چنگ آوریم.

و از سوی دیگر شفا و بهبودی که از دارو حاصل می‏شود خود رزقی دیگر است که ما در اینجا آن را به رزق دوم نام می‏نهیم، و این رزق دوم تنها و تنها در دست خداست، یعنی شفا بخش تنها اوست.

بگفتم آفتابا تو مرا همراه کن با خود

که جمله دردها را تو شفا گشتی و تسکینی

از اینرو یکی از نام‏های پاک و زیبا و مقدس خداوند «شافی» است.

از این و آن چه می لافی؟ طلب کن شربت شافی

پس اگر می‏گوییم: خدا رزاق است، یعنی رزق دوم با اوست.

و این رزق دوم است که پاک و طیب و حلال است.

و برای رسیدن به آن باید رزق اول را پاک کرد، چون خداوند، پاکی را در دل پاکی‏ها قرار می‏دهد.

همان‏ گونه‏ که شما هیچ‏گاه سجاده خود را در جای آلوده قرار نمی‏دهی.

بنابر این دارویی که از راه درست به دست آید شایستگی آن را دارد که اگر صلاح و مصلحت باشد خداوند شفا را در آن قرار دهد.

البته به یاد داشته باش که شفا هم گاهی خود حالت رزق اول را پیدا می‏کند و ما آن را برای چیز دیگری می‏خواهیم، و آن چیز دیگر در دست خداست و باید او روزی کند.

باز هم مثالی بزنم: فرض کن چند اتاق تو در تو باشد و تمام درها قفل، و تو می‏توانی با مکر و دروغ، کلید تمام درها را به دست آورده و آنها را یکی پس از دیگری باز کنی جز درب آخر که اتفاقاً گنج هم در پشت همان درب است.

حال وقتی در اینجا می‏گوییم خدا رازق است، و کلید رزق در دست اوست، منظور کلید آخرین درب است، و خوش به حال آنها که آخر بین و عاقبت اندیشند.

مرد آخر بین مبارک بنده‏ای است

بنابراین نتیجه می‏گیریم که رزق از دو راه به دست می‏آید، یکی از راه صحیح آن، مثل اینکه دارو را بی‏هیچ فریب و نیرنگ و دروغ و دغل‏کاری تهیه کنیم و اگر مصلحت حق باشد به شفا دست یابیم، و دیگر آنکه از راه ناصحیح آن را فراهم کنیم که در این‏صورت یا به شفا می‏رسیم و یا نه، و اگر هم برسیم آن خود مقدمه هلاک و آسیبی بزرگ‏تر است.

مثل اینکه شفا و بهبودی بیابیم و از پس آن به سفری رفته و معامله‏ای انجام داده، اما در آنجا تمام اموال خود را یک جا و یک شبه از دست بدهیم.


تالیف: حجت الاسلام رنجبر

تنظیم: الف_شکوری