روز پژوهش
تعریف پژوهش:
پژوهش، به معنای عام، بررسی یا كاوشی سخت كوشانه و به معنای خاص، تحقیق و تجربه‌ای جامع با هدف كشف واقعیت‌های نو و تفسیر درست این واقعیت‌ها، تجدید نظر در نتیجه‌گیری‌ها، نظریه‌ها و قوانین پذیرفته شده در پرتو واقعیت‌های كشف شده و به كارگیری عملی نتیجه‌گیری‌ها، نظریه‌ها و قوانین جدید است. در معنایی دیگر، پژوهش فرایند رسیدن به راه حل‌های قابل اطمینان از طریق گردآوری، تحلیل و تفسیرداده‌ها به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده و نظام‌منداست.
اهمیت پژوهش:
پژوهش یكی از اساسی‌ترین نیازها برای نیل به پیشرفت و توسعة همه جانبة یك كشور است و قدرت و استقلال هر كشوری بر پژوهش و تولید علم استوار است. بنابر این نوع و سطح فعالیت‌های پژوهشی یکی از شاخص‌های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می‌شود. موفقیت در تمام فعالیت‌های مربوط به توسعه از جمله صنایع، کشاورزی و خدمات به نحوی به گسترش فعالیت‌های پژوهشی بستگی دارد. پژوهش یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعة پایدار در هر کشور به شمار می‌آید. اگر پژوهشی صورت نگیرد، دانش بشری افزایش نخواهد یافت و دچار سکون و رکود خواهد شد. بدون انجام پژوهش، امور آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم برخوردار نخواهد بود. ازاین رو یكی از عوامل اساسی پیشرفت در كشورهای توسعه یافته، توجه خاص به امر پژوهش است. اصولاً پیشرفت و توسعه، ارتباط مستقیمی با تحقیقات علمی دارد و رشد و توسعة كشورهای پیشرفته در نتیجة سرمایه‌گذاری در بخش پژوهش است. حجم وسیع پژوهش‌های علمی در كشورهای توسعه یافتة صنعتی گویای این واقعیت است.
منطق پژوهش:
پژوهش، فرایندی منطقی و معقول است كه هدف آن كشف روابط بین پدیدارها است. به دلیل نظم و ترتیب حاكم بر پدیدارها و رویدادها، امكان تنظیم قوانین، اصول و نظریه‌ها در رشته‌های گوناگون فراهم شده است و این قوانین و اصول و نظریه‌ها، به نوبة خود گویای نظم و همسانی موجود در پدیده‌هاست.
كاركرد پژوهش:
– پژوهش دانش نو می‌آفریند.
-پژوهش امكان كشف كاربرد تازة دانش كهن را فراهم می‌سازد.
- پژوهش به آموزش بهتر می‌انجامد، چرا كه دانش نو و برنامه‌های آموزشی، مكمل یكدیگرند.
- پژوهش می‌تواند منبع درآمد باشد. پژوهشی كه سرمایه‌ای برای انجام آن در نظر گرفته می‌شود یك منبع مالی است.
- پژوهش موجب حل مسأله‌ها و تضادهای جامعه می‌شود.
-پژوهش به بشر این توانایی را می‌دهد كه بهتر با دنیای پیرامون خود رابطه برقرار كند و به اهدافش دست یابد.
-پژوهش موجب پیشرفت جامعه می‌شود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به منظور گسترش فرهنگ پژوهش در جامعه، روز ?25 ?آذر از سوی «شورای فرهنگ عمومی كشور» به نام روز پژوهش نام‌گذاری شد. وزارت علوم تحقیقات و فناوری نیز از سال ?1379 ?چهارمین هفته آذر ماه را به نام هفتة پژوهش نام‌گذاری كرد و از سال ?1384? این نام به «هفته پژوهش و فناوری» تغییر یافت .ارج نهادن به مقام شامخ پژوهشگران و تجلیل از پژوهشگران برتر، شناسایی و طرح مشكلات و چالش‌های پیش روی و ارتقاء سطح پژوهش و فناوری در كشور از جمله اهداف این اقدام بود. در این راستا هر سال مراسم هفتة پژوهش با مشاركت بیشتر دستگاه‌های اجرایی كشور برگزار می‌شود. تقدیر از مقالات برتر، تقدیر از پژوهشگران نمونه، تقدیر از مدیر تحقیق نمونه، تقدیر از پروژه‌های برتر و انتشار كارنامه پژوهشی در هر سال از مهم‌ترین برنامه‌های این هفته است.
مجوعه صدای ماندگار آذر ماه به 25 آذر،روزپژوهش اختصاص یافته است. به این مناسبت گزیده ای از مصاحبه با شخصیت های مبرز در حوزه تحقیقات علمی را عرضه می نماید.
جمع بندی
موفقیت روزافزون علم در شناخت جهان هدفدار و قانونمند كه با تكیه بر ابتكارات خلاقیت‌های به ودیعه نهاده شده از سوی خدای متعال در وجود بشر و بهره برداری از قدرت شگرف اندیشه آدمی صورت گرفته، فضای زندگی جدیدی را برای انسان‌ها به ارمغان آورده است.
این فضای جدید و این تمدن نوظهور كه خود برخاسته از تعاملات عمیق میان تمدنی و میان فرهنگی است، موجد خواست‌ها، نیازها، اندیشه‌ها مسائل و مشكلاتی است كه به نوبه خود توسعه علم و اندیشه را می‌طلبند.
در این مسیر اندیشه‌های ژرف در قالب پژوهش‌های بنیادین صورت بحث پذیر به خود می‌گیرند و دستمایه انجام پژوهش‌های كاربردی می‌شوند تا خواست‌ها و نیازها را پاسخ گویند و راه‌حل‌های بهتر و بیشتری برای مسائل و مشكلات جوامع بشری پیشنهاد كنند و همین جاست كه نقش موثر و سهم بسزای بخش تحقیقات در روند تحولات جوامع آشكار می‌شود.
تحولات زندگی بشر در قرن بیستم نشان از گسترش روز افزون اهمیت علم و تحقیق داشت، به ویژه در نیمه دوم این قرن كشورهای صنعتی و در حال توسعه با آگاهی از نقش پژوهش در خلق فن‌آوری و شتاب‌دهی برای توسعه، عمده توجه خود را مصروف تقویت و ارتقای بخش تحقیق نموده اند. از این روست كه می‌توان گفت بین پیشرفت بخش تحقیق و شتاب توسعه فراگیر و پایدار در هر كشور ارتباط مستقیم برقرار است.
نقش پژوهش در توسعه همه‌جانبه پایدار چنان برجسته و انكارناپذیر است كه می‌توان آن را بدون تردید نیروی محرك توسعه در همه حوزه‌ها اعم از فرهنگ، اقتصاد، سیاست و جامعه دانست. اما علی رغم اعتراف و اذعان نسبت به اهمیت مقوله پژوهش، این حوزه با دشواری‌های ساختاری و عملكردی فراوانی مواجه است.
بخش دانش و فناوری
