آنتنهای پوشیدنی
آنتنهای قابل انعطاف را میتوان به عنوان یكی از جذابترین و پرطرفدارترین مظاهر فناوریهای نوین برشمرد كه روز به روز جنبههای كاربردی بیشتری برای آنها ارائه میشود. به تازگی، پیشرفتهای خیرهكنندهای در زمینه سیستمهای محاسباتی پوشیدنی صورت گرفته كه خود امكانات قابل توجهی را برای تلفیق فناوریهای بیسیم با پوششهای مدرن ایجاد كرده است. با این حال، میتوان مدعی شد كه ارتباطات ماهوارهای از عرصههایی بوده كه بیشترین بهره را از چنین فناوری نوینی برده است. در یكی از این جاهطلبیهای بزرگ علمی، محققان ایده اولیه استفاده از آنتنهای قابل انعطافی را مطرح كردهاند كه میتوان آنها را در پوششهای مختلفی كه افراد هر روز بر تن میكنند به كار برد. این نوع آنتنها باید فاكتورهای خاصی داشته باشند، مثل اینكه نهتنها باید سبك و ارزانقیمت باشند، بلكه نباید براحتی دیده شوند. مورد اخیر، بیشتر در موارد نظامی كه حساسیت بیشتری دارد، مورد توجه قرار گرفته است.
آژانس فضانوردی اروپا (اسا)، تحقیقات گستردهای در این زمینه انجام داده و در قالب پروژهای جالب توجه، طیف گستردهای از مواد و عناصر را بررسی كرده و در نهایت، محققان این آژانس به این نتیجه رسیدهاند كه استفاده از عناصری خاص، میتواند آنها را به آنچه در سر میپرورانند نزدیك كند: طراحی و ساخت باندهای مخصوصی كه بتوان آنها را به عنوان بخشی از پوشش ظاهری به كار برد. این باندهای پوششی در حالی كه بخشی از لباس فرد را تشكیل میدهند، امكان برقراری ارتباط با ماهوارههای ارتباطاتی مدار زمین را نیز فراهم میكنند. اما اصلی كه محققان در این فناوری نوین مد نظر داشتهاند، برقراری ارتباط میان این پوششها و ماهوارههایی است كه در مدارهای پایینی زمین قرار دارند. سیستم تلفن ماهوارهایIridium آن چیزی است كه میتواند هدف این محققان را عملی كند. ماهوارههایIridium در مدارهای پایین عمل میكنند كه به این ترتیب امكان برقراری ارتباط میان ماهواره و كاربر زمینی را بدون نیاز به استفاده از آنتنهای بزرگ فراهم میكنند. از آنجا كه این نوع پوششهای آنتنی به عنوان بخشی از لباس كاربر به كار گرفته میشوند، از آنها به عنوان آنتنهای خودكار تطبیقشونده یاد میشود. این به معنای آن است كه این آنتنهای پوشیدنی میتوانند بر اساس وضعیت بدن و جایی كه به لباس اصلی متصل شدهاند، شكل خود را تطبیق دهند. از این رو، كاربر نگرانیای درباره خم شدن پوشش آنتنی نخواهد داشت.
این پروژه از ابتدای ماه می سال 2008 آغاز شده و تاكنون نیز پیشرفتهای چشمگیری داشته است و پیشبینی میشود در زمان از پیش تعیین شده، یعنی یك سال و نیم به نتیجه برسد. محققان اسا برای تحقق این پروژه در نظر دارند تا آن را در 3 مرحله كلی به پیش ببرند. مرحله نخست كه به نظر میرسد مهمترین مرحله از كل كار باشد، انتخاب عنصر مناسب برای ساخت پوششهای آنتنی است. مادهای كه برای این منظور انتخاب میشود باید قابلیتهای متنوعی از جمله قطبی شدن را داشته باشد.
مرحله دوم كه پیچیدگیهای خاص خود را دارد، به بررسی این نكته میپردازد كه این نوع آنتنها در شرایط فشار چه نوع عملكردی خواهند داشت و آیا زمانی كه به حالات گوناگونی در میآیند، خللی در عملكرد آنها ایجاد میشود یا نه؟ از آنجا كه این آنتنها در لباس كاربر جاسازی میشوند، باید این انتظار را داشت كه با حركات مختلف فرد و جابجاییها و تحركات مختلفی كه دارد، این آنتنها به هر شكی دربیایند و در جهتهای مختلف خم شوند.
بر اساس تعریف اولیه این آنتنها، از آنها در قسمتهای مختلفی از پوشش افراد استفاده میشود و استفاده از آنها برای طولانیمدت برنامهریزی شده است.
باید به این نكته نیز توجه داشت كه از موادی استفاده شود كه مقاومت قابل توجهی در برابر خوردگی و زنگزدگی داشته باشند. این پوششها هر چند روز یك بار باید شسته شوند، بنابراین مقاومت در برابر آب و مواد شیمیایی باید مورد توجه قرار گیرد.
در این فناوری نوین، به فاكتورهای دیگری نیز توجه میشود. سبك وزن بودن این آنتنها از جمله این فاكتورهاست، به طوری كه كاربر نباید احساس كند شیء اضافهای در لباسش وجود دارد. همچنین، این فناوری باید با هزینه مناسبی به مرحله تولید انبوه برسد تا بتوان از آن در سطح گستردهای استفاده كرد. صرف هزینه كم برای نگهداری از این نوع آنتنها و به چشم نیامدن ( در موارد استفاده در پوششهای نظامی) از دیگر ویژگیهایی است كه باید در تولید این پوششها به آن توجه شود. اما چه كاربردهایی میتوان برای این فناوری نوین در نظر گرفت؟
در توجیه این فناوری نوین، به استفاده از آن در موارد نظامی بیش از سایر موارد اشاره شده است. در حالی كه طیف گستردهای از فناوریهای نوین ارائه میشود، جنگهای امروزی نیز شكل و شمایل پیچیدهای به خود گرفتهاند، به طوری كه با وارد شدن مظاهر تازهای از فناوریهای نوین، بر این پیچیدگی افزوده شده است. بدون شك در این جنگها استفاده از فناوریهای نوینی نظیر لباسهای مجهز به آنتنهای ماهوارهای، میتواند به عنوان یكی از برگهای برنده ایفای نقش كند.
اسا در نظر دارد تا در آیندهای نه چندان دور، امكان استفاده از این آنتنهای فوق مدرن را در پوشش عادی نظامیان مورد بررسی قرار دهد. استفاده از این فناوری نوین موجب میشود افرادی كه به آنها مجهز هستند، در هر نقطهای از جهان ارتباط خود با مقر فرماندهی را از دست ندهند و مراكز نظامی و فرماندهان همواره از وضعیت نظامیان خود اطلاعات كافی در اختیار داشته باشند.
این فناوری نوین هم اكنون مراحل حساس خود را طی میكند و در این مدت طرحهای مختلفی به عنوان طرح نهایی این محصول ارائه شده است. با توجه به كاربردهای فراوان این فناوری نوین، پیشبینی میشود استقبال جهانی از آن قابل توجه باشد و در بسیاری از ارتشهای جهان به كار گرفته شود. در كنار امكان بالقوه استفاده از این فناوری نوین در موارد نظامی، استفاده از آن در برنامههای تحقیقاتی و به خصوص در مواردی كه گروههای علمی وارد مناطق جنگلی و ناشناخته جهان میشوند، از دیگر موارد مهم استفاده از این فناوری نوین است. از آنجا كه این آنتنها در برابر تغییرات محیطی و شرایط سخت محیطی مقاومت خوبی دارند، میتوان استفاده از آنها را حتی در مناطق آبی نیز متصور شد كه البته تحقق این مورد اخیر به تحقیقات بیشتری نیازمند است.
منبع: جام جم آنلاین
تنظیم برای تبیان: محسن مرادی