چرا كلاسیك‌ها را باید اجرا كرد؟

در این ایام شاهد رویكرد گسترده كارگردان‌های ایرانی به سوی آثار كلاسیك و بالاخص آثار شكسپیر هستیم، همچنان كه طبق اخبار آثار دیگری از این دست نیز در راه است.

به گزارش همشهری ، اینكه ویژگی آثار كلاسیك چیست و چه آثاری را می‌توان كلاسیك خواند مقوله‌ای است كه ایتالو كالوینو، نویسنده بزرگ ایتالیایی در مقاله و كتاب «چرا كلاسیك‌ها را باید خواند؟» به تفصیل بدان پرداخته است و من تنها خواننده را بدان ارجاع می‌دهم.

اما در پاسخ بدین پرسش كه چرا كلاسیك‌ها را باید اجرا كرد؟ دو نكته مهم رخ می‌نمایاند؛ نخست از دید ایجابی و از این منظر كه مهم‌ترین ویژگی آثار كلاسیك جاودان بودن آنهاست یعنی آثاری كه هر چند در دل زمان و مكان خاصی شكل گرفته‌اند اما متعلق به زمان و مكان خاصی نیستند و پیام آنها چنان انسانی و بزرگ است كه در هر جغرافیایی امكان عرضه می‌یابند.

از سوی دیگر این نكته را نمی‌توان انكار كرد كه این آثار همواره از منظر فنی درس‌های بزرگی برای جامعه تئاتری ما دارد و هنوز به‌عنوان بزرگترین كلاس آموزشی برای اهالی تئاتر عمل می‌كند. دلایلی از این دست ما را مجاب می‌كند كه كلاسیك‌ها را همواره باید اجرا كرد.

اما در آن سو و از منظر سلبی این واقعیت را نمی‌توان نادیده گرفت كه این رویكرد گسترده به آثار كلاسیك باعث به حاشیه رفتن نمایشنامه‌های ایرانی می‌شود،درحالی‌كه انبوهی از نمایشنامه‌نویسان جوان در حسرت به صحنه رفتن آثارشان باقی مانده‌اند روز به روز كارگردان‌های ایرانی تمایل بیشتری برای به صحنه آوردن نمایشنامه‌های خارجی و آثار كلاسیك از خود نشان می‌دهند.

اهمیت این قضیه زمانی آشكار می‌شود كه این آثار شاید بیش از نمایشنامه‌های خارجی و كلاسیك با مسائل ملموس و آشنای مخاطبان ایرانی در ارتباط باشند و مسائل دغدغه‌ها و مشكلات‌ آنان را بازگو كنند.

در این وضعیت پارادوكسیكال بهترین راه‌حل را می‌توان در اختصاص یافتن شماری از گروه‌ها و سالنی مخصوص برای این امر دانست هر چند این امر در وضعیتی كه تعریف مشخصی از سالن‌های تئاتری و گروه‌های نمایشی در ایران وجود ندارد تا حدودی ایده‌آل و آرمانی به‌نظر می‌رسد اما برای برون رفت از این پارادوكس وقوع این امر اجتناب‌ناپذیر به‌نظر می‌رسد.

تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی