دلایل پُرمویی در خانم ها

همه جای بدن انسان به استثنای کف دست و پا دارای مو است. در خانم‌ها صورت و بازو، موهای نازک و تقریبا غیرقابل رویتی دارند که عموما جلب توجه نمی‌کنند. اما بعضی اوقات این موها چنان زبر و ضخیم و یا تیره‌اند که کاملا دیده می‌شوند.

عوامل ژنتیکی و خانوادگی در میزان رشد موی صورت و بدن افراد، دخالت دارند، مثلا نژاد سامی و مدیترانه‌ای پُرموتر از نژاد آنگلوساکسون است و سفید‌پوستان از سیاه‌پوستان پرموترند. شرقی‌ها و بومیان آمریکایی بیشترین مو را دارند. این اختلاف به خصوص در خانم‌های مسن مشخص‌تر است. اکثر خانم‌های نژاد مدیترانه‌ای در 80 سالگی روی صورت خود موهای زبری درمی‌آورند.

چون ازدواج بین گروه‌ها و نژادهای مختلف کاملا عادی شده است، این خصوصیات چنان درهم‌ آمیخته‌اند که حتی افراد یک خانواده ممکن است انواع منختلف رشد مو را نشان دهند.

اگر نگران غیرعادی بودن میزان موی صورت‌تان هستید، با پزشک مشورت نمایید تا معلوم شود که آیا رشد موی شما عادی است و یا بیش از حد.

هورمون‌ها و پرمویی

اگر در خانم‌ها زمینه خانوادگی برای ابتلا به پرمویی صورت وجود نداشته و افزایش مو نسبتا ناگهانی یا سریع باشد، ممکن است ناراحتی هورمونی در کار باشد. هورمون‌های مردانه و زنانه هر دو، در بدن مرد و زن تولید می‌شوند. میزان متوسط تولید هورمون مردانه در خانم‌ها حدود دو سوم تولید آن در آقایان است. ممکن است بدن یک خانم در اثر مشکلات غدد فوق کلیوی یا تخمدان‌ها، هورمون مردانه بیشتری تولید کند و علایم مردانه مثل موهای زبر و تیره در صورت او پدید آید. رشد غیرطبیعی مو در صورت، قسمت پایین شکم و اندام‌ها نیز پیش می‌آید.

یادآوری این نکته مهم است که اغلب اوقات، پر مویی در خانم‌ها با هیچ نوعی بیماری داخلی یا عدم تعادل هورمونی همراه نیست. اکثر خانم‌های مبتلا به پرمویی، از نظر جسمی کاملا «زن» هستند و سیکل قاعدگی و بارداری آنها طبیعی است. تست‌های آزمایشگاهی نیز در اکثر موارد، ازدیاد هورمون مردانه را نشان نمی‌دهند.

داروها و پرمویی

کورتون‌ها مثل پردنیزولون که در ناراحتی‌های التهابی مثل آرتریت روماتویید مصرف می‌شوند، ممکن است باعث افزایش مو گردند. داروهای دیگری مانند ماینوکسیدیل نیز این عارضه را به ‌دنبال دارند.

افزایش مو ممکن است در خانم‌هایی که از داروهایی با خواص هورمون مردانه استفاده می‌کنند نیز پیش آید. در برخی بیماری‌های ساده زنانه که عدم تعادل یا کمبود هورمونی ایجاد می‌کنند، مقدار دارو حایز اهمیت است. مقادیر کم ‌هورمون مردانه را می‌توان بدون آنکه عوارض جانبی نامطلوب نشان دهد، تجویز نمود. ممکن است بیماری‌های شدیدتر، مقادیر زیادی از هورمون مردانه را لازم داشته باشند که با پرمویی صورت و سایر علایم مردانه مثل کلفت شدن صدا و ریزش موی سر از نوع مردانه همراه خواهد بود.

افزایش مو، ناشی از مصرف داروها معمولا با قطع مصرف دارو قابل برگشت است، ولی ماه‌ها وقت لازم خواهد داشت. اما اگر استفاده از داروها تا مدت‌های نامعلوم ادامه یابد، باید یکی از روش‌های موقت از بین بردن مو را استفاده کنید.

پرمویی صورت پس از یائسگی

افزایش موی صورت پس از یائسگی نسبتا شایع است، به خصوص در خانم‌های نژاد مدیترانه‌ای یا نسل سامی. موهای بالای لب و چانه و اطراف صورت، تیره‌تر، ضخیم‌تر و زبرتر می‌گردند. علت دقیق این افزایش مو، که غیرطبیعی هم تلقی نمی‌شود، معلوم نیست.

این افزایش مو ممکن است ادامه یابد، ولی در اکثر خانم‌ها حدی دارد و بعید است که به ریش درآوردن کامل منتهی گردد.

پرمویی در بچه‌ها

بچه‌ها به‌طور طبیعی در بدن خود مقدار معینی مو دارند که معمولا تا دوران بلوغ دیده نمی‌شوند. تعداد مو از ویژگی های ارثی است.

اگر در خانواده‌‌ای، زمینه ی ابتلا به پرمویی وجود نداشته باشد (در بازوها، ساق پاها و پشت) و مقدار موها، غیرطبیعی به نظر برسد، مراجعه به پزشک لازم است.

پیدایش زودرس مو در نواحی از بدن کودک که باید هنگام بلوغ مو درآیند (چانه، صورت و زیر بغل) همیشه مایه نگرانی از این است که کودک، بلوغ زودرس خواهد داشت.

اگر کودک (چه پسر و چه دختر) دچار پُرمویی شود، باید برای کشف مشکلات و بیماری های جسمی، تحت آزمایشات مناسب قرار بگیرد.

اگر بیماری‌های غدد داخلی وجود داشته باشند و با درمان‌های پزشکی یا جراحی معالجه شوند، در عرض چند ماه، معمولا تعداد موها کمتر شده یا مقدار آنها طبیعی می‌گردد، هر چند امکان دارد یک تا دو سال طول بکشد.

گاهی علیرغم درمان پزشکی، افزایش مو هنوز وجود دارد، اما حداقل بیشتر نمی شود.

عباس منتظری

هفته نامه سلامت