اولین فضانورد زن دنیا

در ساعت 30 : 12 روز 16 ژوئن 1963، "مرغ نوروزی"، گزارش داد: «افق را میبینم. یک نوار زیبا به رنگ آبی روشن. این زمین است. چه زیباست! همه چیز خوب پیش میرود.». "مرغ نوروزی"، اسم رمز والنتینا ترشکووا، اولین زنی بود که به مدت سه روز در فضا بود و 48 بار دور مدار زمین گشت. این، در آن هنگام، بیش از مجموع زمان پرواز تمام فضانوردان مرکوری آمریکا در مدار زمین بود.

والنتینا ترشکووا در 6 مارس 1937، در یک خانواده دهقانی در منطقه یاروسلاو اتحاد جماهیر شوروی سابق به دنیا آمد. در سن 18 سالگی، کمی بعد از آغاز کار در یک کارخانه نساجی، به کلوب چتربازان آماتور پیوست. اولین پرش خود را در 22 سالگی انجام داد.

اوایل سال 1961 برنامه فضایی شوروی در نظر داشت زنان را به فضا بفرستد. شرایط دادن تقاضا چنین بود: چترباز باشند، 170 سانتیمتر قد، کمتر از 70 کیلوگرم وزن، و زیر 30 سال. در سال 1962، از میان 400 زن متقاضی، 5 نفر انتخاب شدند، که والنتینای 24 ساله یکی از آنان بود.

در آن زمان، به علت فضای سیاسی بین المللی، این برنامه سری بود. به همین دلیل، زمانی که ترشکووا می خواست برای طی دوره آموزش برود، به مادرش گفت که به یک اردوگاه آموزشی برای پرش آزاد میرود. مادرش، پس از پرواز، از طریق رادیو مطلع شد که دخترش به فضا رفته است.

این پرواز قرار بود در اوایل ژوئن انجام شود و بنابراین فقط 15 ماه فرصت برای طی دوره آموزشی وجود داشت. از آن جایی که فرستادن اولین زن به فضا، بیشتر اهداف تبلیغاتی را دنبال میکرد، آموزشهای اولیه زنان همانند مردان نبود و شامل مطالعه تئوری موشک، پرش با چتر، و گذراندن زمان در جت آئروبیک، انجام تستهای ایزولاسیون، تستهای سانتریفوژ و پرواز با جتهای جنگنده بود.

مسافرت وستوک 6 به گونه ای برنامه ریزی شده بود که در فضا با وستوک 5،که دو روز قبل پرواز کرده بود، در دو مدار، در فاصله 5 کیلومتری ملاقات کند. تروشکووا قرار بود در وستوک 6، به فضا برود. برای پرواز وستوک 6، روز 16 ژوئن 1963 انتخاب شد.

تروشکووا پس از تقریباً سه روز مسافرت فضایی، در 19 ژوئن 1963 در فاصله 6000 متری زمین با چتر نجات از وستوک بیرون پرید و در نزدیکی کاراگاندا، قزاقستان، فرود آمد. چند روز پس از فرود، وی بالاترین مدال افتخار شوروی، "مدال لنین" را دریافت کرد.

در 3 نوامبر 1963 وی با همسفر فضانوردش، آندریان نیکولایف با حضور خروشچف و مقامات بلندپایه دولتی، ازدواج کرد. در آن زمان، شایع شده بود که این ازدواج مقاصد تبلیغاتی داشته است و به دستور خروشچف انجام شده است، گرچه این شایعه هیچ گاه ثابت نشد. حاصل این ازدواج، تولد دختری به نام النا آندریانوونا، در 8 ژوئن 1964 بود. او اولین نفری بود که مادر و پدرش، هر دو، سفری فضایی را انجام داده بودند. این زن و شوهر بعدها جدا شدند.

یکی از اهداف فرستادن اولین زن به فضا، تحقیق درباره اثرات مسافرت فضایی بر زنان و مردان و مقایسه آنها بود. سفر ترشکووا نشان داد که زنان و مردان در برابر فشار روانی و جسمی فضا، مقاومت یکسانی از خود نشان می دهند.

پس از پرواز

والنیتنا پس از این پرواز در سال 1969، به تحصیل در رشته مهندسی فضایی پرداخت. در سال 1977 دکترای مهندسی گرفت. مشاغل سیاسی بعدی وی عبارت بودند از: عضویت در پارلمان شوروی، عضویت در پرزیدیوم پارلمان، عضویت در کمیته مرکزی حزب کمونیست، پرزیدنت کمیته زنان شوروی.

او در سال 1997 از نیروی دریایی و هیئت فضانوردی بازنشسته شد. پس از فروپاشی شوروی، ترشکووا پستهای سیاسی خود را از دست داد، اما پرستیژ او همچنان پابرجا باقی ماند.

وی تاکنون مدالها و جوایز گوناگونی از کشورهای مختلف دریافت کرده است. یک دهانه آتشفشان در ماه به اسم او نامگذاری شده است و یک مجسمه نیمتنه اش، در مسکو در خیابان قهرمانان فضانورد نصب شده است. او همواره میخواست که زنان شوروی از حقوق برابر با مردان برخوردار باشند. با وجود این، معروف است که اعتقاد داشته که مهمترین کار زن، مادری و مراقبت از فرزندان است.

او که در سالهای اخیر زندگی آرامی را در مسکو میگذراند، به مناسب هفتادمین سال تولدش به محل اقامت رئیس جمهور روسیه دعوت شده بود. وی در آن جا گفت که مایل است به مارس سفر کند، گرچه سفری بیب ازگشت باشد.

تنظیم برای تبیان: محسن مرادی