آیا ابراهیم مامور به ذبح فرزند بود؟

پیرامون آیه شریفه: وَفَدَینَاهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ(الصافات/107)ما ذبح عظیمی را فدای او کردیم، یک سوال جدی براى مفسران مطرح است و آن اینکه آیا ابراهیم راستى مامور به ذبح فرزند بود، یا به مقدمات آن دستور داشت ؟

اگر مامور به ذبح بوده ، چگونه پیش از انجام آن ، این حكم الهى نسخ شد؟در حالى كه نسخ قبل از عمل جایز نیست ، و این معنى در علم اصول فقه اثبات شده است . و اگر مامور به مقدمات ذبح بوده است این افتخار مهمى نخواهد بود.

اینكه بعضى گفته اند اهمیت مساءله از اینجا ناشى مى شود كه ابراهیم احتمال مى داد بعد از انجام این ماموریت و فراهم كردن مقدمات دستور به اصل ذبح داده شود، و امتحان بزرگ او همینجا بود مطلب جالبى به نظر نمى رسد.

به عقیده ما این گفتگوها از اینجا ناشى مى شود كه میان اوامر امتحانى و غیر امتحانى فرق نگذاشته اند، امرى كه به ابراهیم شد یك امر امتحانى بود، مى دانیم در اوامر امتحانى اراده جدى تعلق به اصل عمل نگرفته است ، بلكه هدف آن است كه روشن شود شخص مورد آزمایش تا چه اندازه آمادگى اطاعت فرمان دارد؟ و این در جائى است كه شخص مورد آزمایش از اسرار پشت پرده آگاه نیست . و به این ترتیب در اینجا نسخ واقع نشده است كه در صحت آن قبل از عمل بحث و گفتگو شود. و اگر مى بینیم خداوند بعد از این ماجرا به ابراهیم مى گوید: قد صدقت الرؤ یا: خوابى را كه دیده بودى تحقق بخشیدى به خاطر آن است كه آنچه در توان داشت در زمینه ذبح فرزند دلبند انجام داد، و آمادگى روحى خود را در این زمینه از هر جهت به ثبوت رسانید و از عهده این آزمایش به خوبى برآمد.

مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ذیل آیه 107 سوره صافات