زندگانی امام باقر علیه السلام

ولادت امام باقر علیه السلام

حضرت امام محمّد باقر علیه السلام در اوّل ماه رجب، سال پنجاه و هفت هجری در شهر مدینه چشم به جهان گشود. پدر بزرگوارش حضرت زین العابدین، امام سجّاد علیه السلام و مادر گرامی اش فاطمه – دختر امام حسین مجتبی علیه السلام – می باشد. روزی جابر عبدالله انصاری – صحابی معروف پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم– به محضر امام سجّاد علیه السلام آمد، جمعی در کنار آن حضرت نشسته بودند، حضرت باقر علیه السلام نیز (که کودک بود) حضور داشت آن گاه، جابر در میان آن جمع متوجّه حضرت باقر علیه السلام شد و عرض کرد: «همانا پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم به من خبر داد که من مردی از خاندان او را که نامش محمّد، پسر علیّ بن الحسین علیه السلام، و کنیه اش ابوجعفر است دیدار می کنم. آن گاه به من فرمود: «سلام مرا به او برسان» در این وقت، جابر به آن حضرت ابلاغ سلام کرد و از آنجا رفت. سپس امام سجّاد علیه السلام به فرزندش حضرت باقر علیه السلام فرمود: «پسرجانم! این خبر جابر، بیانگر خصوصیّت و امتیازی است که پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم در میان خاندانش، تنها به تو عطا کرده است، این مقام بر تو گوارا باد، ولی این ماجرا را به برادرانت نگو تا مبادا درباره ی تو مکر کنند، چنان که برادران یوسف علیه السلام به یوسف مکر کردند».

امامت حضرت باقرعلیه السلام

پس از شهادت امام سجاد علیه السلام، حضرت باقر علیه السلام به امامت رسید. در دوران امامت آن حضرت، حاکمان ستمگری چون ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزیدبن عبدالملک و هشام بن عبدالملک در مقابل امام محمد باقر علیه السلام ایستادگی می کردند و قصد داشتند اذهان و افکار عمومی را از آن حضرت، منحرف سازند.

در تاریخ آمده است که: عبدالملک، شبی در عالم خواب دید در محراب مسجد، چهار بار ادرار کرد. سعید بن مسیّب از دانشمندان آن عصر که در تعبیر خواب اطلاعات وسیع داشت، خواب او را چنین تعبر کرد: «بزودی چهار نفر از فرزندان عبدالملک بر مسند خلافت می نشینند». همان گونه که او تعبیر کرده بود واقع شد و پس از مرگ عبدالملک مروان، چهار نفر از فرزندان او بر مسند قدرت بر آمدند. حاکمان مذکور، همان روش طاغوتی نیاکان خود را دنبال می کردند. و چون جدشان مروان، و پدرشان عبدالملک در ظلم و ستم و کینه توزی نسبت به خاندان نبوّت هیچ باکی نداشتند.

تأسیس حوزه ی علمیّه

امام محمد باقر علیه السلام اگر چه بر اثر سلطه ی طاغوت ها از نظر سیاسی منزوی بود امّا لحظه ای در وظایف امامت غفلت نمی کرد و همواره در راه ترویج فرهنگ و تمّدن اسلامی نهایت سعی و توان خویش را بکار می برد. آن حضرت با تشکیل حوزه ی علمیّه و تربیت شاگردانی برجسته، فقه آل محمّد صلی الله علیه وآله وسلم و خطّ فکری تشیّع را آشکار ساخت. از این رو امام باقر علیه السلام موسّس و بنیانگذار حوزه ی علمیّه شیع، و نهضت فرهنگی تشیّع می باشد.

حضرت باقر علیه السلام شاگردانی چون: محمّد بن مسلم، زُراره بن اعین، ابوبصیر و برید بن معاویه را تربیت نمود، مردانی که امام صادق علیه السلام در وصف آنان فرمود: «این چهار نفر، مکتب و احادیث پدرم را زنده کردند». از این حوزه، شاگردان برجسته ی دیگری برخاستند، مانند: جابر بن یزید جُعفی، آبان بن تغلب، کیان سجستانی، حمرا بن اَعین، سَدیر صیرفی، ابوصباح کنانی، عبدالله بن ابی یعفور و...، که هر کدام محدّثی بزرگ و مجتهدی عالی مقام بودند و در تبلیغ و ترویج معارف اسلامی نقش بسزایی داشتند.

بخش کودک و نوجوان تبیان

برگرفته از کتاب "حضرت محمدبن علی باقر سلام الله علیه"

انتشارات: شرکت سیمای نور کوثر