شهرهاوآدم‌ها

پرسه در 10 شهر دنیا که به خاطر نویسنده‌ها مشهور شده‌اند

1. بعد از این که چند کتاب از یک نویسنده خواندیم، تصور او هم پشت کلماتش برایمان جان می‌گیرد و نویسنده، هویت، شخصیت و طرز زندگی‌اش برایمان مهم می‌شود. برای همین است که خانه خیلی از نویسنده‌ها بعد از مرگشان تبدیل به موزه می‌شود، وسایل شخصی‌شان در معرض دید مردم قرار می‌گیرد و در زندگی‌شان کند و کاو می‌کنند. نامه‌هایشان منتشر می‌شود و خاطراتشان این طرف و آن طرف به چاپ می‌رسد. برایمان مهم می‌شود که نویسنده کجایی است و از کدام فضا تاثیر گرفته و توی کدام شهر به دنیا آمده و بزرگ شده است. حالا به جای نویسنده‌ها، رفتیم سراغ شهرهایشان. 10 شهر در دنیا وجود دارد که مردم بیشتر از هر چیز، برای گرامیداشت یاد آدم‌هایی به آنجا سفر می‌کنند که به نوعی با قلم و نوشتن سروکار دارند. در این شهرها معمولا جاهایی وجود دارد که الهام‌بخش نویسنده‌های مشهوری بوده‌اند.

1- لندن/ چارلز دیکنز

لندن، محل تولد یا خانه خیلی از نویسنده‌ها در دوره‌های مختلف تاریخی بوده؛ چارلز دیکنز در همین شهر به دنیا آمد، گافری چاسر، جان میلتون، جان کینز و اچ.جی.ولز که به عنوان پدر ژانر علمی تخیلی شناخته می‌شود و با خلق یک شخصیت مشهور به نام مرد نامرئی این ژانر را خلق کرد هم متولد همین شهر هستند.

در دیدار از این شهر، مسافران می‌توانند کنار خانه چارلز دیکنز بایستند و جایی را تماشا کنند که از سال‌های اوایل قرن نوزدهم باقی مانده است. خانه‌ای که بنیامین جانسون، نخستین دیکشنری مفصل انگلیسی را در آن نوشت هم در همین شهر است. محله زندگی شرلوک هولمز هم که برای خودش دنیایی دارد! برای سیر و سفر در این محله و یادآوری رفت و آمدهای جناب کارآگاه، یک تور مخصوص وجود دارد که عشاق سینه چاک او را در این محله می‌گرداند. هر چند دیگر از آن کوچه‌های باریک که اولیور توئیست در آنها می‌دوید نشانی باقی نمانده، اما آن فضای خاکستری و غمبار گاهی حسابی خودنمایی می‌کند.

2- استنفورد/ شکسپیر

استنفورد انگلستان هم یکی از آن شهرهای مشهور دنیاست. این شهر محل تولد ویلیام شکسپیر است و برای همین هم برای شیفتگان او یک عبادتگاه محسوب می‌شود. در این شهر می‌توان دید که شکسپیر در چه فضای سلطنتی و باشکوهی زندگی می‌کرد. آرامگاه این نمایشنامه‌نویس مشهور هم در همین شهر قرار دارد. این شهر پر است از خاطرات جالب درباره مشهورترین فرزند شهر... .

3- ادینبورگ/ هری‌پاتر (رولینگ)

ساکنان این شهر باید از نویسندگانشان برای خلق بسیاری از معروف‌ترین داستان‌ها و شخصیت‌های دنیا متشکر باشند؛ از شرلوک هولمز که آرتور کونان دویل را آفرید تا هری پاتر از مشهورترین چهره‌های داستانی دنیا که جی.کی. رولینگ زاده همین شهر، او را در کافه‌های زادگاهش در ذهن پرورش داد. با گشت و گذار در بخش قدیمی ادینبورگ، می‌شود شخصیت‌ها و تاریخ ادبی اسکاتلند را مرور کرد. رابرت بارنز، سر والتر اسکات ورابرت لوئیس استیونسون هنوز در موزه نویسندگان این شهر زنده و با قدرت، خاطراتشان را برای بازدیدکنندگان‌شان مرور می‌کنند. البته ادینبورگ برای نمایشگاه کتاب 3هفته‌ای پرو پیمانش هم شهرت زیادی دارد. در این شهر، در مدت برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب ادینبورگ، سیلی از نویسنده‌های جهان راه می‌افتند تا کتاب‌های تازه‌شان را رونمایی کنند. مارگارت آتوود همین یک ماه پیش آخرین کتابش را به نام «سال سیلاب» در همین نمایشگاه رونمایی کرد. سال پیش هم «شون کانری» با کتاب خاطراتش همین کار را انجام داد. در جریان این نمایشگاه، صدها برنامه ادبی و فرهنگی هم ترتیب داده می‌شود که همه با خریدن بلیت در آنها حاضر می‌شوند و این بلیت‌ها معمولا از چند هفته جلوتر پیش فروش می‌شوند. در مورد فرهنگی بودن این شهر به دلتان شک راه ندهید.

4- دوبلین/ بکت

دوبلین ایرلند هم یکی دیگر از این شهرهاست؛ شهری که بلافاصله آدم را یاد ساموئل بکت می‌اندازد که در سال‌های جوانی در ترینیتی کالج آنجا تحصیل می‌کرد و بعد هم پیش از سفری همیشگی به پاریس، در همان دانشکده تدریس کرد. شیموس هنی، نویسنده زنده دوبلینی یکی از برندگان جایزه نوبل و از شاعران مشهور دنیاست. «جیمز جویس» هم یکی از آن فراموش نشدنی‌های این شهر است. خانه جویس در این شهر هنوز برجاست و به عنوان موزه جیمز جویس هر سال در سالگرد تولد او، بخشی از دست نوشته‌هایی را که نشان می‌دهد او چطور مشهورترین اثر ادبی جهان، یعنی «اولیس» را نوشت برای شیفتگان به نمایش می‌گذارد. موزه نویسندگان دوبلین و کتابخانه ملی ایرلند هم از جاهایی هستند که هر کسی عشق ادبیات دارد حتما برای بازدید به آنجا می‌رود. برای همین است که می‌گویند «تاریخ ادبی دوبلین مثل کتاب رکوردهای گینس غنی است.»

5- نیویورک/ آرتور میلر

نیویورک برای خیلی چیزها مشهور است؛ اما بی‌شک بیشترین شهرتش را مدیون چهره‌های بزرگ ادبیات امروز جهان است که زمانی در آنجا زندگی می‌کردند. جک کروآک و آلن کینزبرگ 2چهره‌های مشهور این شهرند. دو شیفته که بعدها به کارد و پنیر تبدیل شدند. آنها در محله اسب سفید این شهر زندگی می‌کردند. آرتور میلر،نورمن میلر و جان اشبری در هوای همین شهر نفس کشیدند و این شهر را خانه‌شان می‌دانستند. رنسانس محله هارلم هم بزرگ ترین چهره‌های ادبی آفریقایی آمریکایی مثل ریچارد رایت و لنگستون هیوز را به وجود آورد.

شاعر مشهور آمریکایی «والت ویتمن» هم در همین شهر زندگی کرد و هر چند آن روزها استقبال زیادی از او نشد و عمرش را به سفر گذراند، اما امروز به حضور او در این شهر افتخار می‌کنند. پل آستر هم اصلا برای نوشتن سه‌گانه نیویورکی‌اش شهرت یافت و امروز به عنوان یکی از افتخارهای مانهاتان نیویورک شناخته می‌شود. این شهر بتازگی برای خودش یک نمایشگاه کتاب هم به راه انداخته که در میان چهره‌های ادبی حسابی گل کرده است. این نمایشگاه مثل اتفاق‌های ادبی مهم دیگر با شروع پاییز از راه می‌رسد و پاییز نیویورک یکی دو هفته‌ای است که شروع شده. اما نیویورک در یک کتاب محبوب دیگر هم حضوری موثر دارد و آن «ناتور دشت» سلینجر است؛ قهرمان محبوب او توی همین شهر پرسه می‌زند تا تکلیفش را با خودش و زندگی روشن کند.

6- کنکورد/ هاثورن

کنکورد ماساچوست با همه کوچکی‌اش جای خاصی در تاریخ ادبیات دارد. این شهر با همه ابعاد کوچکش تاریخ عمیقی دارد. کنکورد شهری است که لوییزا می‌الکات، کتاب مشهور «زنان کوچک» را آنجا نوشت. رالف والدو امرسون و ناتانیل هاثورن هم در قرن نوزدهم، این شهر را خانه‌شان نامیدند و خیلی از غول‌های ادبی برای استراحت به آنجا سر می‌زدند.

7 - پاریس/ ویکتور هوگو

پاریس در طول تاریخ با ادبیات گره خورده است؛ از نویسندگان فرانسوی خود این شهر مثل ویکتور هوگو، ولتر و الکساندر دومای پدر و پسر بگیرید تا یک نسل از آمریکایی‌های سرگردان مثل گرترود اشتاین، ارنست همینگوی ، اسکات فیتزجرالد و ازرا پاوند که در این شهر پرورش یافتند و خودشان را پیدا کردند. «پاریس شهر بیکران» کتاب خوبی است برای گردش در پاریس، در دهه دوم قرن بیستم؛ زمانی که همه این آمریکایی‌های مدعی آمده بودند تا در مغناطیس این شهر چیزهای مهیج بنویسند. پاریس، شهر کافه‌های ادبی مثل «ل دو ماگوت» است که همینگوی و آلبر کامو هم از آن نام برده‌اند و شهر جوایز متعدد ادبی که هر کدامشان یک کافه دارند. پاریس شهر ژان والژان است؛ وقتی با دخترش کوزت به صورت ناشناس مدتی را دور از چشم ژاور خبیث زندگی کرد و شهر انگلیسی‌هایی مثل جویس و اورول که مدتی را آنجا گذراندند. پل آسترهم به تبعیت از همینگوی و دیگر دار و دسته «نسل از دست رفته»، یک دوره از جوانی اش را در این شهر گذراند و به عشق ساموئل بکت که این شهر را به عنوان شهر زندگی‌اش انتخاب کرد و هرگز ترکش نکرد، زبان فرانسوی را در همین شهر آموخت. پاریس شهر کتابفروشی‌های مشهور هم هست که بعضی‌هاشان حسابی تاریخی هستند. کتابفروشی شکسپیر یکی از این کتابفروشی‌ها و پاتوق اهل کتاب است.

8 - سانفرانسیسکو/ آلن‌گینزبرگ

وقتی آلن گینزبرگ و کروآک از نیویورک به سانفرانسیسکو نقل مکان کردند، سبک جدید ادبی‌شان را هم با خود بردند و در همین شهر به عنوان یک قطب جدید «نسل بیت» را پایه‌گذاری کردند. آنها در سانفرانسیسکو اولین شعرهایشان را کنار شاعری مثل «فیلیپ والن» در 6 گالری همین شهر خواندند. لارنس فرلینگتی هم با راه‌اندازی فروشگاه‌های بزرگ شهر کتاب ادبیات و پیشرفت سیاسی را وارد این شهر کرد. برای همین است که گفته‌اند وقتی به سانفرانسیسکو رسیدی یک نسخه از «زوزه» را از فروشگاه شهر کتاب بخر و آن را در کافه وسوویو بخوان. البته حواست باشد که ممکن است روی صندلی‌ای نشسته باشی که زمانی کروآک رویش نشسته بود!

9- رم/ شلی

نمی شود از شهرهای ادبی گفت و سفری به رم ایتالیا نکرد. رم، محل تولد بسیاری از موثرترین نویسندگان ادبی و خانه باستانی بسیاری از بزرگان مثل ویرجیل، نویسنده «امید» است. اما رم در تاریخ متوقف نشده و اهمیت ادبی‌اش را تا امروز هم امتداد داده است. خیلی از نویسندگان خارجی مثل کیتز، شلی، جیمز و... از این شهر الهام گرفتند و پایبند این شهر شدند. خانه کینز شلی در محله تاریخی اسپانیایی‌های رم، یکی از آن مکان‌هایی است که میلیون‌ها نفر در طول تاریخ از آن بازدید کرده‌اند.

10- سن‌پترزبورگ/ داستایوفسکی

این‌ها صفت‌های سن‌پترزبورگ روسیه است. شهری که در تاریخ با لئو تولستوی ، آنتون چخوف ، آلکساندر پوشکین وفئودور داستایوفسکی جاودانه شده است. سن‌پترزبورگ، یک مقصد مشهور ادبی است برای کسانی که می‌خواهند بخشی مهمی از ادبیات جهان را لمس کنند. داستایوفسکی در یکی از آپارتمان‌های همین شهر «برادران کارامازوف» را خلق کرد. این آپارتمان امروز به موزه تبدیل شده و زندگی داستایوفسکی را نشان می‌دهد. اصولا با گردش در این شهر می‌شود از زاویه چشم بزرگ‌ترین نویسندگان جهان به تماشای آن نشست. قصه‌ها و ماجراهایی که گوگول تعریف کرده، در همین فضا اتفاق می‌افتد و ردپای خیلی از شخصیت‌های ملموس چخوف را می‌توان در این شهر پیدا کرد. دکتر ژیواگو هم در همین شهر زندگی کرد و آنا آخماتووا را درباره همین شهر سرود.

جام‌جم/آرزو پناهی 

تنظیم:بخش ادبیات تبیان