الکل و عوارض آن

الکل خالص، مایعی شفاف است و معمولا درجه خلوص آن 96 تا 97 است، یعنی در 100 حجم آن، 97 حجم الکل و 3 حجم آب و دیگر ناخالصی ها وجود دارد.

الکل اتانول در طبیعت تقریبا در همه جا یافت می شود. در بسیاری از انواع تخمیرها همیشه مقداری از این الکل به وجود می آید و مقدار کمی از آن نیز در آب های طبیعی و معدنی یافت می شود. برای تهیه الکل از شیوه های تخمیر مواد نشاسته ای و قندی، یا از شیوه های سنتز و مصنوعی استفاده می کنند.

استفاده های الکل در پزشکی:

از نظر داروشناسی، الکل تضعیف کننده سیستم اعصاب مرکزی است که جزء آرام بخش ها و سستی زاها طبقه بندی می شود.

در پزشکی مصارف زیادی دارد، از جمله می توان به مواردی چون افزایش خواب، گشاد کردن عروق، منبع انرژی زا، مسکن در دردهای بسیار شدید مانند دردهای سرطانی یا تخفیف گرفتگی های شدید عضلانی را نام برد.

از الکل به صورت بخار در ماسک های اکسیژن برای افرادی که دچار برخی ناراحتی های آسم، ریوی و اختلالات تنفسی هستند، استفاده می شود.

همراه با مرفین در اعمال جراحی باز و نیز در ضدعفونی و پانسمان جراحات مختلف پوست به کار می رود.

ولی به علت سوء استفاده در مصرف آن، مشکلاتی را در جامعه بشری ایجاد می کند.

مضرات ناشی از سوء مصرف الکل:

مصرف نوشابه های الکلی در ابتدا موجب ایجاد نوعی آرامش و سرخوشی زیاد می گردد، ولی پس از مدتی اثرات واقعی آن از جمله ناهماهنگی در حرکات عضلانی (آتاکسی)، اختلال در قضاوت، آسیب اعمال حرکتی و مهارتی، کندی واکنش و فعالیت ذهنی و فکری، تشدید حالت تهاجمی و پرخاشگری، تلوتلو خوردن، درهم و برهم حرف زدن، سوزش قلب، پرحرفی، دوبینی، گیجی، گرگرفتگی، کرختی، بی حسی اعضای بدن و افزایش ادرار آشکار می شود.

مصرف الکل، حتی مصرف کم آن به خصوص اگر همراه با دیگر مواد اعتیادآور باشد، به مهارت رانندگی صدمه و آسیب می رساند.

8 تا 12 ساعت پس از از مصرف زیاد آن، سردرد، تهوع، لرزش و استفراغ ایجاد می شود.

مصرف خیلی زیاد آن ممکن است موجب فلج شدن فعالیت های مغزی و دستگاه تنفسی و در نتیجه مرگ گردد.

به طور کلی این اثرات الکل، چنانچه همراه با مصرف آرام بخش ها و دیگر داروهای تضعیف کننده ی اعصاب باشد، تشدید می گردد. مصرف زیاد آن همراه با داروهای ضد افسردگی از جمله باربیتوریک ها اغلب ممکن است موجب مرگ فرد گردد.

مصرف منظم و مستمر نوشابه های الکلی ممکن است در بلند مدت و به تدریج موجب آسیب کبد، مغز، قلب و دیگر اعضای بدن گردد.

مصرف مداوم نوشابه های الکلی موجب بروز بیماری سیروز کبدی، التهاب لوزالمعده، اختلالات کیسه صفرا، ناراحتی های گوارشی، زخم معده و اثنی عشر، گاستریت و برخی از سرطان ها می شود.

در دستگاه عصبی بیشتر افراد معتاد به الکل، نارسایی های اعمال هوشی، حرکتی و بی ثباتی هیجانی، کاهش ادراک حسی و سرانجام از دست دادن حافظه، فراموشی و تیرگی بینایی دیده می شود.

شایع ترین اختلال سیستم عصبی در الکلیسم (اعتیاد به الکل) مزمن، آسیب قرنیه و اعصاب چشم است.

آسیب مغز و ناراحتی های قلبی از جمله آریتمی و تاکیکاردی از عوارض سوء مصرف الکل است.

الکل در مردان موجب ضعف نیروی جنسی می گردد و قدرت باروری آنان را کاهش می دهد.

مصرف مزمن و زیاد مشروبات الکلی موجب اضطراب، عصبانیت و تندخویی، تحریک پذیری و دلیریوم می گردد. از هم پاشیدگی زندگی خانوادگی، شغلی، اجتماعی و به طور کلی اعمال ضد اجتماعی و زوال ابعاد شخصیتی در نتیجه مصرف مداوم مشروبات الکلی پدیدار می گردد.

اعتیاد به الکل:

اتانول یکی از داروهای اعتیادآور محسوب می شود که به دلیل خواص نشاط آور آن، به عنوان ماده آرام بخش مصرف می شود. افزایش مقدار مصرفی آن به منظور ایجاد اثر مطلوب، ممکن است موجب وابستگی بدنی (اعتیاد) گردد. مصرف کنندگان مزمن الکل یا افراد معتاد به آن ممکن است مقدار مشخصی الکل بنوشند، بدون این که مست شوند، در این صورت احتمال دارد که یک نوع وابستگی جسمی و روانی به الکل در آنان به وجود آمده است که قطع مصرف آن، نشانه های ترک را به صورت تحریک پذیری زیاد، تشنج، دلیریوم ترمنس، حالات بی قراری یا عصبانیت، بی خوابی، بداشتهایی، عرق کردن و استفراغ ظاهر می سازد.

الکل و بارداری:

استفاده از مشروبات الکلی در دوران بارداری موجب ایجاد مشکلات جدی و غیر طبیعی شدن نوزاد می گردد. زنان بارداری که در دوران بارداری زیاد مشروب می نوشند، ممکن است کودکان غیر طبیعی با نقایص ذهنی یا جسمی به دنیا آورند.

در یک بررسی، اثرات الکل بر روی جنین مادران الکلی آزمایش شد و مشخص گردید که نوشیدن زیاد و سپس قطع مصرف الکل در دوران بارداری، اثراتی را بر جنین می گذارد.

در این آزمایش از 322 نوزادی که غیر طبیعی بودند، 32 درصد متعلق به مادران مشروب خوار در حد افراط ، 14 درصد متعلق به مادران مشروب خوار در حد متعادل و 9 درصد متعلق به مادرانی بود که دیگر الکل نمی نوشیدند.

همچنین 20 مورد از 162 نوزادی که پس از تولد دچار سندرم قطع الکل (یک نوع بیماری) بودند، متعلق به مادرانی بودند که در دوران بارداری شان روزانه 300 میلی لیتر یا بیشتر مشروبات الکلی می نوشیده اند.

دکتر علی نجفی قدسی