ايجاد بخش «مولف‌شناسي» و «كتاب‌شناسي» در نرم‌افزارهاي پژوهشي
مدير بخش تدوين و تأليف معاونت پژوهشي مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي، بخش‌هاي «مولف‌شناسي» و «كتاب‌شناسي» را از قسمت‌هاي اصلي نرم‌افزارهاي توليدي اين مركز خواند و با اشاره به تأثير آن در شناخت آثار و نويسندگان گفت: اين بخش‌ها متناسب با ظرفيت و هدف توليدي هر برنامه نرم‌افزاري به شكل ويژه‌اي تنظيم مي‌شوند.
جواد سبحاني در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، هدف از اين اقدام را معرفي بيشتر آثار و نويسندگان آنها براي پژوهشگران و علاقه‌مندان خواند و بيان داشت: اين بخش‌ها متناسب با ظرفيت نرمافزار و اهداف توليدي آن در حجم‌هاي متفاوتي جاي مي‌گيرند.
وي با اشاره به اين كه يكي از اقدامات اين مركز، تهيه و توليد نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي است، گفت: به دليل آن كه كتاب‌شناسي رشته‌اي تخصصي است،به چند شكل متفاوت براي نرم‌افزارها در دستور كاري اين مركز در نظر گرفته شده است.
سبحاني اضافه كرد: «كتاب‌شناسي چكيده» حدود دو تا سه صفحه، «كتاب‌شناسي اجمالي» شامل ساختار، گزارش محتوا و معرفي اجمالي بين چهار تا شش صفحه، «كتاب‌شناسي تفصيلي» حدود 10 تا 15 صفحه براي معرفي هر اثر و «كتاب‌شناسي خاص» از كامل‌ترين انواع كتاب‌شناسي با ظرفيتي معادل 20 تا 50 صفحه در اين نرم‌افزارها درنظر گرفته مي‌شوند.
وي با اشاره به اين كه نرمافزار «معجم موضوعي تبيان شيخ طوسي» تا دو ماه ديگر از سوي اين مركز منتشر خواهد شد، گفت: اين نرمافزار بر اساس تفسير 10 جلدي شيخ طوسي طراحي شده است، به اين صورت كه علاوه بر متن اصلي اين مجموعه، چكيده هر بند اين كتاب، نمايه و تك‌واژه‌هاي اين كتاب استخراج و در اين برنامه گنجانده شده‌اند.
كارشناس حوزه «مولف‌شناسي» و «كتاب‌شناسي» برنامه‌هاي مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي، تك‌واژه را چينش نرم‌افزاري و ورودي مخاطب به اطلاعات دورني نرمافزار توصيف كرد و گفت: اين معجم موضوعي دربردارنده 32 هزار موضوع چكيده متن، 61 هزار نمايه غير تكراري(تركيبات دو كلمه‌اي) و 118 هزار تك‌واژه است و مانند فرهنگ موضوعي تفسير قرآن كريم مي‌تواند مورد استفاده كاربران قرار گيرد. جست‌وجوي ريشه، كلمه، موضوع، نمايه، تك‌واژه و ... از قابليت‌هاي اين برنامه به شمار مي‌آيند و كاربران ضمن استفاده از اين نرمافزار مي‌توانند مطالب مورد نظر را به صفحه يادداشت منتقل كنند.
وي درباره هدف از توليد اين نرمافزار گفت: تهيه معجم موضوعي، روشي براي ارايه متون با مطالب متنوع و متعدد به شمار مي‌رود. از آنجا كه تفسير تبيان شيخ طوسي از نخستين تفاسير جامع شيعي است كه تنها به روايات اكتفا نكرده و ساير جنبه‌هاي تفسيري را نيز در نظر دارد و مطالب گوناگوني را درباره قرآن كريم عنوان مي‌كند، از اولويت‌هاي توليد نرم‌افزاري اين مركز قرار گرفته است.
سبحاني بحث‌هاي لغوي، ادبيات قرآن، شأن نزول، تفسير آيات، معناي لغت و كلام و بحث‌هاي پراكنده عقيدتي را از جمله مطالب تفسير تبيان برشمرد و تصريح كرد: براي بازيابي و تسهيل در دسترسي به اين اطلاعات، نيازمند دسته‌بندي موضوعات گوناگون اين كتاب بوديم. اين برنامه، كاربر را از صرف زمان زياد براي مطالعه صفحه به صفحه اين تفسير بي‌نياز مي‌كند و با جست‌وجوي موضوعي او را در يافتن اطلاعات مورد نياز كه در صفحات گوناگون اين اثر به آنها اشاره شده است، ياري مي دهد.
وي درباره آسيب‌شناسي توليد نرم‌افزارهاي گوناگون بر اساس كتاب‌ها اظهار داشت: اتلاف زمان، هزينه و نيروي انساني از جمله آسيب‌هايي به شمار مي‌روند كه موازي كاري و تكرار در اين حوزه درپي خواهد داشت، زيرا مراكز و سازمان‌هاي گوناگون ممكن است به طور همزمان روي اثر يا موضوع واحدي در حال انجام پژوهش يا توليد نرمافزار باشند و ديگر پژوهشگران بدون آگاهي از اين اقدام، آغاز به فعاليت در اين حوزه كنند.
مدير بخش تدوين و تأليف معاونت پژوهشي مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي، نخستين اقدام اين مركز تحقيقات را جست‌وجوي دقيق موضوعات و پژوهش‌هاي انجام شده يا در حال انجام شدن، عنوان كرد و گفت: در بسياري از موارد ممكن است برنامه‌ها يا نرم‌افزارهايي از لحاظ نام، مشابهت‌هاي فراواني داشته باشند، اما از نظر كاربرد نوع محتوا و مخاطب كاملا متفاوت باشند.
