« سوررئا لیسم آسمانی »

(1) محمد علی سجادی فیلمسازی اجتماعی است که تمایلی آشکار به یک نوع سینمای واقع گرایانه را در فیلم هایش نشان داده است . اوقبلاً نیز از این قبیل داستان ها با ژانرهای جنایی در کارنامه هنری خود داشته : « بازجویی یک جنایت » ، با این تفاوت که پرداخت سجادی به این داستان های رازآلود،همواره دارای شکل دقیق وحساب شده ای بوده ، اما وی در اثر جدید خود اصولاً ضرباهنگی تند و شتابان را ، برای ایجاد سرسام ذهنی وجذب تماشاگر به خدمت می گیرد .

(2)" اثیری" درفضایی بین رئال و سوررئال گرفتار است و در عین دارا بودن فیلمنامه ای قوی، به نظر می رسد قادر به توضیح وجوه هنری فیلمنامه خود نیست . با این همه سوژه خوبی را از نظر داستانی دنبال می کند . ابتدای فیلم با نشان دادن حالت خلسه ای از خورشید (هانیه توسلی) و ارتباط او با یک روح سرگردان، پرده از راز یک جنایت برمی دارد که از لحاظ کارگردانی این بخش در بستری آرام ، به خوبی دنبال می شود. کارگردان دریافته است که حرکت در روندی آرام، تماشاگر را به شکلی عمیق و درونی با فضای قصّه و شرایط روحی شخصیت های فیلم درگیر می کند . اما دیری نمی پاید که این آرامش برهم می خورد و از لحظه ای که عمو سمندر ( خسروشکیبایی ) تابلوی نقاشی روح را می بیند فیلم آهنگی سریع پیدا می کند وبه نظر می رسد که توازن فیلم در نگاه تماشاگران به هم می خورد .

(3) پیچش های ژانرجنایی داستان، توسط کارگردان با حالت اثیری بسیار جالب درآمیخته شده ،اما از نظر شخصیت پردازی ، کارگردان پرداخت مناسبی نداشته است . به عنوان نمونه شخصیت سمندر ( امین حیایی ) را درواقع می توان نقش مکمل دانست و هرگز به عنوان یک شخصیت اصلی محسوب نمی شود.

حساسیت های شاعرانه سجادی وانگیزه دقیق شدن اودر زوایای متفاوت ومختلف فیلم را ، می توان به گونه ای ملموس درک کرد . درصحنه ای که قلم موی نقاشی خورشید حرکت می کند ، وی می خواهد نهایت ترس را در یک فضای پرتوّهم به تماشاگر القاء کند ؛ این فضای ملتهب با نورپردازی روشن نشان داده می شود اما به نظر می رسد کارگردان کمبودهای تکنیکی سینمای ایران را در این فضا به تماشاگران قالب می کند .

در مجموع سجادی در اثر اخیر خود ، ژانر جنایی فیلم را بسیار جالب پرداخته ، البته ضعف هایی نیز در کار مشهود است که می توان آن ها را به حساب کمبود ها و نقایص جلوه های ویژه در سینمای ایران گذاشت. امید است درآینده فیلم های زیباتری را با تکنیک بالاتر از ایشان ببینیم .

مسعود عجمی