افتخارم جاروب کشی حرم است!
محمدحسن زُبری قاینی هست، 49 ساله و متولد شهر قاین.
* چطور شد که خواستید خادم حرم بشوید؟
از کودکی که همراه پدر و مادر به مشهد میآمدم علاقه فراوانی به خدمت در بارگاه امام رضا(علیهالسلام) داشتم، پدرم خادم و موذن مسجد جامع قاین بود. از سال 1356 به مشهد مقدس آمدم و سال 1363 در کنار بارگاه علی بن موسی الرضا (علیهالسلام) مشغول به خدمت شدم و در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در گروه حدیث و معارف اهل بیت کار میکنم.
با این که کارم در صحن آقا امام رضا(علیهالسلام) میباشد، ولی از امام رضا(علیهالسلام) خواستم که جاروکش زیر پای زائران آقا باشم که حدود 10 سال است که این توفیق نصیب من شده است و در بخش فراشان حرم مطهر مشغول به خدمت میباشم و این علاقه فراوانی بود که مرا کشاند تا خادم درگاه این امام همام گردم.
وقتی با تعدادی از دوستان صحبت نمودم میگفتند شما که در خانه آقا امام رضا(علیهالسلام) هستید، دیگر چرا جاروکشی میکنید؟ گفتم جاروکشی، کفش جفت کنی و غبارروبی این درگاه را خیلی دوست دارم. نامهای نوشتم و به لطف خود حضرت ظرف مدت کوتاهی پذیرفته شد.* از این که توفیق خادمی حرم حضرت رضا(علیهالسلام) را دارید چه احساسی دارید؟
خیلی خوشحالم و احساس میکنم در فضای دیگری هستم که اگر واقعاً استان قدر بداند چنین است چون اینجا محل رفت و آمد ملائکه است و اینجا باغی از باغهای بهشت است.
* در حرم چه فعالیتهایی دارید؟
فعالیتهای اینجانب مانند دیگر خادمان بارگاه رضوی است. وقتی ساعت 6 صبح روز کشیک وارد حرم مطهر میشوم زیارتی برای شهدا و خودم و پدر و مادر و دیگر دوستان میخوانم، و وارد بیت میشوم و یکی از پُستها را تحویل میگیرم. ساعت 7 با صلوات خاصه حضرت رضا(علیهالسلام) جاروکشی شروع میشود و غبار زیر پای زائران را مانند دیگر دوستان جاروب مینمایم.
ساعت 8 مراسم خطبهخوانی هست و بعد مشغول خدمت میباشم. ساعت 2:30 عصر هر روز مجددا رواقها جاروب میگردد و نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشاء و صبح هم که با جماعت خوانده میشود. بعد از نماز مغرب و عشاء مراسم برگزار میگردد که در این مراسم خاص حافظان با خواندن قرآن و اشعار مخصوص و دعای توسل و زیارت، مراسم را انجام میدهند. خادمین هم آنها را همراهی مینمایند.
ساعت 8 شب در دارالاجابه که از اذان صبح تا ساعت 8 شب مخصوص بانوان بوده است تخلیه میگردد تا آقایان حضور یابند و زیارت نمایند لذا در این مراسم شرکت جسته و همکاری مینمایم.
جاروب این مکان مقدس نیز همزمان شروع و اتمام مییابد در هر چند روزی نیز گاهی نصیب و روزی میشود که در شستشوی حرم نیز شرکت نمایم که اطراف ضریح مطهر را خلوت مینمائیم و رواقهای نزدیک به اطراف ضریح مطهر و نیز اطراف ضریح مطهر را شستشو میدهیم و گاهی نیز در مراسم غبارروبی و عطرافشانی ضریح مقدس شرکت مینمائیم.
سرداب مقدس که در دارالاجابه است هر چند سال یک مرتبه با گلاب شست و شو داده میشود و غبارروبی میگردد که یک مرتبه این توفیق نصیب بنده شده و سرداب مقدس امام رئوف را زیارت کردهام.
* زیباترین خاطره از دوران خادمی خود را بفرمایید؟
حضور در حرم مطهر امام رضا(علیهالسلام) همهاش خاطره است. زائری که از راههای دور آمده با اشک ریزان وقتی راهنمائی میخواهد جواب او را که میدهم خود خاطره است. بچه گمشدهای که وقتی پدر و مادر او را پیدا میکنیم و اشک از چشمان آنها میریزد خود خاطره است.
* کراماتی که از امام رضا(علیهالسلام) دیدهاید را بیان کنید؟
کرامات فراوانی دیدهام که یکی دو مورد را بیان میکنم:
جوانی از اصفهان آمده بود و سراسیمه بود. زیارتنامه و مُهر نمازی به دست داشت دوستان خدمه او را راهنمائی کردند پیش آمد. گفتم چه مطلبی دارید گفت: من جوانی ارمنی هستم در اصفهان مشکلی داشتم به همه دکترها مراجعه کردم جواب نگرفتم مشاورین زیادی را دیدم ولی نتیجهای نیافتم.
همسایهام گفت برو مشهد با امام رضا صحبت کن. او را به صحن انقلاب پشت پنجره فولاد بردم گفتم همسایه شما خوب جایی راهنماییات کرده است.
گفتم کفشهای خود را در بیاور و در همین پشت پنجره بنشین. مطالبی را به او گفتم و یادآوری کردم که این آقا امام رووف است یعنی مهربان نه این که مهربان به شیعه بلکه تمام ادیان و مذاهب، بعد او را تنها گذاشتم و گفتم هر درددلی داری بیان کن هر حاجتی داشتی مطرح کن این آقا میشنود.
رفتم کناری، که بعد از یک ساعتی آمد و دیدم اشک از چشمهای او جاری است تشکر و قدردانی کرد. گفت خودم نمیدانم چیست فقط میدانم روحم آزاد شده و میخواهم پرواز کنم عقدهها بیرون ریخته شده امیدوارم این روزنهای باشد برای برآمدن حاجتم با اشکهای ریزان با او خداحافظی کردم.
کرامت دیگری که از حضرت دیدهام این که روزی مشغول جاروب در رواق بودیم با دوستان بعد از اتمام جاروب مداحی نمودند. خانمی اشک ریزان جلو آمد و درخواست نمود یکی از این جاروبها را به من بدهید من مریض دارم تا خانه او را جاروب بزنم گفتم عوض این جاروب جاروبی را بیاورید از اینها یکی ببرید بهرحال تقبل کرد و این جاروب را به او دادم حدود دو ماه گذشته بود روزی او را دیدم که باز موقع جاروب آمد گفت مرا میشناسید.
گفتم نه گفت من همان شخصی هستم که جاروب را از شما گرفتم دیدم اشکهای او جاری شد گفتم چرا گفت وقتی جاروب را بردم خانه خود را چند روزی با آن جاروب نمودم گرد و غبار آن جاروب باعث شد که مریض سرطانی من خوب شود و به دکترها مراجعه کردیم گفتند شفا پیدا کرده است لذا الان آمدهام و تشکر نمایم از آقا علی بن موسی الرضا(علیهالسلام).
* در مورد عنایاتی که حضرت به خود شما داشتهاند صحبت کنید؟
اما عنایاتی که حضرت به همه دارد بویژه به نوکران و خادمینش به یادم هست ایام نوروز بود که برای کشیک سوم آمده بودم که کمک آنها نمایم از صبح زود تا 11 شب بودم وقتی خواستم بروم ماشین نبود از خیابان طبرسی پیاده رفتم تا چهار راه مقدم خیلی خسته بودم مقداری شام هم از مهمانسرای حضرت گرفته بودم هیچ ماشینی رفت و آمد نمیکرد، راهها بسته بود.
ناگهان گفتم یا علی بن موسی الرضا از صبح در خانه شما خدمت میکنم و با این خستگی دیگر نمیتوانم راه بروم. ناگهان دیدم ماشینی ترمز کرد و گفت میدان شهدا کجاست؟ گفتم در ماشین را باز کن تا سوار شوم امام رضا تو را رسانده است. مقداری صحبت کردم تا رسیدیم به میدان شهدا. غذای مهمانسرا را به او دادم. گفت دو مرتبه نزدیک این میدان آمدهام و سوال کردم، افراد گفتهاند نمیدانیم میدان شهدا کجاست.
لذا همانجا از عنایت حضرت تشکر و قدردانی نمودم اما با خود گفتم دیگر نباید ناراحت شد و گلهمند بود از این که خستهام و الان که این قضیه را مطرح میکنم خود خجالت میکشم که چرا چنین درخواستی کردهام.
* یک خادم چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟
تواضع و فروتنی داشتن، قصد قربت در تمام مراحل، امر به معروف و نهی از منکر نمودن، تقوا داشتن، خوش رفتاری و اخلاق نیکو، صبر و خویشتنداری، همکاری با دیگر خادمان، آرامش و وقار داشتن، با وضو بودن، انجام کارهای نیک، کمک به گمشدگان، با پیرمردها و پیرزنان با احترام برخورد نمودن، با کودکان با ملاطفت برخورد کردن، چون زائر کوچولو خیلی اهمیت دارد، توجه خاصی به نوجوانان و جوانان نمودن، حوصله داشتن، و ظاهری آراسته داشتن.
* آیا خدمت به اهل بیت (علیهمالسلام) صرفا خادمی در حرم آنها است؟
خیر هر شخصی هر کجا که خدمت نماید خادم است. وقتی زائری از کشورهای مختلف و یا از شهرهای مختلف ایران حرکت مینماید به طرف مشهد مقدس یا قبور مطهر ائمه اهل بیت(علیهمالسلام) از همان مکان زائر است و هر کس به آنها خدمت نماید، خادم است.
* اگر بخواهید الان یک جمله به آقا علی بن موسی الرضا(علیهالسلام) عرض کنید چه میگویید؟
میگویم آقا این خدمت را از ما نگیر و نصیب همگان فرما .
قبر امام هشتم و سلطان دین رضا از جان ببوس و بر در این بارگاه باش
دست نمیرسد که بچینی گلی ز شاخ باری به پای گلبن ایشان گیاه باش
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی.