سرزمین لی لی پوت ها

ماخونیک ، روستایی است معروف به روستای لی لی پوت های ایران. روستایی که بخاطر ساکنان یک متر و چهل سانتی متری اش شهره عام و خاص شده است.

می گویند روستای ماخونیک هیچ سابقه تاریخی مکتوبی ندارد و فقط کلنل چارلز در زمان ناصرالدین شاه در کتاب سفرنامه خراسان و سیستان به توصیف این منطقه اسرارآمیز پرداخته است.

موقعیت جغرافیایی ماخونیک

روستای ماخونیک از نظر تقسیمات کشوری جزو دهستان درح ، بخش سربیشه و شهرستان بیرجند از استان خراسان جنوبی به شمار می رود. این روستا در جنوب غربی شهرستان بیرجند و در ?? درجه و ?? دقیقه طول شرقی و در ?? درجه و ?? دقیقه عرض شمالی و در فاصله ??? کیلومتری این شهرستان قرار دارد.

منطقه ماخونیک از ?? آبادی تشکیل می شود که روستای ماخونیک بزرگترین آنهاست. معمولا تمامی ساکنان این ?? روستا را در شهر به نام ماخونیکی می شناسند. این روستاها عبارتند از ماخونیک ، کفاز، چاپنسر، توتک ، سفال بند، سولابست ، لجونک (سفلی و علیا)، کلاته بلوچ ، دامدامه ، میش نو، خارستو و جلارو. اهالی این روستاها از نظر مذهب ، معیشت ، شیوه زندگی و اوضاع اجتماعی با یکدیگر وجه اشتراک زیادی دارند، ولی غالب این روستاها اصل و نسب خود را از روستای ماخونیک می دانند و گفته شده که افرادی از ماخونیک رفته و این روستاها را تشکیل داده اند.

درباره وجه تسمیه ماخونیک نیز حرفهای بسیاری وجود دارد از جمله این که:

در گذشته عده ای از ماموران دولت به این روستا آمده و اهالی به گرمی از آنها استقبال نکرده اند و با آنها برخورد سردی داشته اند و آنها این نام را برای روستا انتخاب کرده اند.

روستای ماخونیک از شمال به روستای لجونگ ، از غرب و شمال غرب به توتک و سفال بند، از جنوب و جنوب شرق نیز به روستای باغ سنگی محدود می شود.

زمستان های ماخونیک سرد و تابستان ، هوا گرم و خشک است. سالهاست برف نباریده ، اما اهالی به خاطر دارند که گوسفندان و مردم نتوانسته اند از روستا خارج شوند.ماخونیک تجربه خشکسالی و قحطی در ?? سال قبل را دارد که گوسفندان از تشنگی هلاک شدند و مردم برای رفع گرسنگی ، شوربا و علفهای کوهی می خوردند و عده ای نیز از گرسنگی میمردند

مردم‌شناسی

مذهب مردم منطقه ماخونیک سنی و از نوع حنفی است، که با زبان فارسی و با لهجه? خاص محل تکلم می‌کنند. جاذبه? این روستا این است که اهالی آن کوتاه‌قد بوده و به زحمت قدشان از ?/?? متر تجاوز می‌کند. البته شایان ذکر است که این موضوع برای دوران گذشته‌ است و اکنون در این روستا تقریباً قدها متعادل گشته‌ است.

فرهنگ

یکی از عمده نشانه‌های فرهنگی روستای ماخونیک مسکن است که در نوع خود جالب و قابل توجه‌ است. بافت مسکونی روستا در دامنه? تپه و خانه‌ها به طور فشرده‌ به‌هم و در گودی زمین ساخته شده‌اند. کف خانه حدود یک متر از سطح زمین پایین‌تر است و دارای یک درب کوتاه چوبی است.

برای رفتن به داخل خانه باید دولا شده و به زحمت خود را داخل خانه کرد. اغلب یکی دو پله درگاهی را به کف خانه متصل می‌کنند.

هر خانه دارای فضاهایی همچون کندیک Kandik (مخزن نگهداری گندم و جو)، کرشک Koresk (اجاق گلی برای طبخ غذا)، طاق و طاقچه‌ است.

باید دانست عمده مصا لح به کار رفته در مسکن سنگ، چوب و هیزم است.

علاوه بر مسکن به جاذبه‌های فرهنگی دیگری همچون مراسم عروسی و نامزدی، مراسم ماه رمضان و عید فطر و عید قربان، مراسم باران‌خواهی و همچنین خوراک و غذاهای سنتی و پوشاک محلی منطقه می‌توان اشاره کرد.

حرفه و پیشه

شغل اصلی مردم روستا دامداری است و در کنار آن به کشاورزی نیز مشغول هستند، علاوه بر این تعدادی از اهالی در معادن سنگ کار می‌کنند و تعداد ی دیگر نیز قالیبافی می‌کنند و این صنعت از عمده صنایع دستی روستا به شمار می‌رود.

عمده محصولات کشاورزی منطقه شامل گندم، سیر، جو، شلغم، چغندر و زردک است و مردم این منطقه به میزان محدودی به کشت گوجه فرنگی، پیاز و زعفران نیز می‌پردازند.

کاشت محصولات باغی در روستا چندان به چشم نمی‌خورد و فقط تعدادی درختان عناب، توت، انجیر، انار، سیب، انگور و بادام در کنار جوی‌های آب و نزدیکی استخر کاشت شده‌ است.

امکانات

راه روستا در سال‌های اخیر ایجاد و آسفالت شده‌است و علاوه بر این روستا دارای آب شرب، برق، خانه بهداشت، مدرسه ابتدایی، مکتب خانه، حمام و چندین مغازه از جمله خوار و بار فروشی، قصابی، نانوایی، تعمیرگاه موتور و جوشکاری هستند.

در حال حاضر گردشگران خارجی و داخلی زیادی از این روستا دیدن می‌کنند و این روستا از روستاهای هدف گردشگری خراسان جنوبی به شمار می‌رود.

منبع: بیابانهای ایران