تبیان، دستیار زندگی
سخنرانی رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع هنرمندان عرصه دفاع مقدّس بسیار جلسه‏ی شیرین و جذابی است برای من و پرمعنا. همه‏ی کسانی که درباره‏ی دفاع مقدّس کار ادبی یا هنری کردند، قطعاً در این‏جا جمع نیستند، اما در جمع موجود شما برادران و خواهران عزیز، تنوع چشم‏
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

جهاد هنری

رهبر معظم انقلاب اسلامی

سخنرانی رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع هنرمندان عرصه دفاع مقدّس

بسم‏الله الرّحمن الرّحیم

بسیار جلسه‏ی شیرین و جذابی است برای من و پرمعنا. همه‏ی کسانی که درباره‏ی دفاع مقدّس کار ادبی یا هنری کردند، قطعاً در این‏جا جمع نیستند، اما در جمع موجود شما برادران و خواهران عزیز، تنوع چشم‏نوازی انسان مشاهده می‏کند؛ هم از لحاظ تکثر هنرها و رشته‏ها و بخش‏های مختلف، هم از لحاظ تنوع دیدگاه‏های گوناگون اجتماعی و سیاسی و هنری و مدیریتی و غیره. نشد همه‏ی کسانی که مایل بودند مطالبی را بیان کنند، مطالب خودشان را بیان کنند و این ناشی از کمبود وقت است. متاسفانه ما از ساعت پنج در اینحا هستیم و دو ساعت و سه ساعت برای شنیدن و گفتن این همه حرفی که در دل‏ها هست و در ذهن‏ها هست، کفاف نمی‏دهد، ولی همین مقدار هم برای من مغتنم بود. البته این نظراتی که دوستان بیان کردند، نظرات کارسازی است در بخش‏های مختلف و من یادداشت کردم. ان‏شاء‏الله بایستی تفاصیل این بحث‏ها هم استخراج بشود. نباید تصور کرد که آنچه می‏گوئیم، بیان می‏کنیم، انتقاد می‏کنیم، پیشنهاد می‏دهیم، این تاثیری نمی‏بخشد و جائی مورد توجه و مورد عمل قرار نمی‏گیرد؛ این‏جور نیست. تا حالا هم ما در زمینه‏ی ادبیات دفاع مقدّس، هم هنر دفاع مقدّس پیشرفت داشتیم؛ بنده هم دارم صحنه را می‏بینم. اینی که ما بگوئیم ما عقب رفت داشتیم، ریزشمان بیشتر از رویش بوده، نه، اینها را من قبول ندارم؛ ما پیشرفت داشتیم، تکامل داشتیم؛ ممکن است آنچه که بوده، از انتظار ما کمتر بوده؛ این خوب است. اینکه ما انتظار بیشتری داشته باشیم از آنچه که اتفاق افتاده، از واقعیت راضی نباشیم و به واقعیت‏ها قانع نباشیم، این خیلی چیز خوبی است، لیکن اینکه تصور کنیم این همه تلاش که شده در طول این سال‏ها، پا زدیم و جلو نرفتیم، این درست نیست. نخیر، درست پیش رفتیم، جلو رفتیم، کار انجام گرفته؛ در بخش‏های مختلف همین‏جور است. خوب، حالا این مقوله‏ی‏مهمی نیست که درباره‏اش زیاد بحث کنیم؛ در این باره حرف زیاد هست.

حادثه‏ی عظیم این هشت سال، مجموعه‏ای است از صفات والا، فرهنگی‏های پسندیده و برگزیده و ممتاز، عقاید و معارف والائی که ملت ما در طول تاریخ ارث برده با استعدادش را در خودش حفظ کرده بوده، که با انقلاب اسلامی این استعدادها بروز کرد. یک گنجیه‏ای از همه‏ی این استعدادها بروز کرد

من آنچه که یادداشت کردم اینجا بگویم- در این وقت کوتاه دیگر مجال نمی‏شود همه‏ی آنچه را که در ذهن بوده، عرض بکنیم- همین‏قدر است که می‏خواهم بگویم کار هنری در زمینه‏ی دفاع مقدّس یکی از برترین کارهای هنری است. آن کسانی که در این رشته کار کردند، در این صراط حضور داشتند و آن را پیش ببرند، این رشته را مغتنم بشمرند. هشت سال دفاع مقدّس ما صرفاً یک امتداد زمانی و فقط یک برهه‏ی زمانی نیست؛ گنجینه‏ی عظیمی است که تا مدت‏های طولانی ملت ما می‏تواند از آن استفاده کند، آن را استخراج کند و مصرف کند و سرمایه‏گذاری کند. حادثه‏ی عظیم این هشت سال، مجموعه‏ای است از صفات والا، فرهنگی‏های پسندیده و برگزیده و ممتاز، عقاید و معارف والائی که ملت ما در طول تاریخ ارث برده با استعدادش را در خودش حفظ کرده بوده، که با انقلاب اسلامی این استعدادها بروز کرد. یک گنجیه‏ای از همه‏ی این استعدادها بروز کرد. یک  گنجینه‏ای از همه‏ی اینهاست. شما که دفاع مقدّس را روایت می‏کنید، بخصوص آنهایی که روایت هنری می‏کنند. در واقع آئینه‏ای هستید در مقابل یک مظهر جمال و جلال، که او را منعکس می‏کنید. آنچه که در دوران آن هشت سال از بروز خصلت‏های والا و پسندیده‏ی انسانی، از شجاعت، از ایثار،از اخلاص، از صدق و صفا، از بروز تدبیرهایی که از یک جوان چنین تدابیری انتظار نمی‏رفت- این برجستگی‏هایی که در دوره‏ی هشت سال دفاع مقدّس به وجود آمد- اتفاق افتاد، با هزینه‏های زیادی هم همراه بود. چقدر جان عزیز فدا شد، چقدر ثروت مال و ثروت وقت مصرف شد. شما امروز آنها را در واقع با کار هنری خودتان بازآفرینی می‏کنید. همان تاثیراتی را که آن حادثه می‏توانست در یک نسل، در یک جامعه باقی بگذارد، شما با این نوشته‏ی خودتان، با این فیلم خودتان، با این کار هنری خودتان که بازآفرینی آن حادثه است، در مخاطب خودتان ایجاد می‏کنید. این خیلی کار بزرگی است، خیلی کار مهمی است؛ شما برای آن تابلوی پرشکوه و پر از ریزه‏کاری و ظرافت و زیبایی آئینه می‏شوند. خود این کار فرهنگی و کار هنری شما که روایت آن جهاد مقدّس هست، جهاد است؛ زیرا سعی بر این بوده که آن مفاهیم والا به دست فراموشی سپرده بشود؛ برای این تلاش شده، کار شده. آن عزتی، اعتماد به نفسی، احساس اقتداری که از ناحیه‏ی معنویت رزمندگان ما و جامعه‏ی اسلامی ما احساس شد و توانست آن حادثه‏ی عجیب و شگفت‏انگیز- یعنی پیروزی در دفاع مقدّس و شکست نخوردن در مقابل تهاجم این همه دشمن- را رقم بزند، آن خصوصیات، آن خصلت‏ها، برای ملت ما، برای کشور ما، یکی از بزرگ‏ترین نیازهاست. اینها را بایستی نگه داریم و در مقابله‏ی با تلاشی که می‏شود برای به فراموشی سپردن آنها، مقاومت کنیم. کار شما روایت دفاع مقدّس و همین مجاهدت بزرگ است.

چقدر جان عزیز فدا شد، چقدر ثروت مال و ثروت وقت مصرف شد. شما امروز آنها را در واقع با کار هنری خودتان بازآفرینی می‏کنید. همان تاثیراتی را که آن حادثه می‏توانست در یک نسل، در یک جامعه باقی بگذارد، شما با این نوشته‏ی خودتان، با این فیلم خودتان، با این کار هنری خودتان که بازآفرینی آن حادثه است، در مخاطب خودتان ایجاد می‏کنید.

یک نکته‏ای که در باب روایت دفاع مقدّس و کار هنری برای آن مدت، باید مورد توجه باشد. این است که این میدان یک میدان بسیار وسیعی است و واقعاً هنوز بسیاری از بخش‏های آن کشف نشده است. نه اینکه انسان یا ذهن‏ها نتواند آن را به دست بیاورد و بفهمد و بشناسد، نه، منعکس نشده نباید تصور کرد که مضامین دفاع مقدّس، مضامین تکراری است. خیلی از مفاهیم و مضامین در مجموعه‏ی این تلاش هشت ساله وجود داشته که هنوز درباره‏ی آنها کار نشده، فکر نشده. یک فهرست طولانی پیش من هست که یک وقتی اینجا با دوستان سینما‏گر صحبت می‏کردیم، مواردی‏اش را ذکر کردم. در این بخش‏ها فکر کردن و جستجو کردن، هنرمند را می‏رساند به مضامین بکر و گویائی که می‏تواند اثر هنری تولید کند. بالاخره آنچه که در جمع‏بندی دفاع مقدّس، انسان می‏تواند بگوید، این است که این هشت سال، مظهری از برترین صفاتی است که یک جامعه می‏تواند به آنها ببالد و از جوانان خودش انتظار داشته باشد. یعنی دفاع مقدّس مظهر حماسه است، مظهر معنویت و دینداری است، مظهر آرمان خواهی است، مظهر ایثار و از خودگذشتگی است، مظهر ایستادگی و پایداری و مقاومت است، مظهر تدبیر و حکمت است.

جنگ، کار پیچیده‏ای است مدیریت جنگ و فرماندهی جنگ، کار بسیار سنگین و پیچیده‏ای است. این کار را جوان‏های نورس ما در بسیاری از بخش‏ها انجام می‏دادند. این تدبیر، این حکمت، چیز بسیار شگفت‏آوری است؛ مظهر شکوفایی استعدادها و ظرفیت‏هاست. چقدر جوان‏های کم‏سال رفتند در جبهه و توانستند در آنجا کارهای بزرگ از خودشان نشان بدهند. بعضی شهید شدند، بعضی هم جزو سرمایه‏های انقلاب بودند، بعدها کشور از اینها استفاده کرد. حقیقتاً این‏جوری بود که سپاه پاسداران یکی از مراکز صدور نیرو به همه جای کشور شده در طول این بیست و هفت هشت سال؛ به خاطر اینکه جنگ توانست از یک مجموعه‏ی جوان، مجموعه‏ای از عناصر کارآمد و با استعداد درست کند و تحویل بدهد؛ چون استعداد‏ها در اینها شکوفا شد. جنگ مظهر این ارزش‏هاست. اینها چیزهائی نیست که هیچ ملتی از اینها خود را بی‏نیاز بداند. بنابراین روایت جنگ، در واقع دارد یک  چنین ارزش‏هایی را روایت می‏کند؛ حکایت یک چنین خصال پسندیده و اوج‏هائی را دارد به مستمعین خودش نشان می‏دهد. حالا کارهای زیادی در این زمینه‏ها شده.

من توصیه می‏کنم اولاً مسئولین هنری، مسئولین بخش‏های گوناگون ادبیات، به نظراتی که دوستان در اینجا دادند و نظراتی که در این زمینه‏ها داده می‏شود، توجه کنند. البته بعضی از کارها هم شده که این دوستانی که اظهارنظر می‏کنند، ممکن است از آنها اطلاعی نداشته باشند؛ کارهای خوبی هم دارد صورت می‏گیرد.

آن عزتی، اعتماد به نفسی، احساس اقتداری که از ناحیه‏ی معنویت رزمندگان ما و جامعه‏ی اسلامی ما احساس شد و توانست آن حادثه‏ی عجیب و شگفت‏انگیز- یعنی پیروزی در دفاع مقدّس و شکست نخوردن در مقابل تهاجم این همه دشمن- را رقم بزند، آن خصوصیات، آن خصلت‏ها، برای ملت ما، برای کشور ما، یکی از بزرگ‏ترین نیازهاست. اینها را بایستی نگه داریم و در مقابله‏ی با تلاشی که می‏شود برای به فراموشی سپردن آنها، مقاومت کنیم.

اینکه تصور بشود که هنر دفاع مقدّس در جامعه‏ی ما مخاطب ندارد، طالب ندارد، این هم خطای بزرگی است، از اشتباهات فاحش است؛ اگر کسی این را خیال کند. تحقیقاً پر مشتری‏ترین آثار هنری بعد از انقلاب در زمینه‏های مختلف، آن آثار هنری است که مربوط به دفاع مقدّس بود؛ چه در زمینه‏ی فیلم و سینما، چه در زمینه‏ی کتاب، خاطره، داستان. همین چند تا کتابی که در واقع تیراژهایشان بی‏سابقه است در کشورما چنین تیراژهایی وجود نداشته که در ظرف دو سال، صد بار کتابی چاپ بشود. این‏که به من گزارش دادند، کتابی است در باب دفاع مقدس، همین کتاب خاک‏های نرم کوشک یا کتاب را که در کمتر از دو سال، شنیدم بیش از هفتاد بار به چاپ رسیده! ما هیچ گونه کتابی ار کتاب‏های مربوط به دفاع مقدّس است. در زمینه‏ی فیلم هم همین جور است؛ پرفروش‏ترین فیلم‏ها و پرجاذبه‏ترین و پر مشتری‏ترین فیلم‏ها فیلم‏هایی است که مربوط به دفاع مقدّس است. از فیلم آژانس شیشه‏ای « و لیلی با من است». تا این فیلم اخیر اخراجی‏ها»‏ی آقای ده‏نمکی، اینها بیشترین مشتری‏ها، بیشترین فروش‏ها را داشته که درباره‏ی دفاع مقدّس است. این‏جور نیست که مشتری نداشته باشد، طالب نداشته باشد. البته بعضی از کارها هست، مشتری پیدا نمی‏کند؛ این اشکال در مضمون و محتوا نیست، اشکال در ساخت است، در قالب است، در کیفیت است، در مایه‏های کم هنری است که به خرج داده می‏شود و در یک اثر به کار می‏رود و طبعاً طالب پیدا نمی‏کند. بنابراین در این زمینه هر چه بتوان کار کرد، هر چه بتوان سرمایه‏گذاری مالی و مدیریتی و وقتی و اینها کرد، جا دارد؛ و سفارش ما این است. دوستان هنرمند هم با شوق و امید، این کار را دنبال کنند. البته این کار افراد پایه‏ رکاب و آماده و مسئولیت‏شناس لازم دارد؛ یعنی کسانی که حقیقتاً احساس مسئولیت کنند و حالت تنبلی و خواب‏آلودگی و اینها در انسان نباشد. یک چنین عناصری می‏توانند خوب در این عرصه و در این میدان نقش ایفاء کنند.

یکی از نقص‏های کار ما هم البته این است که ما آثارمان امکان انعکاس بین‏المللی، کمتر پیدا کرد. البته دلائلی دارد؛ این جشنواره‏های بین‏المللی، کارهائی را که حقیقتاً راوی خوب و درستی از دفاع مقدّس یا از انقلاب یا از ارزش‏های نظام جمهوری اسلامی باشد، مطلقاً به خود راه نمی‏دهند و دوست ندارند؛ مگر وقتی مجبور باشند یک  چیزی را در مجموعه‏ی کار خودشان راه بدهند. سیاست جشنواره‏های بین‏المللی، سیاست برخلاف و برعکس این است؛ اما بالاخره مستمع به این جشنواره‏ها اختصاص ندارد و می‏توان مستمعینی، طالبانی، خوانندگانی برای کتاب‏ها، بینندگانی برای فیلم های دفاع مقدّس پیدا کرد؛ در صورتی که برای کار و اثر ترجمه‏ی

خوبی انجام بگیرد که به نظر من یکی از عرصه درست و خوبی انجام بگیرد که به نظر من یکی از عرصه‏های کار این است. امیدواریم که خداوند متعال به شماها توفیق بدهد، بتوانید در این زمینه‏ی کار دفاع مقدّس هر چه تلاش ممکن است، انجام بدهید. هم مسئولین تلاش کنند، هم هنرمندان تلاش کنند، هم در بخش‏های تحقیقاتی- که خیلی مهم است. خوشبختانه تحقیقات خوبی هم دارد در بعضی از مراکز انجام می‏گیرد. هم در آن بخش‏هائی که اسناد را در اختیار دارند؛ نگهداری اسناد، پردازش اسناد، تدوین اسناد؛ اینها خیلی مهم است؛ انیها نبایستی بگذارند از دست برود؛ در اختیار محققین قرار بگیرد و ان‏شاء‏الله ادبیات دفاع مقدّس از تحقیق استفاده کند؛ هنر دفاع مقدّس هم از ادبیات و تحقیق حداکثر استفاده را ان‏شاء‏الله بکند. خداوند ان‏شاء‏الله به همه‏ی شماها توفیق بدهد.

والسّلام علیکم و رحمة‏الله و برکاته.