خواص سماق (Sumac)

نام علمی سماق Rhus coriaria است. "سماق" در قدیم "سماک" نیز تلفظ می‌شده است، در حقیقت فارسی آن سماك و عربی آن سماق است.

سُماق درختچه ای است کوهستانی که میوه‌های خوشه‌ای دارد. رنگ میوه ی آن قرمز و قهوه‏ای است (تصویر مجاور) و طعم آن گس است، ولی پس از رسیدن ترش می‏شود. میوه‌ ی سماق پس از کوبیدن به عنوان چاشنی، همراه با غذاهایی مانند کباب استفاده می‌شود.

این گیاه اغلب در مناطق مدیترانه‌، جنوب ایتالیا و آسیای شرقی به ویژه در ایران دیده می ‌شود. انواع متنوعی دارد که برخی از آنها جنبه ‌ی تزیینی‌ داشته و اگر حواسمان نباشد، می ‌تواند موجب مسمومیت و خارش گردد.

در یونان باستان از چوب سماق برای رنگ آمیزی پارچه‌های پشمی استفاده می‌شده است و در کشور ایتالیا از این گیاه برای رنگ دادن به چرم استفاده می کردند.

در برخی از کشورها از سماق نوشیدنی تهیه می‌ کنند که برای تسکین درد معده و اختلالات گوارشی موثر است.

سماق از نظر طب قدیم، سماق سرد و خشک است.

حال خواص سماق عبارتند از :

- خاصیت ضد میكروبی دارد.

- خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. آنتی اکسیدان ها موادی هستند که از عمل رادیکال های آزاد در بدن جلوگیری می کنند. رادیکال های آزاد با تخریب سلول های بدن نقش مهمی در بروز انواع سرطان دارند. بنابراین آنتی اکسیدان ها از بروز سرطان ها جلوگیری می کنند.

- برای بیماران دیابتی مفید است، زیرا یكی از عوامل به وجود آمدن عوارض مختلف در دیابتی ها، تركیب شدن گلوكز (قند خون) با پروتئین های حیاتی بدن است كه به تغییر ساختار شیمیایی و عملكرد این پروتئین ها می انجامد. مطالعات نشان می دهد كه سماق تا 81 درصد از بروز این فرایند جلوگیری می كند.

- برای دندان درد مفید است.

- اشتها را تحریک می‌کند.

- به دلیل داشتن تانن فراوان، قابض و پاک کننده معده می‌باشد.

- خاصیت ادرارآور یا دیورتیک دارد.

- تب را پایین می آورد.

- در درمان بیماری‌های روماتیسمی و نقرس موثر است.

- خون را تصفیه می کند و مواد زائد خون (مانند اوره) را دفع می ‌کند.

- لثه‌ها را تقویت کرده و آنها را محکم می ‌سازد.

- برای برطرف شدن تهوع و بی اشتهایی مفید است.

- تقویت کننده ی دستگاه گوارش است.

- از خونریزی معده جلوگیری می‏کند.

- علت افزودن سماق به کباب این است که خوردن گوشت کباب شده باعت تولید آنزیم‌هایی در بدن می‌شود كه مضر هستند. سماق می‌تواند اثر این آنزیم ها را خنثی كند.

- در رفع غلظت خون موثر است.

- خوردن گرد سماق با آب سرد از خونریزی داخلی جلوگیری می کند.

- غرغره ی جوشانده سماق برای ورم گلو و دهان مفید است.

- مالیدن آب جوشانده ی سماق روی محل ضربه دیده، از ورم آن جلوگیری می کند.

- گردی كه روی میوه سماق می‏نشیند و به آن خاك سماق می‏گویند، بسیار قابض و كمی تلخ است و به علت داشتن املاح، از ترشحات بی رنگ زنانه جلوگیری می‏كند.

- منوراژی (خونریزی رحم) و خونریزی در فواصل قاعدگی را کاهش می دهد.

- خونریزی سینه (هموپتزی) را کم می کند.

- اسهال معمولی و اسهال خونی را برطرف می کند.

- کمپرس با سماق در التیام زخم، سوختگی، اگزما، ترک نوک سینه و عضو ضرب دیده موثر می باشد.

- برای رفع تهوع و استفراغ ، سماق را با زیره و آب سرد مخلوط کرده و مصرف نمایید.

- چای سماق برای کاهش تعریق به کار می رود.

- کسانی که هموروئید (بواسیر) دارند و زنانی که ترشحات بی رنگ زنانه دارند، سماق را جوشانده و داخل لگنی بریزند و در آن بنشینند.