سال شمار نجوم (1)
به مناسبت نزدیک شدن به زمان برگزاری یکی از پروژه های بین المللی سال جهانی نجوم، تحت عنوان «شب های گالیله ای»، سال شماری نجومی از 14500 سال پیش از میلاد تا سال 3001 میلادی تهیه شده است که سیر تغییر و تحول علم نجوم را به طور مختصر و مفید نمایش می دهد.
بخش اول این سال شمار را در زیر مشاهده می کنید و بخش دوم آن فردا در قسمت نجوم سایت تبیان قرار خواهد گرفت.
 | 14500 پ.م 3000پ.م 2485پ.م 2354پ.م | فرانسه: دیوار نگاره های غار لاسکو بر اساس برخی نظریات،نمایش دهنده صور فلکی هستند. سومری ها نخستین فهرست ستاره ای را تهیه و برای نخستین بار، صور فلکی دایره البروج را نام گذاری کردند. اهرام بزرگ مصر در راستای جهت های اصلی بنا نهاده شدند که احتمالا کاربردهای رصدی نیز داشته اند. نخستین بانوی منجم شناخته شده در بابل زندگی و فعالیت داشت. |
 | 2000پ.م 1900پ.م 650 پ.م 600 پ.م | در کهن ترین منبع بابلی که به دست آمده، به رصد ماه گرفتگی اشاره شده است. انگلستان: ساخت استون هنج از سال 3100 تا 1500 پ.م به طول انجامید. این بنا نیز کاربرد نجومی فراوانی داشته است. جدول ستاره ای از کتابخانه آشور بانیپال، آخرین پادشاه آشور به دست آمده است. تالس برای اولین بار بیان کرد که می توان برای درک عالم از قانون های ساده استفاده کرد. او فرض کرد که زمین روی اقیانوس پهناوری شناور است. |
 | 580 پ.م 523 پ.م 340 پ.م 150 پ.م | یونان: آناکسیماندر فرضیه استوانه ای و مجرد بودن زمین در فضا را داد و گفت ستاره ها روی کره کریستالی قرار دارند. بابل : شواهد نوشته شده ای از دایره البروج و تقسیم آن به 12برج به دست آمد. ارسطو اصل حرکات دایروی را در نجوم، به طور رسمی اعلام کرد. بطلمیوس دستگاه محاسباتی خودش را برای محاسبه مکان اجرام سماوی در سماوات توسعه داد. او فهرستی ستاره ای، شامل بیش از یک هزار ستاره را نوشت. |
 | 800 میلادی 903 میلادی 970 میلادی 1021 میلادی | محمد بن جابر بن سنان البتانی دریافت که خروج از مرکز مسیر خورشید در حال تغییر است. در دانش مدرن این به معنای حرکت بیضوی زمین به دور خورشید است. صوفی رازی نخستین کسی بود که کهکشان آندرومدا و ابر ماژلانی بزرگ را به عنوان اجرام غیر ستاره ای ثبت کرد. ابوالوفا بوزجانی، دانشمند ایرانی، سنگ بنای مثلثات را قرار داد که کمک بسیاری به محاسبات نجومی کرد. ابن هیثم برای نخستین بار ریاضیات نجومی را با فیزیک به هم آمیخت. او پایه گذار علم اپتیک به شمار می رود. |
 | 1259 میلادی 1582 میلادی 1600 میلادی 1609 میلادی | خواجه نصرالدین طوسی رصدخانه مراغه را در ایران بنا نهاد. وی علاوه بر تالیف زیج ایلخانی برای رفع مشکل مدل سیاره ای از روشی به نام جفت طوسی استفاده کرد. پاپ گریگوری سیزدهم، تقویمش را معرفی کرد که همچنان تقویم میلادی رسمی جهان است و پس از تقویم جلالی ایرانی دقیق ترین تقویم است. واتیکان: کلیسای کاتولیک جوردانو برونو را به دلیل اعتقاد به نظریه خورشید مرکزی در میدان شهر سوزاند. ایتالیا: گالیله تلسکوپی برای خود ساخت و رصدهای تاریخ ساز خود را آغاز کرد. |
 | 1619 میلادی 1668 میلادی 1671 میلادی 1687 میلادی | آلمان: کپلر قوانین حرکات سیاره ای خود را منتشر کرد. انگلستان: نیوتن نخستین تلسکوپ بازتابی را اختراع کرد. رصدخانه پاریس، اولین رصدخانه اپتیکی جهان گشایش یافت. نیوتن کتاب پرینسیپا را منتشر کرد. وی در این کتاب درباره نظریه گرانش خود نوشت. |
 | 1781 میلادی 1801 میلادی 1846 میلادی 1887 میلادی | فرانسه: شارل مسیه، فهرست اجرام سحابی وار مسیه را منتشر کرد. ایتالیا: پیاتزی نخستین سیارک را به نام سرس کشف کرد. سرس از سال 2006 یک سیاره کوتوله شناخته می شود. گیل و همکارانش سیاره نپتون را کشف کردند. نخستین تصویر عکاسی ژرف آسمان گرفته شد. |
منبع:
ضمیمه سیب روزنامه جام جم شماره 82
تهیه و تنظیم برای تبیان:
اربابی فر
