راه عبور از نشئه‏ی دنیا

گفتگو با سردار میرفیصل باقرزاده

پیرامون ضرورت و نحوه‏ی ترویج فرهنگ دفاع مقدّس

بعد از قریب 30 سال از اولین روزهای جنگ تحصیلی و 21 سال بعد از پایان دوران دفاع مقدّس آیا فرهنگ دفاع مقدّس توانسته در سطح جامعه تاثیر خود را بگذارد؟

بسم‏الله الرحمن الرحیم

تاثیرات را باید در دو حوزه کمی و کیفی بررسی کرد. در نگاه اولیه تاثیرات کمی کاملا مشهود است  که اصطلاحاً در عرصه‏های تبلیغی و رسانه‏ای ظهور و بروز دارد. به عبارتی دیگر تقریباً در اکثر منابر و معابر اثر و یا آثاری از آن ایام به چشم می‏خورد و یا در رسانه ملی و روزنامه‏ها تقریبا بطور پیوسته از دفاع مقدّس و فرهنگ گران سنگ آن سخن به میان می‏آید و تلاش می‏شود یاد آن دوران به نوعی زنده نگاه داشته شود و همچنین دستگاه‏های  فرهنگی و تبلیغی و نیروهای مسلح نیز به سهم خود و با ذوق خود در این مسیر قدم و قلم می‏زنند، اما همه این تلاش‏ها همانگونه که گفته شد ناظر به بعد کمی و ظاهری و حجمی تلاش‏ها و فعالیت‏هاست که لازم هم هست و باید انجام شود.

ولی تاثیرات کیفی را باید به نحو دیگری رصد کرد به نظر بنده عمده‏ترین شاخص برای ارزیابی میزان تاثیرگذاری فرهنگ دفاع مقدّس را باید در عرصه مبرزات فردی و اجتماعی آن، بویژه در روابط اجتماعی افراد جستجو کرد.

تردیدی نداریم که پس از جنگ، فرهنگ جامعه بطور عموم و (نه خواص مراقب) دستخوش تغییرات گسترده‏ای شده است.

اقبال گسترده به اندوختن مال و ثروت و شهرت و ریاست و یا سرگرم شدن به عادات نامطلوب و در یک کلام گرایش به دنیا، قهرا موجب تفرقه در فکر و سد راه وصول به حقایقی که شهیدان برای آن فداکاری کرده‏اند خواهد شد.

طبعاً با این شاخص نمی‏توان ادعا کرد که فرهنگ دفاع مقدّس اثر عمیق و گسترده‏ای از خود در همه لایه‏های اجتماعی بر جای گذاشته است. اگر بخواهیم خوشبینانه حرف بزنیم باید بگوییم اگر تاکنون فرهنگ دفاع مقدّس و وفاداران حقیقی به انقلاب تعرب بعدالهجره نداشته باشند باید ادعا کنیم کار بزرگی صورت گرفته است!

به نظر شما نهادها و سازمان‏های فرهنگی مانند آموزش و پرورش، آموزش عالی، حوزه‏های علیمه، ارشاد اسلامی و... آیا در ترویج فرهنگ دفاع مقدّس موفق بوده‏اند؟

این سوال اگر چه کلی و پاسخ آن از حیث موفقیت در سوال قبل به نوعی داده شده است، ولی باید گفت موفقیت‏ها نسبی بوده چرا که مقتضیات و موانع هر سازمان با سازمان دیگر تفاوت‏های بنیانی دارد. در اینجا نیازی نیست که بگوییم هر سازمان چقدر سهم داشته و چه مقدار کوتاهی کرده، طرح این مساله فعلاً مشکلی را حل نمی‏کند عمده آن است که این نهادها و سازمان‏هایی که اشاره کرده‏اید حداقل 3 وظیفه اصلی دارند:

1. اول: تعیین بایدها و نبایدها در عرصه‏های مرتبط.
2. دوم: بسترسازی و فراهم نمودن مقدورات لازم برای ترویج فرهنگ دفاع مقدّس.
3. سوم: نظارت بر پایه وظایف ذاتی مرتبط.

بنابراین با این سه خصوصیتی که عنوان شد هر سازمان باید خودش را ارزیابی کند و ببیند که چه کرده است.

از آنجا که ریاست بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‏های دفاع مقدّس را عهده دار می‏باشید ارزیابی خود را از عملکرد مجموعه تحت امر در راستای ترویج و اشاعه‏ی فرهنگ دفاع مقدّس بیان نمایید.

بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‏های دفاع مقدّس نیز از شاخص‏هایی که عرض شد جدا نبوده و نیست البته تردیدی نیست که وظایف سنگین‏تری بر عهده دارد بنیاد هم در عرصه نظری و هم در عرصه عملی توفیقات خوبی داشته ولی به دلیل پاره‏ای از تنگناها که عموماً خارج سازمانی است و بعضا درون سازمانی نتوانسته همه اهداف تعیین شده را محقق سازد ولی به جرات می‏توان گفت جهت‏گیری و مسیری که انتخاب کرده کاملاً درست و قابل دفاع است. مهم‏ترین شاخصه این مسیر که متخذ از تدابیر مقام معظم رهبری است همانا پرداختن به کارهای عمیق و ماندگار است که تلاش می‏کند تا این مهم در همه کارها و برنامه‏ها مورد توجه جدی قرار گیرد.

رهبر معظم انقلاب اسلام دوران دفاع مقدّس را یک گنج حقیقی می‏دانند به نظر شما چقدر این گنج استخراج شده است و اصلاً وظیفه استخراج آن به عهده چه کسانی است و از همه مهمتر آنچه استخراج می‏شود چگونه باید مورد استفاده قرار گیرد.

تا مادامی که ما یک بازخوانی درست و دقیقی از حوادث دوران دفاع مقدّس نداشته باشیم نمی‏توانیم معلوم کنیم که از این گنج چه میزان استخراج شده است، به عبارت دیگر در این پرسش و پاسخ مجال آن نیست که لایه‏ها و رگه‏های پنهان این گنج فرو خفته در دل تاریخ و خاطرات و حوادث را بیان کنیم بلکه اساساً امکان‏پذیر نیست چرا که خاطرات هر کس در نزد خود آن فرد محفوظ است و تا مادامی که افراد سخن نگویند چیزی کشف و استخراج نمی‏شود.

و همین طور است وضع اسناد و مدارک و تازه این گام نخست و ابتدایی کار است، چرا که در مدارج بالاتر ارزیابی حوادث با اسناد به روش‏های انضمامی یعنی کمک گرفتن از اسناد و اقوال باید مورد توجه قرار گیرد. بنابراین در چنین منظومه فکری و عملی همواره مطالب بسیاری در ابهام باقی می‏ماند که باید به آن پاسخ داد. این ممکن نیست مگر آن که با حفظ شالوده‏ها و اصول دست به ساختار شکنی بزنیم و روش‏های جدیدی را ابداع و خلق کنیم. تاکنون روش‏های ما در پرداختن به این گنج نهفته عموماً معطوف به روش‏های نقلی و توصیفی بوده و کمتر وارد عرصه‏های عقلی و نقد شده‏ایم. به هر تقدیر در یک معدن بزرگ طلا، همواره هزاران خروار سنگ و خاکی که در مقایسه با طلا کم ارزش‏تر هستند وجود دارد لذا برای کشف مسائل غامض و پیچیده جنگ، باید با دید جدیدی بازخوانی صورت گیرد و در این راه از هر گونه تلاش انتخابی و عقلانی برای کشف آن حقائق مسلم و استخراج قوانین حاکم بر آن پدیده‏های برخاسته از اراده انسان‏های والا نهراسیم و البته این وظیفه همگانی است.

تاثیر فرهنگ نورانی دفاع در اصلاح رفتارهای جامعه را بیان نمایید.

فرهنگ دفاع مقدّس می‏تواند هم اهداف افراد جامعه را اصلاح کند و هم راه وصول به آن اهداف را، چرا که این فرهنگ مبتنی است بر کشش‏های فطری و طبیعی انسان‏ها و همین امر می‏تواند حیات معنوی آحاد جامعه را تضمین کند به نحوی‏ که منتهی به صلاح دین و دنیای آنها بشود و آنها را برای نیل به سعادت و عنایات الهی یاری کند آن گونه که موجب سعادت شهیدان شده است ان‏شاء‏الله.

در پایان استدعا دارد با توجه به احاطه جنابعالی بر مباحث مرتبط با دفاع مقدّس مواردی را که می‏تواند در ارتقاء نشریه شمیم عشق تاثیر داشته باشد بیان نمایید.

با تشکر از همه دست‏اندر کاران نشریه و عزیزانی که در نشریه زحمت می‏کشند به نظر می‏رسد خوب است نشریه مسئله چالش‏های پیش‏ روی جوانانی که می‏خواهند در زمان حاضر، در فضا و شمیم دفاع مقدّس تنفس کنند را بیشتر معرفی و راه انطباق شرایط  کنونی با ارزش‏های دوران دفاع مقدّس را بیشتر کالبد شکافی کند بویژه آن که انسان‏ها برای سعادت اخروی

منبع:

شمیم عشق