قرآن و درمان بیماریهای جسمی
1ـ عسل:
عسل غذای شیرینی است كه اغلب به صورت مایع بوده و از زنبور عسل به دست میآید . در قرآن كریم از مواد غذایی مختلفی نام برده شده است، اما تنها در مورد عسل است كه آن را «شفا» نامیده است.قال الله تعالی:« و اوحی ربك الی النحل ان اتخذی من الجبال بیوتا و من الشجر و مما یعرشون ثم كلی من كل الثمرات فاسلكی سبل ربك ذللاً یخرج من بطونها شراب مختلف الوانه فیه شفاء للناس».
« و پروردگار تو به زنبور عسل«وحی» و الهام غریزی نمود كه :از كوهها و ثمرات گلها بخور و راههایی را كه پروردگارت برای تو تعیین كرده است به راحتی بپیما؛ از درون شكم نوشیدنی با رنگهای مختلف خارج میشود كه در آن شفا برای مردم است.»
نكات تفسیری :
آیات فوق نكات ارزندهای را در مورد زنبور عسل یادآور میشود، مثل وحی به آنان كه در اینجا با توجه به ریشه لغوی (اشاره مخفی سریع) آمده است(یعنی وحی اصطلاحی كه توسط جبرئیل بر پیامبران نازل میشود،مقصود نیست) و یا مسئله خانهسازی زنبوران كه از محل بحث ما خارج است.قرآن كریم در آیهی فوق از عسل به عنوان « شراب» یاد كرده است و در آیه دیگری كه در مورد بهشت است از « جویهایی از عسل مصفی »( وانهار من عسل مصفّی) سخن میگوید.
تاریخچه :
عسل از زمانهای قدیم مورد توجه بشر بوده است. علاوه بر جنبهی غذائی آن، در زمان « بقراط» و در متون «تورات» به عنوان یك ضد عفونی كننده در بیماریهای پوستی و زخمها مورد توجه بوده است.در كتاب مقدس میگوید: « همواره در اراضی مقدسه شیر و عسل جاری است.» فقیرترین و بیچارهترین مردم عسل را توانند خورد.
حكمتها و اسرار علمی :
بسیاری از صاحبنظران،مفسران و پزشكان در مورد اهمیت غذائی و دارویی (شفابخشی) عسل سخن گفته و بر قرآن كریم آفرین گفتهاند كه آن را «شفا» خوانده است. در این میان یكی از كاملترین تحقیقات در این زمینه را از نظر میگذرانیم و به برخی دیگر اشاره خواهیم كرد:« دكتر عبدالحمید دیاب و دكتر احمد قوفوز » نتایج تحقیقات، تجارب و آزمایشات علمای جهان به ویژه در روسیه و آمریكا را جمعآوری كردهاند و این گونه گزارش میكنند:
اول : مواد تشكیل دهنده عسل: عسل دارای بیش از 70ماده مختلف است:
1ـ عسل مهمترین منبع مواد قندی طبیعی است و تاكنون 15 نوع قند در آن كشف گردیده است كه ازمهمترین آنها میتوان به فركتوز(قند میوه) به نسبت 40% و گلوكز (قند انگور) به نسبت 30% و قند نیشكر به نسبت 40% [اشاره كرد] و در مجموع یك كیلوگرم عسل 3250 كالری حرارت میدهد.
2ـ عسل به لحاظ داشتن برخی از انواع مواد تخمیری در تبادلات غذایی و كمك به هضم غذا درمیان خوراكیها بالاترین مرتبه را دارد. مهمترین مواد تخمیری موجود در عسل عبارتند از آمیلاس (Amylase) كه مواد نشاستهای را مبدل به قند میكند و اینورتاس (Inverase) كه قند معمولی را به قند میوه مبدل میسازد و نیز كاتالاس (Catalase) ، پروكسیداز (Perozidase) و لیپاز(Lipase) .
3ـ عسل دارای ویتامینهای بسیار است كه از جمله مهمترین آنها ویتامین B5, B2, B، (اسید نیاسین)،B6 (پرودكسین)، ویتامین C ، ویتامین K ، ویتامین E و ویتامین A . هر چند مقدار این ویتامینها در عسل زیاد نیست، ولی كافی و مفید میباشد. عسل مكان مناسبی برای حفظ این ویتامینهاست، البته مقدار این ویتامینها بستگی به نوع شیرهای دارد كه زنبور از گلها میگیرد.
4ـ عسل دارای انواع پروتئین ، اسیدهای آمینه و اسیدهای آلی مثل اسید فورمیك (Formic Acid) ، مشتقات كلروفیل ، مقداری آنزیم و محركهای حیاتی (Biostimulators) و رایحههای معطر میباشد.
5- املاح معدنی در عسل فراوانند از جمله :كلسیم،سدیم ،پتاسیم، منگنز،آهن،كلر،فسفر، گوگرد و ید. املاح موجود در عسل 002/0% وزن آن را تشكیل میدهد.
6ـ بسیاری از محققین تأكید دارند كه عسل دارای عوامل قوی ضد میكروب میباشد. همچنین اعتقاد بر این است كه عسل دارای هورمون نباتی و نوعی هورمون جنسی ( از مشتقات استروژن ) است . میبینیم كه عسل مادهای بسیار پیچیده و البته ممكن است با توجه به نوع گلهائی كه زنبورها از آن تغذیه میكنند، عسل مناطق مختلف، اندك تفاوتی باهم داشته باشند.
دوم :خاصیت ضد میكروبی و ضدعفونی عسل :
دانشمندان تأكید دارند كه میكروبهایی كه عامل بیماری انسانها هستند، قادر به ادامهی حیات در عسل نیستند و عملاً عسل آنها را از بین خواهد برد. برای این خاصیت عسل نظریات بسیاری ارائه گردیده كه از جمله آنها موارد زیر را میتوان نام برد:1ـ وجود ساید فورمیك (Formic Acid) در عسل كه یك ماده ضد میكروب است.
2ـ بالا بودن میزان مواد قندی موجود در عسل كه 80% از تركیب آن را در برمیگیرد. خرما نیز به دلیل داشتن تركیبات قندی بالا همین خاصیت را دارد و میكروب در آن رشد نمیكند.
3ـ وجود موادی كه مانع از رشد میكروب میشوند(Antibactereril Inhibitore) این مواد توسط زنبور ساخته میشود و در عسلهای مصنوعی وجود ندارد. این نظریه نسبت به سایر نظریهها از اهمیت بیشتری برخوردار است.
4ـ وجود آب اكسیژنه در عسل (H2O2 Hydroyen Perozide) كه مادهای است میكروبكش.
واقعیت این است كه خاصیت ضد میكروبی عسل در نتیجه وجود تمام عوامل یاد شده میباشد.
اما خاصیت ضدعفونی عسل، درست عكس اغلب مواد غذایی از قبیل شیر و عصارههای گیاهی و غذاهای پخته است و هیچ گونه قارچی در آن رشد نمیكند،فاسد نمیگردد، رنگ، بو و طعم آن عوض نمیشود. مشروط به اینكه آن را دور از رطوبت نگهداری نمایند.
سوم : عسل و طب اطفال:
عسل برای كودك هم یك ماده غذایی است[9] و هم یك داروی بسیار ارزشمند است زیرا:1ـ گلبولهای قرمز خون را افزایش داده و رنگ آن را شفافیت میبخشد.
2ـ حال عمومی كودك را به نحو قابل ملاحظهای بهبود میبخشد.به ویژه كودكانی كه از نارساییهای دستگاه گوارش از قبیل اسهال، نارسایی درجذب مواد غذایی ویا سوء تغذیه و كمخونی رنج میبرند.
3ـ خاصیت ضد میكروبی آن،كودكان را از خطرابتلای به بیماریهای انگلی و عفونی مصون میدارد.
4ـ باعث بهبودی كودكان بیمار شده و وزن آنها را افزایش می دهد.
5ـ به درآمدن دندان كودكان كمك كرده و از پوسیدگی آنها جلوگیری مینماید .
6ـ نیاز كودك را به ویتامین B6 مرتفع ساخته و به سوخت و ساز كلسیم و منیزیم در بدن كمك میكند و به همین دلیل،اكثر پزشكان توصیه میكنند كه مقداری عسل به غذای روازنه كودك در تمام مراحل رشد اضافه شود؛ زیرا این عمل به رشد آنها كمك كرده و از ابتلای آنها به بیماریهای خطرناك از قبیل اسهال و سوء تغذیه پیشگیری میكند.[10]
چهارم: عسل و پیشگیری از عوارض تابش انواع اشعه و سرطان :
گاهی پرتودرمانی مستمر، هم برای بیمار و هم برای كاركنان مراكز درمانی و پزشكانی كه با این وسیله سروكار دارند، مضر است . عوارض زیانآور این امر به صورت كمخونی، كاهش گلبولهای سفید خون، سردرد، ضعف عمومی،استفراغ، تب و ...ظاهر میشود و ثابت گردیده كه تنقیه این افراد با محلول عسل موجب برطرف شدن سریع این عوارض میگردد. اگر قبل از مرحلهی درمان با اشعه،مقداری عسل به بیمار خورانده شود از عوارض یاد شده مصون خواهد ماند.
آمار نشان میدهد كه به نسبت سایر حِرَف، زنبورداران به ندرت به سرطان مبتلا میشوند هر چند تاكنون دلیل علمی برای این امر اثبات نگردیده است. طبق این آمار ،نسبت ابتلای كاركنان شاغل در كارخانههای مشروبسازی و زنبورداران به سرطان، 13 به یك است.
یعنی ابتلای به سرطان نزد كاركنان كارخانههای مشروب سازی 13 برابر كاركنان مراكز زنبورداری است. شاید به همین دلیل باشد كه عسل یكی از اركان اصلی رژیمهای غذایی بیمارستان اورام سرطانی « ایسلر» در آلمان غربی را تشكیل میدهد.
پنجم: كاربرد درمانی عسل :
تأثیر بهبود بخشی عسل كاملاً مدلول صریح آیه قرآنی است كه میفرماید:« فیه شفاء للناس». هنگامی كه انسان بر قدرت این داروی الهی در بهبود بخشیدن بسیاری از بیماریها از جمله بیماریهایی كه دانش بشری تاكنون نتوانسته درمان مؤثری برای آنها بیابد، پی ببرد،واقعاً شگفتزده میشود . مهمترین ویژگی كه عسل را به عنوان یك دارو از سایر داروها متمایز میسازد ، نداشتن عوارض زیانآور جنبی بر سایر اندامهای بدن است و بلكه برعكس حال عمومی سایر دستگاهها را نیز بهبود میبخشد كه این خود در كوتاه كردن زمان بیماری و سرعت درمان مؤثر است.
1ـ عسل و بیماریهای پوستی (Dermatolojy) :
درمان بیماریهای پوستی به ویژه جوشهای چركی و زخمهای كهنه و عفونی با عسل از قدیمالایام یعنی از زمان بقراط و متون تورات گرفته تا دوران ابن سینا كه معتقد بود عسل در درمان دملها و زخمهای عمیق عفونی بسیار سودمند است،رایج و متداول بوده است.در عصر حاضر نیز پزشكان بسیاری كاربرد عسل را در درمان این قبیل بیماریها آزمایش كردهاند. نتایج بدست آمده از این آزمایشات بدین شرح بوده است:
* عسل التیام زخمها را سرعت بخشیده و آنها را از وجود میكروب پاك میكند؛ زیرا در عسل مادهای به نام گلوناس وجود دارد كه كار ترمیم ضایعات بافتها را تسریع میبخشد.
* عسل داروی مؤثر و مناسبی برای معالجه زخمهای پوستی مزمن میباشد؛ به ویژه اگر تركیبی از عسل و وازلین باشد (وازلین 5/1 + 5/4 عسل).
* عسل در درمان زخمهای چركی از قبیل دملها و جوشهای خوش خیم سودمند است زیرا رشد میكروبها را متوقف ساخته، پوست، اعصاب را تغذیه مینماید.
* در زخمهای عمیق ناشی از گلوله هر چند توأم با شكستگی استخوان نیز باشد،كاربرد عسل به صورت پماد بسیار نافع بوده و بهبودی را تسریع مینماید.
* در ضماد زخمهای ناشی از برخی اعمال جراحی كه احتمال عفونت در آنها وجود دارد (مانند عمل برداشتن فرج)، سودمند میباشد . دكتر بولمان كه یك پزشك جراح بیماریهای زنان است،این روش را به كار برده و در پایان گزارشی در همین زمینه میگوید:
« دلایل بسیار روشنی در دست دارم كه مرا وادار میسازد تا درباره این ماده كه در عین سادگی، پاسخگوی تمام سؤالات من در رابطه با زخمها و جوشهای عفونی است، بیشتر بیندیشیم. این ماده نه تند و سوزاننده است و نه مسموم كننده. به طور ذاتی ضد عفونت است و ضد میكروب . دارویی است مغذی برای پوست . ارزان است و سهل الوصول و سهلالاستعمال و بالاتر از همهی اینها مادهای است فعال و زنده.»
بسیاری از دانشمندان ضرورت كاربرد وسیع عسل را چه به تنهایی و چه به همراه سایر ادویه در زمینه درمان بیماریهای پوستی حاد و مزمن به صورت كرم یا مرهم و ... پیشنهاد كردهاند.
تزریق موضعی عسل : عدهای از پزشكان تأكید دارند كه از عسل میتوان به صورت تزریق موضعی برای درمان خارشهای حاد و مزمن پوستی استفاده كرد و نتیجهی مطلوب گرفت.
2ـ عسل و بیماریهای گوارشی:
عناصر گوناگون شیمیایی موجود در عسل به نوعی است كه قادر است تأثیرات نیكوئی بر برخی از بیماریهای دستگاه گوارش بگذارد . برای مثال:*به دلیل داشتن آنزیمهای گوارشی، به هضم غذا كمك میكند. این آنزیمها عبارتند از:آمیلاز، ساكاراز، لیپاز و ...
* عسل از شدت ترش كردن معده میكاهد (افزایش ترشحات اسیدی معده را تعدیل میكند.)برای زخممعده و التهاب معده مفید است . كاهش ترشحات اسیدی معده را تعدیل میكند و در حقیقت میتوان گفت عسل نقش مؤثری در تنظیم اسیدهای معده دارد. در همین زمینه یك بررسی جالب توسط پروفسور « خوتكین » بر روی تعداد زیادی از بیماران مبتلا به زخم معده و زخم روده انجام گرفت. در این بررسی گروهی از این بیماران به روال معمول مراكز درمانی تحت معالجه قرار گرفتند و گروهی دیگر فقط به وسیلهی عسل، نتیجه فوقالعاده جالب بود. 61% از گروه اول كاملاً بهبود یافته و 18% آنها كماكان از درد رنج میبردند، اما از گروه دوم 84% كاملاً بهبود یافته و 9/5% آنها كماكان از درد شكایت داشتند.
دانشمندان بر این عقیدهاند كه عسل به طور مضاعف روی زخم معده تأثیر میگذارد: یك تأثیر موضعی كه باعث التیام سریع زخم و تعدیل اسیدهای معده میگردد و یك تأثیر كلی كه بر اثر آن حال عمومی بیمار بهتر شده و دستگاه عصبی او آرامش مییابد.
* حسن تأثیر فعال عسل در درمان عفونتهای رودهای به ویژه نزد اطفال، كاملاً روشن و اثبات شده میباشد. از رسول اكرم(ص) نیز نقل گردیده كه در موارد بسیاری خوردن عسل را برای درمان اسهال سفارش فرمودهاند.
* عسل به دلیل داشتن اسید فورمیك مانع از تخمیر میگردد؛ زیرا این ماده روی میكروبهای امعاء مؤثر میباشد.
* عسل مانع به وجود آمدن یبوست است،به ویژه یبوستی كه بعد از اعمال جراحی عارض میشود؛ زیرا دارای اسانسهای فراری است كه باعث افزایش فعالیترودهها میگردد. همین طور عسل دارای ماده گلوكوسید استراءستیل است كه در امعاء تبدیل به اوكسی متیل انتراكینون شده و مانع از ایجاد یبوست میگردد.
* در اكثر بیماریهای كبدی و كیسه صفرا، اگر عسل را جزء رژیم غذای بیمار قرار دهند،مفید و مؤثر خواهد بود؛ زیرا عسل برای بافتهای كبد یك ماده مغذی است و ذخیره مواد قندی در كبد را افزایش می دهد.
اگر عسل را با گرده گل و شاهانگبین (غذای ملكه زنبورهای عسل) ممزوح كنند،به دلیل داشتن املاح معدنی،ویتامینها ، هورمونها ، اسیدها و ... در اكثر بیماریهای كبد مؤثر بوده و فعالیت تبادلات مواد قندی كبد را افزایش میدهد. دكتر كخ این قدرت تأثیر در عسل را مرهون مادهای به نام (Glueatilic Factory) میداند كه تأثیری ویژه بر كبد و دستگاه جریان خون و قلب دارد.
3ـ عسل و بیماریهای تنفسی:
*در بیماری سل: عسل تأثیر مفیدی بر بیماری سل دارد و شاید این حسن تأثیر در نتیجه این باشد كه عسل مقاومت بدن را در مقابل التهاب سلی افزایش میدهد . خوراندن 100 تا 150 گرم عسل به بیمار مبتلا به سلریوی، باعث میشود كه وزن بیمار نسبت به سایر بیمارانی كه عسل نخوردهاند، افزایش یافته؛ از میزان سرفه وی كاسته و شفافیت خون او زیاد شود.* سیاه سرفه و التهاب حنجره و گلو از بیماریهایی هستند كه عسل در بهبودی آنها بسیار مؤثر است .
* التهاب ریه: مصرف عسل در التهاب ریه و برطرف كردن سرفه سودمند است و به همین دلیل شركت داروئی Natterman آلمان، عسل را به تركیبات داروئی ضد سرفه خود اضافه كرده است. از جمله شربت Melrosum كه یكی از بهترین داروهای ضد سرفه و التهاب قصبالریه به ویژه برای اطفال میباشد.
* در بیماریهای آسم و ذاتالریه، عسل به صورت شربت به همراه كلروركلسیم و محلول دیمدرول مصرف میشود.
4ـ عسل و درمان بیماریهای چشم:
عسل را از قدیم الایام در معالجهی بیماریهای چشم به كار میبردهاند و به نتایج مطلوبی نیز دست مییافتند. امروزه تجارب و آزمایشات بیشمار تأثیر و فایدهی عسل را در درمان بیماریهای زیر ثابت كرده است:* التهاب پلكها
* انواع التهابات قرنیه از قبیل التهاب سلی چشم، سیفیلیس و تراخم.* آلودگی و زخم قرنیه.* انواع سوزشهای چشم، ( با به كارگیری تركیبی از عسل با روغن ماهی) به همین دلیل اكثر پزشكان توصیه میكنند كه در تركیبات داروئی ضد التهابات چشمی عسل را نیز به دلیل خاصیت ضد میكروبی ،طراوت بخشی، مغذی و ترمیمكنندگی بافتها(Regeneration) به ویژه در قرنیه، ملحوظ دارند.* جدیدترین مطلبی كه دربارهی عسل و بیماریهای چشم منتشر گردیده، كتابی است از دو محقق به نامهای ماكسیمنكو و بالوتینا درباره معالجه نزدیكبینی (Myopia) . در این كتاب موفقیت عسل در جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبودی دید چشم و افزایش قدرت بینایی طی تجارب فراوانی اثبات گردیده است.
5 ـ عسل و درمان بیماریهای زنان و زایمان:
* درمان استفراغهای دوران بارداری. از نظر علمی ثابت گردیده كه اگر محلول ملكائین عسلی (عسل + نوكائین)را فقط 2ـ3 بار به صورت تزریق وریدی بكار برند، اكثر حالات استفراغ دوره بارداری را از بین میبرد.* تزوریق وریدی محلول تصفیه شده عسل(40%) شرایط زایمان كمدرد و راحتی را برای زائو فراهم میكند.
* در التهاب مهبل، عسل را به مدت 6 روز به جداره مهبل،گردن رحم و قسمتهای خارجی دستگاه تناسلی میمالند، البته قبل از مالیدن عسل موضع را باید با آب اكسیژنه شستشو داد. نتایج مثبت پس از گذشت فقط یك روز با برطرف شدن خارش و سوزش آشكار میشود و پس از 2 ـ 3 روز میكروبهای مهبل از بین میروند.
به نظر میرسد ماده (Inhibin) موجود در عسل است كه موجب از بین رفتن میكروبها میگردد . از طرفی عسل باعث افزایش ترشح اسید مهبل میشود و این خود در نابودی میكروبها بسیار كمك میكند.
* خارش فرج: در معالجه خارشهایی كه ریشهی نامشخصی دارند و معالجات معمولی درباره آن مؤثر نمیباشد، عسل داروئی است مؤثر كه ارزش تجربه را دارد.
* دكتر كابلون معتقد است كه تزریق محلول 33% عسل و 5/0 نوكائین در مثانه بهترین روش درمانی برای معالجه التهاب حاد مثانه میباشد.
* پس از انجام اعمال جراحی زنان به ویژه در قسمت فرج استفاده از عسل از هر نوع پماد دیگری مؤثرتر و در التیام سریع زخمها مفیدتر است.
6ـ عسل و درمان بیماریهای گوش، حلق و بینی :
* عسل و انواع سرماخوردگی: از قدیم گفته شده كه سرماخوردگیها( زكام،آنفلوونزا و گریپ) بدون معالجه در مدت هفت روز و با معالجه در یك هفته!! بهبود مییابند (كنایه از اینكه دارو تأثیر چندانی در بهبودی سریع این بیماریها ندارد). ولی گویا عسل این قاعده را تغییر داده است؛ زیرا تجربه ثابت كرده در صورت مصرف عسل همراه با شیر داغ و یا با عصاره لیمو و یا با چای ، مدت بیماری به سه روز تقلیل مییابد.* التهاب پنهان مجاری تنفسی: مانند التهاب پنهان بینی و حلق كه با معالجات معمولی بهبود نیافته باشند. در این گونه موارد عسل را به صورت محلول رقیق شده در آب درآورده و استنشاق مینمایند. این عمل نتایج بسیار خوبی در پی خواهد داشت.
* التهاب مزمن سینوسها و التهاب چركی مزمن گوش میانی اگر با محلول عسل شستشو داده شوند،بهبود مییابند؛ زیرا استفاده از محلولی كه 30% آن را عسل تشكیل دهد ،برای متوقف ساختن رشد انواع میكروبها كفایت میكند.
* زكام حاد(Rhinitis) و التهاب حلق و نایژهها را برطرف میسازد.
* در التهاب خشك بینی و حلق، معالجه با عسل نتایج سودمند و امیدوار كنندهای دربرخواهد داشت.
* التهاب دهان (Aphthose) در برابر معالجه موضعی با عسل به مدت پنج روز، واكنش مساعد نشان میدهد.
7ـ عسل و درمانبیماریهای قلبی :
عسل باعث میشود خون بیشتری به عضله قلب برسد و از طریق مواد قندی موجود در آن انرژی بیشتری به قلب میدهد. همچنین باعث انبساط شریانهای اكلیلی قلب شده و در تنظیم ضربان نامنظم قلب نیز مؤثر میباشد. مهمترین بیماریهای قلبی كه عسل در درمان آنها مؤثر است عبارتند از :* التهاب دیفتریایی قلب كه گاهی نیز توأم با نامنظم بودن ضربان میباشد.
* پس از اعمال جراحی به عنوان تقویتكننده .
* خناق سینه و سوزش قلب.
* ناتوانی توأم با پایین آمدن ضربان قلب چه همراه با سوزش سینه باشد و چه نباشد.
8ـ عسل و بیماریهای كلیه:
در مواردی كه فعالیتكلیه دچار نارسائی گردد،از عسل به دلیل دارا بودن مقدار اندكی پروئین و املاح معدنی میتوان به عنوان رژیم غذایی استفاده كرد و به عنوان داروی مؤثر نیز نتیجه بخش خواهد بود. عدهای از پزشكان با استفاده از عسل در تركیبات گیاهی مثل عصاره تره و یا روغن زیتون و یا عصاره لیمو،نتایج مثبتی در دفع سنگ مثانه به دست آوردهاند.9ـ عسل و دستگاه عصبی :
عسل در حالات زیر مفید خواهد بود:* گرفتگی مویرگهای مغزی.
* در درمان داءالرقص (Chorea).* به عنوان آرام بخش دستگاه عصبی.* التهاب عصب سیاتیك با استفاده از ملكاتین (Malcatin).و در پایان ،عسل در درمان كمخونی مفید بوده، گلبولهای قرمز و هموگلوبین را افزایش میدهد و خاصیت ضد خونریزی دارد و از این بابت میتواند نقص ویتامین k بدن را جبران كند.در خاتمهی بحث درباره این داروی جادوئی، لازم به تذكر میدانیم كه معالجه با عسل باید زیر نظر پزشك معالج انجام شود نه سرخود؛ زیرا ممكن است كه نتیجهی مطلوب به دست نیاید.
با توجه به آنچه به صورت خلاصه گذشت به حیطه تأثیر وسیع این تركیب عجیب كه خداوند حشره كوچكی را مأمور تهیه آن فرموده، پی میبریم . حشرهای كه شاید از نظر حجم كوچك باشد، ولی از نظر نظم و تلاش و كوشش و انجام وظایف بسیار آگاه و با مهارت و بزرگ است.
بحث دربارهی عسل در این مختصر نمیگنجد و شاید اسرار بسیاری وجود داشته باشد كه هنوز كشف نشده زیرا:« و ما أوتیتم من العلم الا قلیلاً»
بررسی:
1ـ در اینكه عسل خواص غذایی و درمانی فراوان دارد،جای تردید نیست؛ همانگونه كه اشاره صریح قرآن به « شفا» بودن عسل «فیه شفاء للناس» یك مطلب علمی است.2ـبا توجه به اینكه قبلاً در فرهنگ پزشكی، بشر تا حدودی پی به این مطلب برده بود و امثال « بقراط» از روش شفابخشی عسل استفاده میكردند و حتی در تورات نیز از عسل به نیكی یاد شده است .
پس نمیتوان گفت كه این مطلب اعجاز علمی قرآن كریم است. فقط میتوانیم بگوییم كه این آیه قرآن « فیه شفاءللناس» ارشادی است؛ یعنی تأیید مطلبی است كه پزشكان و كتب مقدس قبل از اسلام متذكر آن شده بودند.
پس این مطلب علیرغم اصرار بسیاری از صاحبنظران و پزشكان محترم، یك اعجاز علمی قرآن نیست. بلكه یك مطلب علمی است كه قرآن كریم بر آن مهر تأیید زده است.
3ـ با توجه به انواع مختلف زنبورهای عسل و مناطق متفاوت كه دارای گیاهان مختلفی است،در نتیجه عسلهایی با رنگها و خواص مشترك یا متفاوتی به دست میآید . از این رو ممكن است برخی از این آثار در مورد همهی عسلها صادق نباشد، بلكه این مطالب در مورد، عسل فی الجمله صحیح است.
دكتر محمد علی رضائی اصفهانی
تنظیم برای تبیان: ابوذر سلطانی