میوهها و سبزیها سرطانزا می شوند
چندی پیش، دبیر پنجمین همایش سالانه انجمن سرطان ایران نسبت به شیوع سرطانهای دستگاه گوارش هشدار داد و گفت که بقایای سموم و كودهای شیمیایی در محصولات كشاورزی، سلامت ایرانیان را به خطر انداخته و باید از به كارگیری كودهای ازته ممانعت به عمل آید. تحقیقات نشان دادهاند که نیترات موجود در این کودها موجب انواع سرطانهای گوارشی میشود. از طرفی سرطان معده هماكنون شایعترین نوع سرطان در ایران است که متاسفانه همچنان در حال افزایش است و یكی از دلایل این امر میتواند استفاده از كودهای نیتراتدار به خصوص در نواحی شمالی كشورمان باشد.
مهندس وحید متقی، کارشناس ارشد کشاورزی، در این باره توضیح می دهند:
استفاده از کودهای شیمیایی چه عوارضی را به میوهها و سبزیهایی که مصرف میکنیم، تحمیل میکند؟
سالها ست كه كشورهای توسعه یافته و پیشرفته، استفاده از كودهای شیمیایی را به دلیل سرطانزا بودنشان ممنوع اعلام كردهاند، اما متاسفانه در کشور ما برای واردات این کودها یارانه پرداخت میشود و باید بدانید که این کودها سرطان زا هستند.
با توجه به سرطانزا بودن این کودها، چرا همچنان از این کودها استفاده میشود؟
استفاده از این كودها موجب بزرگ و سنگین شدن سبزیهای غدهای مانند سیب زمینی میشود و سود بیشتری را برای باغدار به دنبال دارد و بیشتر این باغداران نیز نمیدانند که این کودها به عنوان یك عامل سرطانزا شناخته شده اند و مسئولان باید در این زمینه هر چه زودتر تدابیر لازم را بیندیشند، زیرا در حالی مردم را به خوردن سبزی و صیفیجات به منظور مقابله با سرطان ترغیب میكنیم كه به دلیل استفاده از كود ازته، این سبزیها منشا سرطانها هستند. از طرفی، گیاهان غدهای مانند سیبزمینی بیشتر كودهای اوره و فسفر را جذب میكنند و دلیل تیره و سیاه شدن سیبزمینی پس از برش دادن و در معرض هوا قرار گرفتن به وجود نیترات برمی گردد كه مادهای سرطانزا است. حتی گفته میشود که مصرف بیش از حد سموم دفع آفات در شمال كشور، موجب افزایش روزافزون سرطانهای دستگاه گوارش در این مناطق شده است. بر اساس آمار، سرطان معده نیز در بیشتر كشورهای دنیا از جمله در كشورهای آمریكایی، اروپایی، آفریقایی و حتی آسیایی در رده سوم و یا چهارم قرار دارد، اما در ایران در رده اول سرطانها جای گرفته و همچنان رو به افزایش است و استفاده از كودهای حاوی نیترات یكی از دلایل عمده رشد این نوع سرطان در ایران به حساب میآید.
آیا همه كودهای شیمیایی خاصیت سرطانزایی دارند؟
كودهای شیمیایی هر تركیبی كه داشته باشند و با هر اصطلاحی شامل كودهای ازت، كودهای اوره و فسفره به كار گرفته شوند، اساس همه شان نیترات است كه در تمام این كودها وجود دارد و به عنوان ماده سرطانزا تهنشین میشود. در حقیقت به گفته متخصصان، همین نیترات است که موجب بروز سرطانهای دستگاه گوارش میشود.
بیشترین جذب این سموم در چه سبزیهایی دیده میشود؟
نیترات میتواند در همه انواع سبزی و میوه نفوذ كند، اما محصولاتی كه در داخل زمین جای میگیرند مثل پیاز، سیب زمینی و هویج قابلیت جذب بیشتری دارند و نیتراتی را که به درون زمین نفوذ میكند، جذب میكنند. البته به طور كلی نیترات در سطح و عمق زمین بیشتر باقی میماند و به همین دلیل انواع میوه و سبزی نیز كه به صورت بوتهای در سطح زمین رشد میكنند و ارتفاع كمی دارند، بیشتر در معرض جذب این ماده سرطانزا قرار دارند، اما میوههای درختی و بهطور كلی گیاهانی كه ارتفاع بیشتری دارند، كمتر در معرض نفوذ نیترات هستند.
امروزه وجود میوهها و سبزیجات درشتی كه فاقد طعم و خاصیتهای چند دهه پیش هستند، نیز ناشی از استفاده بیرویه همین كودهای شیمیایی و سموم دفع آفات و باقی ماندن تركیبات شان در این محصولات است.
آیا این خاصیت سرطانزایی، با شستن و ضدعفونی کردن و پختن از بین میرود؟
متاسفانه ذرات این کودهای شیمیایی ممنوعه، به داخل میوه و سبزی راه پیدا میکند و با هیچ روشی از بین نمیرود و به همین دلیل است که گفته میشود مصرف چنین محصولاتی ابتلا به سرطانهای گوارشی را به همراه دارد. باز هم تاکید میکنم که تغذیه گیاهان با كودهای شیمیایی و رعایتنكردن اصول علمی در تولید میوه و سبزی در ایران به مرز هشداردهندهای رسیده است به گونهای كه كارشناسان درباره آثار و پیامدهای منفی آن بر سلامت شهروندان اظهار نگرانی میكنند اما مسئولان، این امر را جدی نمیگیرند.
شما در این زمینه چه توصیهای به هموطنانمان که این میوهها و سبزیها را مصرف میکنند، دارید؟
توصیه میکنم که هموطنان حتیالامکان از میوهها و سبزیها ارگانیک (بدون استفاده از کود شیمیایی و به طور طبیعی پرورش داده می شوند) استفاده کنند. از طرفی به دلیل آنکه بیشتر سموم محلول در چربی هستند، روی پوست میوه قرار گرفته و هنگام شستشو با آب از بین نمیروند. بنابراین توصیه میشود برای پاک کردن سموم از روی میوهها و سبزیها آنها را با كمی مواد ضدعفونیکننده یا نمک شسته و سبزیها را کاملاً آبکشی کنند تا سم شان از بین برود.
به طور كلی، هر یک کیلوگرم میوه تازه باید 50 میلیگرم نیترات داشته باشد و اگر از این مقدار بیشتر شود، مضر خواهد بود. درشتی میوهها نیز در بیشتر مواقع به دلیل نیترات بالای آنها است. بنابراین توصیه میشود در انتخاب میوهها دقت كرده و از میوههای درشت صرفه نظر كنید. میوههای متوسط یا کوچک با رنگ روشن جزء مناسبترینها هستند، زیرا تیره بودن میوه نیز نشان دهنده نیترات بالای آن است. با این حال، بدن مکانیزم دفاعی قوی دارد که در برابر سموم وارد عمل شده و موجب دفع سموم میشود، ولی در صورتی که مواد مضر برای طولانیمدت وارد بدن شوند، میتوانند اثرگذار باشند.
سامان گلناری
هفته نامه سلامت
*مطالب مرتبط:
مضرات افزودنیهای خوراکی (1) و (2)
نگاهی به رابطه سرطان و سبک زندگی
پیشگیری از سرطان با تغذیه ی مناسب (قسمت اول) و (قسمت دوم) و (قسمت سوم)