تبیان، دستیار زندگی
در طول روز چند بار فقط برای «یک دقیقه‏» بایستیم و ببینیم چه می کنیم . به آن چه فکر می کنیم یا انجام می دهیم بنگریم و خود را محاسبه کنیم . درست مثل کسی که در شهر رانندگی می‏کند و در برابر تابلوهای ایست، توقف می‏کند .
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مرکز کنترل در درون شماست

امید

قسمت قبل را «احساس ارزشمندی کنید» مطالعه کنید.

در مقاله ی قبل گفتیم که یکی از راه های نگهبانی از خود این است که « انسان خودش برای خودش نگهبان بگمارد تا مراقب اعمال او باشد . »  برای داشتن چنین نگهبانی کافی است‏به خود «توجه‏» داشته باشیم; زیرا بنا به فرمایش امام علی‏علیه السلام: «نفس توجه به خود، انسان را به سوی اصلاح نفس » و به دست آوردن بهترین‏ها هدایت می‏کند . در درون هر یک از ما مرکزی وجود دارد که می‏داند چه چیز برای ما خوب و چه چیز بد است . در این مقاله راجع به چگونگی راه اندازی این مرکز صحبت می کنیم :

در طول روز چند بار فقط برای «یک دقیقه‏» بایستیم و ببینیم چه می کنیم .

ایست

دکتر اسپنسر جانسون در این مورد راهکار جالبی به نام: «توقف!» دارد . این که ما در طول روز چند بار فقط برای «یک دقیقه‏» بایستیم و ببینیم چه می کنیم . به آن چه فکر می کنیم یا انجام می دهیم بنگریم و خود را محاسبه کنیم . درست مثل کسی که در شهر رانندگی می‏کند و در برابر تابلوهای ایست، توقف می‏کند . این تابلوها کمک می کنند تا شخص به آسانی و سالم به مقصد برسد . هر چند این کار عجیب به نظر می‏رسد که ما فقط در یک توقف کوتاه بخواهیم به آن چه انجام می‏دهیم، بیندیشیم و به سؤال های خود پاسخ بدهیم، ولی اغلب در همین فرصت‏های کوتاه، راه بهتر شدن کار یا فکری را که در آن دقیقه درگیر انجامش هستیم پیدا خواهیم کرد . همین توقف کوتاه به ما کمک می‏کند به سرانجام کارها بیندیشیم و این یعنی مراقبت از خود; زیرا «به کار بستن فکر و اندیشه در کارها، پایان کار را نیکو می‏کند . » (1) و از طرفی «نیک و بد کارها را نمایان می‏سازد» (2) و «ما را آماده می‏کند تا به اصلاح آن‏ها پرداخته و نتیجه بهتری بگیریم . » (3)

امام صادق علیه السلام نیز در این زمینه به یکی از دوستانشان به نام جندب می‏فرمایند: «ای جندب! در برابر هر کاری «توقف کن‏» تا به آغاز و انجام آن کار آگاه شوی . قبل از آن که در آن کار بمانی و نهایتا پشیمان شوی . ای جندب ! به درستی که تو (خود) طبیب نفس خویشی، نشانه‏های سلامتی و بیماری را تشخیص می‏دهی، درمان را هم خوب می‏دانی; پس (لحظه‏ای) درنگ کن ببین با خود چه می کنی . . . » (4) آری «هر انسانی به نفس خویش آگاهی دارد هر چند عذر تراشی می‏کند . » (5) پس چرا نفس خویش را رها سازیم تا ما را در کوره راه‏های تاریکی رها کند؟! (6)

زندگی را ساده‏تر بگیریم تا بسیاری از فشارهای روحی را از بین ببریم، زیرا زندگی وقتی ساده‏تر باشد، ساده هم حفظ می‏شود .

شاید بپرسید در این توقف چه سؤال‏هایی از خودمان بکنیم و چگونه به پاسخ صحیح برسیم؟ شاید با یک مثال مطلب روشن شود . فرض کنید برای به دست آوردن چیزی سخت در تلاش هستید و زحمت می کشید . شما می توانید گاه در اثنای کار از خود بپرسید «آیا آن چه را که اکنون به دنبالش هستم و برایش تلاش می کنم واقعا «نیاز» من است؟» زیرا «نیاز» چیزی است که برای «بودن‏» و گذراندن زندگی خود آن را می‏خواهیم و وقتی آن را به دست می‏آوریم، احساس شادی و سرور می‏کنیم . در مقابل این نیاز «میل‏» قرار دارد; یعنی چیزی که امیدواریم به دست آوردنش ما را خوش‏حال کند - که غالبا هم نمی‏کند - مثل میل به پول; به دستش می‏آوریم، ولی می‏بینیم ما را راضی نمی‏کند و هنوز بیشتر از آن چه به دست آورده‏ایم، می‏خواهیم . اگر توقف کنیم و این سؤال را از خود بکنیم و گاه اگر فرصت‏بیشتری پیدا کردیم نیازهایمان را روی کاغذ بیاوریم و پیش خود تجزیه و تحلیل کنیم، اغلب جوابی را که به دست می‏آوریم ما را از دنبال کردن چیزهایی که به آن نیاز نداریم، باز می‏دارد .

مثال دیگر: گاه کاری انجام می‏دهیم که خوب از آب در نمی‏آید و موجب فشار روحی ما می‏شود . چگونه می‏توانیم با یک توقف کوتاه از این فشار روحی رهایی پیدا کنیم؟

در این مورد نیز توقف راه‏گشا است . ما می‏توانیم در همین توقف کوتاه زیر و بم آن کار را جست وجو کنیم تا نکات مثبتی را که در اطراف آن یافت می‏شود برای خود بیابیم . یا وقتی در پیچیدگی‏های زندگی گم می‏شویم می‏توانیم آن قدر از شاخ و برگ گرفتاری‏ها بچینیم تا به هسته‏ای که موجب رضایت ما بشود، برسیم . یعنی زندگی را ساده‏تر بگیریم تا بسیاری از فشارهای روحی را از بین ببریم، زیرا زندگی وقتی ساده‏تر باشد، ساده هم حفظ می‏شود . به این ترتیب ما در مقابل تابلوی ایست‏به قسمتی از وجود خویش آگاهی پیدا می‏کنیم و کم‏کم به شناخت از خویش خواهیم رسید و به فرمایش امام علی‏علیه السلام: «هر که خود را شناخت، خدایش را شناخته است . » (7) و کسی که خدا را شناخت عاشقش می‏شود; یعنی به بالاترین مرتبه عزت نفس دست‏یافته است .

پی‏نوشت‏ها:

1) غررالحکم: «طول الفکر یحمد العواقب و یستدرک فساد الامور . »

2) همان: «فکر المرء مرآة تراه حسن عمله من قبحه . »

3) همان: «من حاسب نفسه وقف علی عیوبه و احاط بذنوبه فاستقال الذنوب و اصلح العیوب . »

4) تحف العقول، وصایای امام صادق‏علیه السلام به عبدالله بن جندب .

5) سوره قیامت، آیه 15 .

6) غرر الحکم: «من رخص نفسه ذهبت‏به فی المذاهب الظلمة . »

7) همان: «من عرف نفسه فقد عرف ربه . »

منبع : مجله یاس

تنظیم برای تبیان : داوودی

مقالات مرتبط :

کافیست باور کنید

تو حاکم قلمرو خودت هستی

مهم ترین نیاز برای موفقیت

مسئول انتخاب هایت هستی!

خوشبختی لذت است یا آرزو؟

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.