تبیان، دستیار زندگی
امام صادق(علیه‎السلام) در بیانى دیگر خطاب به یاران خود چنین فرمود: «زبان‎هاى خود را نگاه دارید و از خانه‎هاى خود بیرون نیایید زیرا آنچه به شما اختصاص دارد(حكومت راستین اسلامى) به این زودى به شما نمى‎رسد.»
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نگاه حضرت صادق(علیه‎السلام) به قیام ابومسلم خراسانی

بقیع

ظلم و ستم و فسق و فجور آشكار حكومت بنى امیه و نیز قیام یحیى بن زید در خراسان عوامل مهمى بودند؛ كه دست به دست هم دادند تا زمینه یك قیام و انقلاب در خراسان فراهم شود. سه نفر به نامهاى ابراهیم امام و ابوالعباس سفاح و ابوجعفر منصور كه از خاندان بنى العباس بودند و نسبت برادرى نیز با هم داشتند از این آمادگى نهایت استفاده را مى‎بردند و زمینه را براى قیام خود آماده مى‎كردند تا این كه ابراهیم امام، با جوانى به نام ابومسلم آشنا گردید و او را جوانى لایق براى قیام بر ضد حكومت بنى امیه یافت به همین دلیل او را براى فراهم نمودن مقدمات قیام به خراسان فرستاد.

پس از مرگ ابراهیم امام، ابومسلم براى شروع قیام به امام صادق(علیه‎السلام) چنین نوشت: من مردم را به دوستى اهل بیت دعوت مى‎كنم اگر مایل هستید كسى براى خلافت بهتر از شما نیست. امام در پاسخ نوشت: نه تو مرد مكتب من هستى و نه زمان، زمان من است. سپس ابومسلم به كوفه نزد سفاح رفت و به عنوان خلیفه با او بیعت نمود.

در روایتى دیگر شخصى به نام فضل بن كاتب مى‎گوید: خدمت امام صادق(علیه‎السلام) بودم كه نامه‎اى از ابومسلم خدمت آن حضرت آوردند. آن بزرگوار به كسى كه نامه را آورده بود، فرمود: نامه تو را جوابى نیست از نزد ما بیرون برو.

فردى به نام ابوبكر حضرمى نقل مى‎كند: زمانى كه به محضر امام صادق(علیه‎السلام) رسیدیم هنگامى بود كه پرچم‎هاى سپاه در خراسان برافراشته بود از آن حضرت اوضاع را سؤال كردیم آن حضرت فرمودند: «در خانه‎هاى خود بنشینید هر وقت دیدید ما گرد مردى جمع شده‎ایم با سلاح به سوى ما بشتابید.»

امام صادق(علیه‎السلام) در بیانى دیگر خطاب به یاران خود چنین فرمود: «زبان‎هاى خود را نگاه دارید و از خانه‎هاى خود بیرون نیایید زیرا آنچه به شما اختصاص دارد(حكومت راستین اسلامى) به این زودى به شما نمى‎رسد.» 

با دقت و تامل در این روایات موضع مخالفت امام صادق(علیه‎السلام) را با این قیام به وضوح مى‎بینیم. علت اصلى این موضعگیرى این بود كه امام صادق(علیه‎السلام) مى‎دانست كه رهبران قیام، هدفى جز رسیدن به قدرت ندارند و زمانى كه به هدف خود برسند، آن حضرت را رها خواهند ساخت و حتى اجازه فعالیت را نیز به او نخواهند داد همچنین آن حضرت مى‎دانست كه سردادن شعار طرفدارى از اهل بیت نیز صرفا به منظور جلب حمایت توده‎هاى شیفته اهل بیت است و بس.


برگرفته از منابع ذیل:

1. على بن عیسى بن ابى الفتح الاربلى، «كشف الغمّة فى معرفة الائمة»، انتشارات دارالمكتب الاسلامیة، بیروت.

2. السید محسن الامام الامین، «اعیان الشیعة»، انتشارات دارالتعاریف للمطبوعات، بیروت 1403 هـ.ق.

3. على بن محمد بن احمد المالكى، «الفصول المهمة فى معرفة الاحوال الائمة(علیهم‎السلام)»، انتشارات دارالقلب التجاریه، نجف.

4. مومن بن حسن الشبلنجى، «نورالابصار فى مناقب آل بیت النبى المختار»، انتشارات دارالكتب العلمیه، بیروت.

5. محمد جواد فضل الله، «الامام الصادق»، انتشارات دارالزهرا، بیروت - 1401 هـ.ق.

6. محمد بن علی بن طباطباالمعروف بابن طقطقی، «الفخرى»، انتشارات دارصادر، بیروت.

7. ابن انبه، «عمدة الطالب فی انساب آل ابى طالب»، انتشارات مكتبه الحیدریه، نجف، 1380 هـ.ق.

8. سید على خان، «ریاض السالكین فى شرح صحیفة سیدالساجدین»، انتشارات موسسة آل البیت، قم.

9. ابوالفرج اصفهانى، «ترجمة مقاتل الطالبیین»، مترجم سید هاشم رسولى محلاتى، چاپ دوم، انتشارات صدوق، تهران .

10. هاشم معروف الحسنى، «جنبش‎هاى شیعى در تاریخ اسلام»، مترجم: سید محمد صادق عارف، چاپ اول، انتشارات آستان قدس رضوى، مشهد، 1371.

11. احمد بن محمد بن خالد برقى، «المحاسن»، تصحیح: محدث ارموى، تهران، 1370.

12. باقر شریف قریشى، «حیاة الامام الباقر»، نجف. ابوالعباس النجاشى؛ «رجال النجاشى»، تصحیح: آیت الله زنجانى، انتشارات موسسة النشر الاسلامى، قم.

13. حسین كریمیان، «سیره و قیام زید بن على»، انتشارات علمى و فرهنگى، تهران ، 1360.

14. محمد بن حسن شیخ طوسى، «اختیار معرفة الرجال معروف به رجال الكشى»، تصحیح: مصطفوى، انتشارات دانشگاه، مشهد.

15. شیخ صدوق: «الامالى»، انتشارات اعلمى، بیروت، 1980 میلادى.

16. الشیخ محمد تقى التسترى، «قاموس الرجال»، انتشارات مركز نشر الكتاب، تهران، 1397 هـ.ق.

17. محمدبن على بن الحسین بن بابویه الشیخ صدوق، «عیون اخبار الرضا»، انتشارات اعلمى، تهران.

18. سید ابوفاضل اردكانى، «شخصیت و قیام زیدبن على»، انتشارات علمى و فرهنگى، تهران ـ 1361.

19. عبدالله ما مقانى، «تنقیح المقال»، انتشارات جهان، تهران.

20. شیخ عباس قمى، «سفینة البحار»، انتشارات موسسه فراهانى، تهران.

21. عبدالحسین احمد الامینى النجفى، «الغدیر»، انتشارات مكتبه الامام امیرالمومنین، تهران

22. ابوسعید آبى، «نثر الدرر»، انتشارات الهیئة العامة المصریة للكتب مصر، 1981 میلادى .

23. تقى الدین المقریزى، «الخطط المقریزیه»، انتشارات دارصادر، بیروت .

24. صلاح الدین الصفدى، «فوات الوفیات»، بیروت ـ 1402 هـ. ق.

"احمد تقى زاده"

گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.