افتادگی پلک ها
(Ptosis)
به افتادگی پلك فوقانی، پتوز گفته می شود. این افتادگی ممكن است خفیف باشد و یا تمامی مردمك چشم را بپوشاند.
در برخی موارد پتوز می تواند دید طبیعی را محدود و یا حتی به طور كامل مسدود نماید.
پتوز می تواند:
* یك یا هر دو چشم را درگیر كند.
* وراثتی باشد.
* در بدو تولد بروز كند.
* در سنین بالاتر اتفاق بیفتد.
پتوز در كودكان
پتوز مادرزادی به معنای وجود پتوز در بدو تولد می باشد. اگر كودكی با پتوز متوسط تا شدید متولد شود، ممكن است برای تكامل بینایی نیازمند درمان فوری باشد.
پتوز مادرزادی اغلب در اثر نقص در تكامل عضله ی بالابرنده پلك فوقانی كه عضله لواتور نام دارد، اتفاق می افتد.
اگرچه معمولا پتوز یك اختلال مجزا می باشد، ولی در موارد مادرزادی، ممكن است همراه با اختلالات زیر باشد:
* اختلال حركات چشمی
* بیماری های عضلانی
* تومورهای پلك یا سایر تومورها
* اختلالات عصبی
* عیوب انكساری
پتوز مادرزادی معمولا با گذشت زمان بهبود نمی یابد.
علایم و نشانه های پتوز كدام اند؟
شایع ترین علامت آشكار پتوز در كودكان، افتادگی پلك می باشد. در پتوز مادرزادی، اغلب عدم تقارن چین پلك فوقانی وجود دارد. كودكان مبتلا به پتوز ممكن است برای دیدن مجبور شوند گردن خود را به عقب خم كنند یا ابروها را به سمت بالا بكشند. این حرکات سر و صورت نشان می دهد كه كودك سعی می كند برای دیدن از هر دو چشم استفاده نماید. بعد از گذشت چند سال، وضعیت های غیر طبیعی سر ممكن است منجر به اختلالات ظاهری سر و گردن شوند.
مشكلات ناشی از پتوز در كودكان كدام اند؟
شایع ترین اختلال جدی ناشی از پتوز دوران كودكی، آمبلیوپی (تنبلی چشم) می باشد.
به دو علت پتوز می تواند ایجاد تنبلی چشم كند:
1- انسداد مسیر بینایی در موارد پتوز شدید
2- ایجاد آستیگماتیسم و تاری دید ناشی از آن
به علاوه پتوز ممكن است در صورت وجود انحراف چشم آن را مخفی نماید و این مورد نیز می تواند منجر به تنبلی چشم شود.
پتوز مادرزادی چگونه درمان می شود؟
در اغلب موارد، پتوز كودكان با جراحی درمان می شود. اگر تنبلی چشم هم وجود داشته باشد، ممكن است درمان با قرار دادن پوششی بر روی چشم سالم، استفاده از عینك یا قطره چشمی ضروری باشد.
تشخیص لزوم انجام جراحی و انتخاب روش مناسب، بر اساس عوامل زیر صورت می گیرد:
* سن كودك
* درگیری یك یا هر دو پلك
* شدت پتوز
* قدرت عضلات بالا برنده و پایین آورنده پلك
* وضعیت حركات چشمی
در اوایل دوران زندگی، معمولا ضرورتی برای انجام عمل جراحی در موارد خفیف تا متوسط پتوز وجود ندارد. کودکان هم در موارد مذكور و هم موارد شدیدی كه تحت عمل جراحی قرار گرفته اند، باید به طور منظم از نظر تنبلی چشم، عیوب انكساری و حالت های وابسته، توسط چشم پزشك، بررسی و در صورت نیاز تحت درمان قرار گیرند.
علل پتوز بالغین
* كشیدگی یا جداشدن تاندون عضله لواتور از روی پلك که شایع ترین علت پتوز در بالغین است.
* افزایش سن
* به دنبال جراحی كاتاراكت (آب مروارید) یا سایر جراحی های چشمی
* ضربه به چشم
پتوز بالغین همچنین ممكن است ناشی از سایر بیماری ها مانند بیماری های عصبی یا عضلانی و در موارد نادر تومورهای حدقه چشم باشد كه عضله بالابرنده پلك، یا عصب آن را درگیر می كند.
پتوز بالغین چگونه درمان می شود؟
چشم پزشك می تواند بررسی کاملی از مشكل شما به عمل آورده و راجع به روش های درمانی مختلف و خطرات احتمالی آن ها اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار دهد.
برای تشخیص علت پتوز و انتخاب بهترین روش درمانی ممكن است نیاز به انجام آزمایش خون، عكسبرداری های مخصوص و یا سایر آزمایشات باشد.
در صورت یافتن علت زمینه ای باید ابتدا این مورد اصلاح گردد، اما در اغلب موارد، درمان نهایی، جراحی است كه نوع جراحی نیز بر اساس شدت پتوز و سایر یافته های بالینی تعیین می گردد.
خطرات جراحی پتوز كدام اند؟
خطرات جراحی پتوز شامل عفونت، خونریزی و كاهش بینایی می باشد، ولی وقوع این عوارض بسیار نادر است.
بلافاصله بعد از عمل، ممكن است چشم به طور كامل بسته نشود، ولی این عارضه معمولا مقطعی است. در طی این مدت می توان از قطره و پماد برای محافظت چشم استفاده نمود. اگرچه ظاهر پلك به طور قابل توجهی اصلاح می شود، اما ممكن است پلك ها كاملا قرینه به نظر نرسند.
در اغلب موارد بعد از جراحی، هنگام نگاه کردن به سمت پایین، پلك عمل شده کمی بالاتر قرار می گیرد و شب ها مختصری باز می ماند كه این دو عارضه مشكل آفرین نیستند.
در موارد نادر، حركات كامل پلك قابل برگشت نیست.
در برخی موارد، ممكن است بیش از یك بار عمل جراحی لازم باشد.
*مطالب مرتبط:
روش نوین جراحی افتادگی پلك در دنیا
استرابیسم (انحراف چشم یا لوچی)
بخش تغذیه و سلامت تبیان
