تبیان، دستیار زندگی
اما پدیده ای که مورد نظر این نوشتار است، فیس بوک است. فیس بوک بزرگترین شبکه اجتماعی آن لاین در دنیاست
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پدیده ای به نام فیس بوک

فیس بوک

تکنولوژی ارتباطات آنقدر پیچیده و قدرتمند است که قادر است هر زمان به شکلی متفاوت و متنوع، مخاطبانی را سرگرم خویش سازد. به این ترتیب پدیده ای که تا دیروز، شمار اندکی آن را می شناختند، امروز آنچنان شناخته شده که عده زیادی در مورد آن سخن می گویند. البته پر واضح است که موقعیت های اجتماعی در همه گیر شدن یک پدیده، تاثیر بسزایی دارند.

اما پدیده ای که مورد نظر این نوشتار است، فیس بوک است. فیس بوک بزرگترین شبکه اجتماعی آن لاین در دنیاست. موسس و بنیانگذار رسمی سایت فیس بوک، فردی به نام مارك زوكربرگ ( Mark Zuckerberg )، متولد 1984 میلادی که در شهر نیویورك آمریكا است. وی، یهودی‌ مذهب است كه به گفته خود ملحد ( Atheist ) می باشد، نسخه نرم‌افزاری فیس بوك را درسال 2004 میلادی، در دوران دانشجویی در دانشگاه هاروارد به نام خود ثبت نمود اما مدتی بعد از این اقدام، سه همكلاسی زوكربرگ از او شكایت كردند كه او در واقع نرم‌افزار( ConnectU ) را از آنها ربوده و در نهایت پس ازسه سال تلاش در سال 2008 میلادی با قرار دادگاه، زوكربرگ مجبور به پرداخت غرامتی معادل 65 میلیون دلار به آنها شد.

آنچه مشخص است اینکه این سایت در حال حاضر به بزرگترین سایت اجتماعی با تعداد بسیار زیادی از کاربران تبدیل شده که این حاکی از قدرت گردانندگان این سایت در ایجاد فضایی برای جذب مخاطب بوده است. اما در کنار موفقیت های به دست امده توسط این سایت، رسوایی هایی هم وجود داشته است.

فیس بوک در حال حاضر به بزرگترین سایت اجتماعی با تعداد بسیار زیادی کاربر از سراسر جهان تبدیل شده است.

فیس بوك در طول عمر نه چندان بلند خود شاهد چندین رسوایی بزرگ بوده كه شامل جریانات مربوط به مزاحمت‌های الكترونیكی ناشی از سرویس خوراك خبری ( News Feed ) در سال 2006 میلادی و حفره‌های امنیتی ناشی از نرم‌افزار برج مراقبت فیس بوك ( Facebook Beacon ) در سال 2007 می باشد.

در كنار این رسوایی ها، معرفی سكوی فیس بوك ( Facebook Platform ) در سال 2007 میلادی به عنوان پایه‌ای برای ساخت نرم‌افزارهای جانبی سبب جذب تعداد زیادی برنامه نویس شد و تا به امروز بیش از چهارصد هزار برنامه نویس در دنیا حداقل یكبار برای سكوی فیس بوك اقدام به تولید برنامه جانبی نموده اند.

هر چند اینگونه به نظر می‌رسد كه این موفقیت نمی تواند با كمك 240 میلیون دلاری مایكروسافت، بی ارتباط باشد که در سال 2007 به ازای دریافت سهم ناچیز 1.6 درصد از سهام شركت فیس بوك، این مبلغ پرداخت شد. همچنین مایكروسافت متعهد شد كه به فروش تبلیغات برای فیس بوك دست بزند.

فیس بوک

فیس بوك از سال 2007 به بعد شاهد تغییرات جدی شد و در سال 2008 به همراه سی‌ان‌ان و تویتر به عنوان بنگاه سخن پراكنی، نقش عمده‌ای در انتخابات ریاست جمهوری آمریكا بازی كرد.

گزارش‌های نیویورك تایمز، ام‌اس ان‌بی‌سی، استارتریبون و بسیاری از بنگاه‌های اطلاع رسانی غربی حاكی از استفاده جدی اوباما و همراهانش از این سایت‌های اینترنتی برای جذب و هدایت آراء مردم آمریكا بود و به طور جدی از طریق بانك اطلاعاتی تویتر برای ارتباط گیری با افراد بهره برداری شد. پس اینطور به نظر می رسد که فیس بوک می تواند به عنوان یک عامل فعال سیاسی عملکرد موثری داشته باشد.

اما چنانچه بخواهیم به تمامی ابعاد فیس بوک توجه کنیم، میزان اثرگذاری این سایت، محدوده های بسیار وسیعی در سرتاسر دنیا را شامل می شود و این محبوبیت همگانی به دلیل شرایط و امکاناتی است که این سایت از آن برخوردار است.

فیس بوک به تمامی افراد این امکان را می دهد تا از داشتن یک صفحه شخصی بهره برند و به تاسیس گروه های اینترنتی بپردازند. با هر کس که دوست دارند ارتباط برقرار کنند  و برای خویش آلبوم عکس بسازند، بدون اینکه محدودیتی در این زمینه داشته باشند.

نکته جالب توجه این است که فیس بوک در ابتدای محبوبیت و شناختی که بین کاربران ایرانی پیدا کرد، به عنوان سایتی اجتماعی و سرگرم کننده معرفی شد که به واسطه این سایت، بسیاری از کاربران ایرانی از یافتن دوستان قدیمی خود شادمان بودند و به این ترتیب، هر روز به کاربران این سایت افزوده شد.

فیس بوك از سال 2007 به بعد شاهد تغییرات جدی شد و در سال 2008 به همراه سی‌ان‌ان و تویتر به عنوان بنگاه سخن پراكنی، نقش عمده‌ای در انتخابات ریاست جمهوری آمریكا بازی كرد

به گفته "فیس بوك"، هر روز 200 هزار كاربر جدید در این سایت ثبت نام می كنند و این شبكه عظیم انسانی، میلیون ها عضو دارد. محبوبیت روز افزون این سایت با جمعیت به نسبت جوانش، چشم اندازهای تجاری قابل توجهی را برای بازیگران بزرگ عرصه اینترنت بوجود آورده كه به نظر می آید هر كدام اینك سعی می كنند، كنترل بخشی از آن را به دست گیرند. از طرفی این محبوبیت در راستای پیشبرد اهداف و برنامه های سیاسی و اجتماعی نیز، عملکردهای محسوسی را داشته است.

این مساله در ایام انتخابات در ایران کاملا مشهود بود. به طوریکه در هفته‌های منتهی به انتخابات و جریان‌های بعدی، ایران شاهد هجمه تبلیغاتی و جنگ روانی بود كه توسط سایت‌های ارتباطات اجتماعی مانند فیس بوك و تویتر صورت گرفت.

آنچه مشخص است اینکه در دنیای کنونی ایجاد جنگ روانی در حوزه سایبرنتیک، از مهم ترین و موثرترین روش هایی است که می توان از آن بهره برد. چرا که این حوزه دارای قابلیتهایی است که آنرا با سایر رسانه ها  متمایز می سازد و موقعیتی منحصر به فرد بدان می بخشد.

سایت های ارتباطات اجتماعی در ظاهر به منظور ایجاد فضایی برای حضور الكترونیكی افراد در جوامع، برای بیان دیدگاه‌ها، پیدا كردن دوست، ارتباط با دوستان و فرستادن پیام‌های گروهی عمل می كنند اما در باطن اغلب این وبگاه‌ها در خدمت بنگاه های خبری و اطلاعاتی قرار  دارد.

فیس بوک

هرچند عضویت در این سایت‌ها مجانی است ولی هیچ چیزی واقعاً مجانی نیست و در ازای استفاده مجانی از سرویس‌های الكترونیكی این وبگاه‌ها، افراد بخش عمده اسرار زندگی خود را به راحتی در اختیار آنها قرار می دهند. و از همه مهمتر اینکه این سایت ها را محرم خویش می دانند و هر آنچه در سر دارند، در اختیار این صفحات الکترونیکی قرار می دهند.

كاركرد دیگر این وبگاه‌ها، خبر رسانی از نوع شایعه است. از آنجا كه خبر رسانی از نوع شایعه و غوغا سالارانه اگر ابتدا از یك بنگاه خبری بزرگ صورت بگیرد، پس از معلوم شدن عدم صحت، سبب تخریب شدید وجهه آن خبرگزاری می شود، استفاده از شخصیت‌های حقیقی ساختگی بر روی اینگونه سایت‌ها تا حدود زیادی از هزینه شایعه پراكنی برای بنگاه‌های پروپاگاندا می كاهد.

هرچند سخن در این رابطه بسیار است اما آنچه مهم است اینکه ما به عنوان یک کاربر تا چه حد از این توانایی برخورداریم که تعاملی آگاهانه با این چنین سایت هایی را داشته باشیم.

آنچه مسلم است اینکه خوب یا بد، امروزه سرویس یا خدمات جدید و تازه از راه رسیده ای در اینترنت یافت نمی شود که ایرانی ها آن را نشناخته باشند یا مشغول استفاده از آن نباشند. مگر آن که دسترسی به سرویسی برای کاربران کشورهایی همچون ایران از طرف ارائه کننده ممنوع شده باشد، مانند بسیاری از خدمات شرکت گوگل. فیس بوک هم در کنار انواع و اقسام خدمات اینترنتی، تبی جدید در کاربران ایرانی ایجاد کرده که موجب شده سیل عظیمی از کاربران ایرانی به سمت وب سایتی به نام فیس بوک سرازیر شوند. اگرچه هجوم به این وب سایت و استفاده از خدمات آن تنها مختص کاربران ایرانی نیست، اما مهم این است که این شبکه تا چه حد در میان ایرانیان نفوذ پیدا کرده و محرم اسرار و مامن افکار شده است.

در ازای استفاده مجانی از سرویس‌های الكترونیكی این وبگاه‌ها، افراد بخش عمده اسرار زندگی خود را به راحتی در اختیار آنها قرار می دهند. و از همه مهمتر اینکه این سایت ها را محرم خویش می دانند و هر آنچه در سر دارند، در اختیار این صفحات الکترونیکی قرار می دهند

آنچه مشخص است اینکه این نوشتار به دنبال سرپوش نهادن بر قدرت و قابلیت های مهم، سایتی همچون فیس بوک نیست و قرار نیست به مخاطبان گوشزد کند که از مواجهه با آن پرهیز کنند. نکته مهم اینجاست که بدانیم و باور کنیم که جماعت یهودیانی که در آن سوی کره زمین ساکن هستند، دلسوزان ایران و تفکر و تمدن ایرانی نیستند. باور کنیم که هیچ حادثه ای بی دلیل و ناگهانی رخ نمی دهد و بهتر است در جستجوی رمز گشایی از متونی باشیم که با رمزگزاری های زیرکانه برای ما طراحی شده اند.

فاطمه ناظم زاده/گروه جامعه و سیاست

منبع: سایت خبری ایسنا، دانشنامه آزاد ویکی پدیا