تغذیه در بیماران مبتلا به ام.اس ( MS )

امروزه شواهد علمی بسیاری وجود دارد كه اهمیت و نقش تغذیه را در حفظ سلامتی بیماران مبتلا به MS ثابت كرده است. MS  که مخفف MULTIPLE SCLEROSIS است، نوعی بیماری مزمن و اغلب پیش رونده در دستگاه عصبی مركزی است كه با از بین رفتن غشای میلین در برخی از اعصاب مغز و نخاع بصورت تكه های كوچك مشخص می شود. غلاف میلین رشته های عصبی را می پوشاند و از آنها در برابر آسیب ها محافظت می کند. در شکل بالا غلاف میلین با رنگ قرمز مشخص شده است. از بین رفتن غلاف میلین باعث اختلال در انتقال پیام های عصبی است. علت این بیماری ناشناخته است . این بیماری در بالغین جوان بین 20 تا 40 سال شایع تر بوده و میزان ابتلا در زنان دو برابر مردان است.

اگرچه اكثر دستورات توصیه های عمومی است و تمام افراد باید از آن پیروی كنند ، ولی مواردی نیز وجود دارد كه در بیماران MS بر آنها تاكید شده است. افراد با عادات غذایی نادرست، باید بعد از آگاهی از برنامه تغذیه ای صحیح به تدریج و در چند مرحله از برنامه غذایی مناسب استفاده كنند. لذت بردن از غذا یك اصل مهم در تغذیه است و محرومیت مطلق از مواد غذایی مورد علاقه وجود ندارد ، به همین علت اگر خوراكی هایی خارج از چهارچوب برنامه توصیه شده هستند، می توانند به مقدار كم و در دفعات كمتر مصرف شوند.

مصرف چربی ها

به خاطر تشكیل تركیبات سمی و مضر برای بافت دستگاه عصبی مركزی و اثر مصرف چربی های ضروری كه نقش مهمی در ترمیم و نگهداری سلول های عصبی دارند، مصرف این گروه غذایی از اهمیت خاصی برخوردار است ، مخصوصاً با توجه به عملكرد چربی ها در بروز بیماری های قلبی- عروقی  و افزایش وزن، مقدار چربی دریافتی و نوع آن باید مشخص شود.

به همبن دلیل چربی های گیاهی غیراشباع باید به جای چربی های حیوانی اشباع جایگزین شوند. انواع چربی های گیاهی مثل روغن آفتابگردان ، روغن کانولا ، روغن ذرت و ... .

مواد غذایی مضر برای بیماران MS :

1- غذاهای چرب خصوصا گوشت های چرب و تمام چربی های حیوانی

2- فرآورده های لبنی پرچرب

3- سس های مایونز و تمامی سس های دارای چربی زیاد

4- غذاهای بسیار شیرین ، كیك ، بیسكوئیت ، شیرینی و آب نبات

5- غذاهای حساسیت زا مثل تخم مرغ  ، شیر ، سیب زمینی ، گوجه فرنگی  ، بادمجان ، مخمر ، نان گندم  ، شكر، برخی از میوه ها ( بسته به واكنش بیمار ) ، مواد غذایی با رنگ های افزودنی مثل نوشابه ها یا با مواد نگهدارنده مثل كنسروها ، ادویه ، تمام میوه ها و سبزی هایی كه خوب شسته نشده اند یا با افزودن مواد شیمیایی رشد کرده اند که مواد باقیمانده روی آنها می تواند سمی و حساسیت زا باشد.

بیمار باید با دقت در برنامه غذایی روزانه ، غذاهای حساسیت زا  را شناخته و آنها را حذف كند.

6- قهوه  ، الكل ، كولا و چای

مواد غذایی مفید برای بیماران MS :

1- چربی های اُمگا-3 و اُمگا-6 . منبع غذایی اصلی اسیدهای چرب اُمگا-3  انواع ماهی بخصوص ماهی ساردین و سالمون است و سایر منابع غذایی آن روغن سویا و کانولا، جوانه گندم ، گردو، روغن تخم کتان، سبزیجات برگ سبز و روغن کبد ماهی  می باشد.

اسیدهای چرب اُمگا-6 نیز در روغن های غیر اشباع گیاهی مثل روغن ذرت ، روغن کانولا، روغن سویا ، روغن بادام زمینی  و روغن آفتابگردان وجود دارد.

2- میوه ها و سبزی های تازه و تمیز ( سبزی های دارای برگ سبز پررنگ )

3- جوانه ها  خصوصا جوانه یونجه كه باید موقع شروع به جوانه زدن مصرف شود.

4- پودر جلبك آب های تازه که به صورت بسته بندی شده در برخی فروشگاه ها موجود است.

5- مایعات  : آب تازه و تصفیه شده 2 لیتر ( 8 لیوان ) در روز، سایر چای های گیاهی  به جای چای معمولی و آب میوه رقیق شده

اثرات برنامه غذایی مناسب

مواد غذایی علاوه بر رساندن انرژی اولیه به بدن، موجب حفظ عملكرد مناسب و تقویت دستگاه های مختلف بدن (دستگاه ایمنی، قلب و عروق، اعصاب و . . . ) می شوند كه نتیجه آن احساس سلامتی و قرارگرفتن در وضعیت روحی و جسمی مطلوب است كه در بیماری های مزمن اهمیت بیشتری پیدا كنند.

برنامه غذایی باید شامل مواد مغذی و مطلوبی باشد. پس باید قبل از خرید، فهرست كلیه احتیاجات سبد خرید خود را از نظر نوع و مقدار اقلام مورد نیاز تهیه كنید.

مصرف مناسب و کافی ویتامین های لازم مانند ویتامین های  C  و E  و گروه B و املاح معدنی مثل منگنز، منیزیم ، مولیبدن، سلنیم و روی نیز در حفظ سلامتی بیماران ضروری می باشد و در عین حال مصرف زیاد و نابجای ویتامین هایی چون  A  و B6  می تواند خطرناك باشد.

با توجه به نقش مهم چربی ها در سوخت و ساز بدن و ایجاد انرژی لازم برای اعمال حیاتی و لزوم وجود آنها برای ساخت بافت های حیاتی بدن ، مصرف انواع چربی های مفید ، مخصوصاً چربی هایی که دارای تركیبات اُمگا-3  و اُمگا-6 هستند و نقش محافظتی در بروز بیماری های قلبی و عروقی  دارند ، برای بیماران توصیه می شود.