موضوع اجازات و اجازه های آقای بروجردی

اجازه به معناي اذن و رخصت و روا دانستن است. اجازه از ديرباز در بين علما و دانشمندان علوم مختلف مرسوم بوده و اساتيد فن به منظور بزرگداشت از مقام علمي شاگردانشان و به نشانه كفايت ها و شايستگي هايي كه در آنان وجود داشته براي شان اجازه صادر مي نمودند. در حوزه هاي مختلف علوم اسلامي هم چون تفسير, حديث, فقه, طب, ادبيات و عرفان تبادل اجازه بين اساتيد و شاگردان مرسوم بوده است; مثلاً اطبا براي شاگردان خود اجازه طبابت مي نگاشتند, قاريان برجسته قرآن براي تلامذه خود اجازه قرائت قرآن مي نوشتند و صوفيان و درويشان اجازه خرقه از مشايخ خويش دريافت مي داشتند و محدثين اجازه روايت حديث و يا روايت كتاب هاي حديثي را به حديث پژوهان اعطا نموده و فقها اجازه اجتهاد و يا تصدي امور حسبيه را براي لايقان اين مناصب انشا مي كردند.

اجازات هم چون اسناد و مدارك علمي و فرهنگي ارزشمند در اختيار افراد لايق و شايسته قرار مي گرفته و آثار و فوايد بسياري نيز بر آن ها مترتب بوده و هست. از جمله موجب اعتماد و اطمينان به گفته ها و نوشته هاي شخص مجاز مي شود و مشتمل بر اظهار نظرهاي مشايخ نسبت به شاگردان و اساتيد خود مي باشد.

در اين جا نگاه كوتاهي به اجازات مرسوم در حوزه هاي علميه شيعي مي افكنيم

1ـ اجازه روايت حديث

علماي حديث, اجازه را يكي از مهم ترين طرق تحمل حديث دانسته اند و به عنوان پشتوانه صحّت و درستي نقل احاديث, به اخذ و مبادله آن همّت گماشته اند. بدين صورت كه اساتيد علم حديث به طور كتبي يا شفاهي اذن روايت احاديث از خود را به شاگردان شان اعطا مي نمودند و معمولاً در اين اجازات نام اساتيد و مشايخ و تأليفات خود را مي آوردند.

از فوايد مهم اجازه روايت, اتصال سند اخبار به ائمه معصومين(ع) است و معمولاً اساتيد در اجازه روايي, سلسله سند را به يكي از مشايخ بزرگ هم چون ملامحمدتقي مجلسي, شهيد اول, علامه حلي و يا شيخ طوسي رسانده و بر او توقف مي كنند, چون طرق مشايخ بزرگ معلوم است.

2ـ اجازه اجتهاد

تصديق و تأييد كسي است كه قدرت علمي لازم را براي استنباط فروع احكام شرعي از منابع اصلي آن ها يعني قرآن و سنت و عقل را يافته و به مرتبه فقاهت رسيده باشد.

شخصي كه به دريافت چنين اجازه اي نايل مي گردد, مي تواند در فروع احكام شرعي اظهار نظر كند و فتوا بدهد و تقليد از ديگران براي او حرام خواهد بود.

فقها و مدرسان بزرگ در صدور اجازه اجتهاد دقت فراواني داشتند و تنها براي كساني چنين اجازه اي صادر مي نمودند كه سال ها در درس و بحث علمي آن ها شركت جسته و مراتب نبوغ و استعداد و صلاحيتش در اين امر خطير بر آنان ثابت مي گشت. بدين جهت آمار اجازات اجتهاد از باقي اجازات كم تر است و نگارنده كم تر اجازه اجتهادي را قبل از دوره صاحب جواهر, به چشم ديده است.

3ـ اجازه تصدي امور حسبيه

فقيه مي تواند كسي را كه شايسته بداند, براي رسيدگي و انجام امور حسبيه تعيين كند و به او اجازه تصدي امور حسبيه را بدهد.

مقصود از امور حسبيه كارهايي است كه محسوب براي خداست و به عنوان وظيفه عبادي انجام مي گيرد هم چون قبض حقوق شرعيه (خمس و زكات و..) و به مصرف رسانيدن آن ها در موارد خود و حفاظت از موقوفه هايي كه متولي خاصي ندارند و نگهداري از اموال مسلماني كه غايب يا قاصر است و نظاير آن.

تصدّي اين امور در زمان حضور امام معصوم(ع) از شئون اوست و يا هر كس كه براي انجام اين امور تعيين فرمايد, اما در عصر غيبت امام(ع), فقيه عادل متصدي اين امور مي باشد.¹

اجازات آیت ­الله بروجردی

از جمله راه­های شناخت مقام والای علمی آیت ­الله العظمی بروجردی ، اجازات مشایخ بزرگوار ایشان است که عبارتند از :

الف ) اجازه نامه مرحوم آخوند خراسانی

توصیف آخوند خراسانی (م 1329 ق .) درباره این شاگرد برازنده­‌اش ، بالاترین گواهی یك استاد درباره شاگرد خود به شمار می‌آید.

ب) اجازه نامه آیت‌الله شیخ الشریعه اصفهانی

مرحوم آیت­الله العظمی ملا فتح­الله نمازی شیرازی ملقب به شیخ الشریعه اصفهانی ، در اجازه­نامه خود خطاب به ایشان، مراتب فضل و استعداد آیت­الله العظمی بروجردی را ستوده است

ج) اجازه­نامه سید ابوالقاسم دهکردی

ایشان اگر چه از اساتید آیت‌الله بروجردی(ره)نبوده است ، اما با آگاهی از مراتب دانش و فضیلت ایشان ، در سالِ (1320ق .) که آیت ­الله العظمی بروجردی از اصفهان قصد مهاجرت به دارالعلم علوی نجف اشرف را داشت، ایشان را مفتخر به صدور اجازه­ای از سوی خود می­کند.

اجازات روائی آیت ­الله العظمی بروجردی

مرحوم آیت­الله بروجردی علاوه بر اجازات اجتهاد، دارای شش فقره اجازه روایتی از علمای طراز اول نیز بوده است.

5- مرحوم علامه شیخ آقابزرگ تهرانی.²

6- مرحوم علم­الهدی ملایری.

فرآوری حسن رضایی گروه حوزه علمیه

1. حوزه نت

2. سایت آیت الله العظمی بروجردی