سینمای مدرن در محله قدیمی
سینما اگرچه این روزها در محله ما حضور كمرنگتری نسبت به سالهای گذشته دارد، اما هرگز نمیتوان سابقه طولانی آن را از ذهن پاك كرد.
هنوز در خاطره اهالی قدیمی محله، صفهای طولانی سینما «فلور» در سالهای نه چندان دور زنده است. سینمایی كه در كنار 2 سینمای «داریوش» و «ستاره» مثلث خوبی را در محله امیریه ساخته بودند.
این 2 سینمای اخیر سالها پس از سینما «فلور» فیلم نمایش دادند. آنقدر كه جوانهای محله هم شاید فیلمهایی را در یكی از این دو سینما دیده باشند. «كلاهقرمزی و پسرخاله» ماندگارترین فیلمی است كه در سالهای آخر كار این 2 سینما، روی پرده آنها رفت. فیلمی كه فروش خوبش، اگر چه رونقی هم به سینماهای قدیمی محله ما داد اما این رونق آنقدر نبود كه موتور دستگاه آپارات آنها همراه با سیگار آپاراتچیهایشان خاموش نشود.
به گزارش همشهری ، در كنار اینها، سوختن سینما «جمهوری» با آن همه خاطره تلخ و شیرین از مرحوم علی حاتمی و تعطیل شدن سینما «شهر قشنگ» را هم باید در ردیف تلخیهای سینما در محله ما در سالهای اخیر به حساب آورد. از این تلخیها اما باید به نحوی كاسته میشد. فقر سینما در محله قدیمیها كه روزگاری كلیددار این صنعت بوده، باید به گونهای برطرف میشد.
بالاخره مسئولان حوزه فرهنگی شهرداری تهران، سالها پیش از آتشسوزی سینما «جمهوری» و تعطیلی سینما «شهر قشنگ»، كمبود صندلیهای راحت و محیط مناسب برای تماشای فیلم را در منطقه 11 احساس كردند. بر این اساس بود كه طراحی و ساخت «مجتمع سینمایی رازی» را در دستور كار قرار دادند و آن را در تابستان سال 86 افتتاح كردند.
افتتاح، تعطیلی، شروع دوباره
مجتمع سینمایی رازی در زمینی به مساحت 2 هزار و 150 مترمربع و زیربنای 3 هزار و 600 مترمربع دربرگیرنده 3 تالار نمایش فیلم با ظرفیت حدود 600 صندلی و یك سالن ویژه با ظرفیت 65 نفر است. این مجتمع، یكی از پردیسهای سینمایی است كه در سالهای اخیر توسط شركت توسعه فضاهای فرهنگی شهر تهران ساخته شده و در اختیار سازمان فرهنگی هنری قرار گرفته است.
پردیسهای سینمایی ملت، زندگی و تماشا، 3 مجتمع دیگری است كه توسط این شركت در سایر نقاط شهر تهران، افتتاح شده است. راهاندازی سینما «رازی» در خیابان هلالاحمر كه یكی از مناطق جنوبی و قدیمی پایتخت است، نشان از میزان توجه مسئولان حوزه فرهنگی شهرداری به گسترش امكانات فرهنگی در نقاط محروم دارد.
چرا كه چنانچه غیر از این باشد از منظر علم اقتصاد، سرمایهگذاری برای احداث سینما در محلهای كه به دلیل عدم قرار گرفتن در مركز شهر، مخاطبان آن بیشتر اهالی محله هستند، نمیتوان هیچ دلیل منطقی جستوجو كرد. این سینما بعد از افتتاح، یك دوره فعالیت را پشت سر گذاشت اما بعد از این دوره كوتاه به منظور تكمیل امكانات و آمادهسازی بهتر، تعطیل شد.
این تعطیلی زودهنگام اما در روز افتتاح آن هرگز قابل انتظار نبود، چرا كه در مراسم افتتاحیه، به غیر از شهردار تهران و معاون سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بسیاری از هنرمندان برجسته همچون عزتالله انتظامی، جمشید مشایخی، ایرج راد، اكبر زنجانپور و احمدرضا درویش حضور داشتند كه این همه حكایت از شروع پرقدرت سینمای مدرن محله سنتی ما میكرد.
اما به هر جهت مسئولان فرهنگی شهرداری و اهالی محله ناگزیر از پذیرفتن تعطیلی موقت سینمای تازه نفس محله بودند. گویا قرار بود نفس آن را چاق كنند تا حلقههای فیلم در دستگاههای آپارات، بهتر به گردش دربیاید. این تعطیلی اما به واقع موقت بود و چندان طول نكشید. دوره جدید سینما در حالی آغاز شد كه از كمبود امكانات جانبی خبری نبود. این آغاز دوباره، با آمدن «غلامحسین قربانیان» به محله ما به عنوان رئیس پردیس سینمایی «رازی» همراه شد.
سینمادار محله ما كیست؟
اهالی سینما و سینمادارها با نام «غلامحسین قربانیان» ناآشنا نیستند. سابقه طولانی قربانیان در سینماداری و تجهیز سینما از او شخصیتی شناخته شده و كاربلد در مدیریت سینما ارائه كرده است. او كه حالا نزدیك به یك سال است به محله ما آمده، دیگر هممحلهای ما محسوب میشود چرا كه بیشتر وقت خود را در جنوب محله ما سر میكند.
هممحلهای تازه ما دارای مدرك مهندسی معماری و باستانشناسی هنر است. او پیش از این مشاور معاون آموزش وزارت آموزش و پرورش، معاون پژوهش و آموزش دفتر تكنولوژی آموزشی وزارت آموزش و پرورش، مدیر اجرایی جشنواره بینالمللی فیلم رشد و رئیس هنرستان صدا و سیما بوده است.
شاید از رهگذر همین سوابق در آموزش و پرورش و نیز تحصیلاتش بود كه به عنوان مدیر بازسازی سینما فلسطین انتخاب شد.
پردیسهای سینمایی ملت، زندگی و تماشا، 3 مجتمع دیگری است كه توسط این شركت در سایر نقاط شهر تهران، افتتاح شده است. راهاندازی سینما «رازی» در خیابان هلالاحمر كه یكی از مناطق جنوبی و قدیمی پایتخت است، نشان از میزان توجه مسئولان حوزه فرهنگی شهرداری به گسترش امكانات فرهنگی در نقاط محروم دارد.
سینما رازی از راه افتادن تا جا نیفتادن
غلامحسین قربانیان از اولین روزهایی كه مدیریت مجموعه سینمایی «رازی» را به عهده گرفت، از تلاش برای جا انداختن سینما حرف زد، چرا كه او معتقد بود این سینما اگر چه راه افتاده ولی هنوز جا نیفتاده است. اعتقادی كه هنوز با همه پیشرفتهای كمی و كیفی این مجموعه، بر آن پایبند است و میگوید:
«بسیار بیشتر از اینها باید پیش برویم. اگر چه در روزهای آغاز به كار سینما، گاهی مجبور بودیم در یك سئانس، فیلم را تنها برای 2 نفر اكران كنیم و حالا حداقل مخاطب ما 100 نفر است، اما اهالی محله باید بسیار بیشتر از اینها از امكانات فراهم آمده در این مجموعه استفاده كنند.»
او مشكلات مجموعه در روزهای آغاز مدیریت خود را خوب به یاد دارد و از مشكلات ساختمانی سینما به عنوان اولین مانع یاد میكند.عدم برقراری ارتباط با جامعه سینمایی كشور، دومین مشكلی است كه قربانیان از آن یاد میكند. او این مسئله را اینگونه تشریح میكند:
«ما باید به جامعه سینمایی و تهیهكنندگان سینما این اطمینان را میدادیم كه فیلم آنها در این سینما به خوبی اكران میشود. الحق كه آنها هم با ما خوب همكاری كردند. شما توجه كنید كه هر كپی فیلم برای یك تهیهكننده، حدود 2 میلیون تومان هزینه دارد، تهیهكننده باید این اطمینان را داشته باشد كه سرمایهاش به او برمیگردد تا كپی فیلمش را به یك سینما بدهد.
آنها در حالی به ما اطمینان كردند كه ما هنوز هم نمیتوانیم سرمایه اولیه آنها را برگردانیم. خب این موضوع باعث شده تا وزارت ارشاد هم ما را در ردیف سینماهای حمایتی قرار دهد تا بتوانیم خودمان را در میان سینماهای كشور جا بیندازیم.» مدیر سینما «رازی» عدم معرفی امكانات این مجموعه به مردم را سومین مشكل میداند. او میگوید:
«معرفی سینما اما تنها برای مردم محله نباید باشد. باید ساكنان منطقههای همجوار هم مطلع شوند كه چنین امكاناتی در نزدیكی محل سكونت آنها فراهم شده و دیگر نیازی نیست برای دیدن یك فیلم، مسیر طولانی را طی كنند. چرا كه میتوانند در سینما «رازی» همان فیلم را با كیفیت بهتر تماشا كنند.»
قربانیان بر این جمله آخر تأكید میكند كه اهالی محله ما و منطقههای همجوار، میتوانند فیلمها را با كیفیت بهتر از سایر سینماها تماشا كنند. او میگوید: «خوشبختانه فیلمهایی كه ما پخش میكنیم، همان فیلمهایی است كه در سینماهای شناختهشده تهران در حال اكران است چرا كه ما فیلمها را همزمان با سایر سینماها اكران میكنیم.
كیفیت بهتر را هم از آن جهت تأكید میكنم كه به جرئت میگویم امكانات سینما «رازی» در ردیف 5 سینمای برتر شهر تهران است.» با همه این امكانات، اما قربانیان اصل اول و مهم را به دست آوردن اطمینان مردم برای مراجعه به سینمای تازهكار «رازی» میداند. چرا كه معتقد است: «همه تلاش خود را میكنیم تا محیطی را فراهم كنیم كه اعضای یك خانواده، بتوانند با آرامش در آن فیلم تماشا كنند.
به دست آوردن این اطمینان اما به جهت نوع كاركرد اقتصادی خیابان هلالاحمر كمی سخت است. اینجا بورس موتورسیكلت و لوازم جانبی آن است كه مخاطبان خاص خود را دارد و از این رو كمتر خانوادهها به اینجا میآیند.» مدیر سینما «رازی» دوباره به 3 مشكلی كه در آغاز حرفهایش به آنها اشاره كرد برمیگردد و میگوید:
«ما در هر 3 موردی كه ذكر شد، برنامهریزی كردیم و تا حدودی هم موفق بودیم. البته امیدواریم با تغییرات مدیریت فرهنگی منطقه و شروع به كار مدیریت جدید مجموعه فرهنگی رازی، این سینما بیشتر معرفی شود.» او اما در ادامه برنامههای خود برای فراهم كردن محیط مناسب برای استفاده مردم از آغاز به كار رستوران سینما خبرمیدهد و فراهم شدن مقدمات كار برای فعالیت دوره جدید مركز فرهنگی جوانان در مجموعه رازی را هم كمك دیگری برای جا افتادن سینما میداند.
اقتصاد یا فرهنگ، مسئله این است
آیا بهتر نبود این بودجهای كه برای احداث سینما «رازی» با این امكانات خوب هزینه شده، در محلهای دیگر كه بیشتر خانوادهها رفت و آمد دارند هزینه میشد، مثلاً در نزدیكیهای میدان منیریه كه در مركز منطقه ما قرار دارد؟ پاسخ قربانیان به این سؤال از آن جهت اهمیت دارد كه او در امور سینماداری، كارشناس است. مدیر سینما «رازی» میگوید:
«در پاسخ به این سؤال باید ابتدا مشخص شود كه ما از احداث یك مجتمع سینمایی به دنبال دستیابی به اهداف اقتصادی هستیم یا اهداف فرهنگی؟ اگر هدف اقتصادی باشد، حق با مطرحكنندگان سؤال است اما اینجا بیشتر از آنكه هدف، سودآوری باشد، با اهداف فرهنگی و گسترش امكانات فرهنگی راهاندازی شده است.
از این نگاه است كه در هر جایی كه احساس شود با كمبود امكانات مواجه هستیم میتوان آن را فراهم كرد. فعالیت فرهنگی هم هزینه دارد. باید توجه داشت اگر در جایی كه امكانات و فعالیتهای فرهنگی روتین و معمول وجود ندارد، اقدامی صورت گیرد، میتوان گفت كه كار مهمی انجام شده است.
در اینجاست كه ما یك كار نو و جدید انجام دادهایم و تغییر ایجاد كردهایم.» او البته به سابقه و تركیب محله هم اشاره میكند: «از طرفی اینجا یك محله قدیمی و مسكونی است. اگرچه تجاری هم هست اما نمیتوان سابقه و نوع تركیب افرادی كه در آن زندگی میكنند را فراموش كرد. بسیاری از خانوادههای فرهنگی قدیم، در این محله زندگی میكردهاند و تعدادی از آنها هم همچنان ساكن همین محله هستند.»
با این گفته قربانیان است كه به یاد هنرمندان و چهرههایی همچون مرحوم رسول ملاقلیپور، عادل بزدوده، احمد عزیزی، زهره غلامی، ایمان شیعه و بیژن نوباوه میافتم كه بعضی از آنها روزگاری نه چندان دور در این محله بودهاند و تعدادیشان هنوز هممحلهای ما محسوب میشوند.
قربانیان حرفهای خود را در مورد ساكنان محله اینگونه ادامه میدهد: «به همین دلیل است كه خانوادههایی كه برای دیدن فیلم میآیند و ملاحظه میكنند كه میتوانند در محیطی آرام و همراه با امكانات و تجهیزات مدرن و با كیفیت بهتر فیلمهای روز سینما را تماشا كنند مشتاق میشوند كه فیلمهای دیگر را هم در همین جا ببینند چرا كه آنها به دنبال محیطی هستند كه بتوانند به آن اطمینان كنند.»
او از طرح اكران فیلم در ماه مبارك رمضان و نیز جشنواره فیلم فجر به عنوان 2 اتفاق خوب در جهت جذب مخاطب برای سینما «رازی» یاد میكند و میگوید: «این2 اتفاق كمك كرد تا مخاطبان بیشتری با این سینما آشنا شوند. ما در ماه رمضان خانوادههایی داشتیم كه طی یك ماه برای دیدن 3 فیلم مراجعه كردند در حالی كه اولین بار هم در همین ماه مبارك و در طرح اكران اذان تا اذان به سینما «رازی» آمده بودند
تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی