تبیان، دستیار زندگی
اگر از عذاب جهنم می ترسی اگر هنوز حال و هوای با خدا بودن ماه مبارک رمضان در جانت نسیم داره واگه خدارا همیشه حاضر و ناظر خودت می دونی این مطلب هدیه جان پاک رمضانی ات باد!
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سومین قوم در دامان بلا

کاربران گرامی سلام علیکم .همانگونه که دیروز مشاهده کردید قسمت اول از آیات مربوط به قوم عاد  تقدیمتان نمودیم.امروز در ادامه مطلب قبل و براساس تفسیر گرانقدر "نمونه"به علل عذاب شدن قوم های گوناگون وسنت الهی در فرو فرستادن عذاب ها می پردازیم:

سومین قوم در دامان بلا
قوم عاد

سپس به سومین قوم پرداخته ، مى گوید: ((و همچنین فرعون صاحب قدرت ))! (و فرعون ذى الاوتاد). اشاره به اینكه آیا ندیدى خداوند با قوم فرعون قدرتمند و ظالم و بیدادگر چه كرد؟! ((اوتاد)) جمع ((وتد)) (بر وزن صمد) به معنى میخ است . در اینكه چرا فرعون را ((ذى الاوتاد)) گفته اند تفسیرهاى مختلفى است ، نخست اینكه او داراى لشكر فراوانى بود كه بسیارى از آنها در خیمه ها زندگى مى كردند، و چادرهاى نظامى را كه براى آنها بر پا مى شد با میخها محكم مى كردند. دیگر اینكه بیشترین شكنجه فرعون نسبت به كسانى كه مورد خشم او قرار مى گرفتند این بود كه آنها را به چهار میخ مى كشید، دستها و پاهاى او را با میخ به زمین مى بست ، یا با میخ به زمین مى كوبید، و یا او را بر روى قطعه چوبى مى خواباندند و دست و پاى او را با میخ به آن مى كوبیدند، یا مى بستند و به همان حال رها مى كردند تا بمیرد!

این تفسیر در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) نقل شده چنانكه در تواریخ آمده هنگامى كه همسرش ((آسیه )) به ((موسى )) (علیه السلام ) ایمان آورد او را به همین صورت شكنجه كرد و كشت . دیگر اینكه : ((ذى الاوتاد)) اصولا كنایه از قدرت و استقرار حكومت است .

امیر مومنان (علیه السلام):سوگند به كسى كه پیامبر را به حق مبعوث كرد، به سختى ، مورد آزمایش قرار مى گیرید، و غربال مى شوید، و مانند محتویات دیگ به هنگام جوشش مخلوط و زیر و رو خواهید شد.

البته این سه تفسیر با هم منافاتى ندارد و ممكن است در معنى آیه جمع باشد. سپس در یك جمع بندى به اعمال این اقوام سه گانه اشاره كرده ، مى افزاید: ((همانها كه در شهرها طغیان كردند)) (الذین طغوا فى البلاد). و فساد فراوان در آنها ببار آوردند (فاكثروا فیها الفساد). فساد كه شامل هر گونه ظلم و ستم و تجاوز و هوسرانى و عیاشى مى شود در واقع یكى از آثار طغیان آنها بود، و هر قوم طغیانگرى سرانجام در فساد همه جانبه فرو مى رود. سپس در یك جمله كوتاه و پر معنى به مجازات دردناك همه این اقوام طغیانگر اشاره كرده ، مى افزاید: لذا خداوند تازیانه عذاب را بر آنها فرو ریخت (فصب علیهم ربك سوط عذاب ). ((سوط)) به معنى ((تازیانه )) و در اصل به معنى مخلوط كردن چیزى به چیزى است سپس به تازیانه كه از رشته هاى مختلف چرم و مانند آن بافته شده اطلاق گردیده است ، و بعضى آن را كنایه از عذاب مى دانند، عذابى كه با گوشت و خون انسان آمیخته مى شود، و او را سخت ناراحت مى كند.

صلیب

در كلام امیر مؤ منان على (علیه السلام ) در مورد امتحان مى خوانیم : و الذى بعثه بالحق لتبلبلن بلبلة و لتغربلن غربلة و لتساطن سوط القدر: ((سوگند به كسى كه پیامبر را به حق مبعوث كرد، به سختى ، مورد آزمایش قرار مى گیرید، و غربال مى شوید، و مانند محتویات دیگ به هنگام جوشش مخلوط و زیر و رو خواهید شد)). تعبیر به ((صب )) كه در اصل به معنى فرو ریختن آب است در اینجا اشاره به شدت و استمرار این عذاب است و ممكن است اشاره به تطهیر صفحه زمین از وجود این طاغیان باشد، و به هر حال از همه معانى سوط مناسب تر همان معنى اول یعنى ((تازیانه )) است ، تعبیرى كه در گفتگوهاى روزمره نیز رائج است كه مى گوییم فلان كس تازیانه عذاب را بر پشت دشمن كوبید. این تعبیر كوتاه اشاره به مجازاتهاى شدید و مختلفى است كه دامنگیر این اقوام شد.

امام صادق (علیه السلام )فرمود: مرصاد پلى است بر طریقى كه از روى جهنم مى گذرد كسى كه حق مظلومى بر گردن او باشد از آنجا نخواهد گذشت.

اما ((عاد)) به گفته قرآن مجید به وسیله تندباد سرد و سوزناك هلاك شدند ((و اما عاد فاهلكوا بریح صرصر عاتیة )) (حاقه - 6). و اما قوم ثمود بوسیله صیحه عظیم آسمانى نابود شدند ((فاما ثمود فاهلكوا بالطاغیة )) (حاقه - 5). و اما قوم فرعون در میان امواج نیل غرق و مدفون گشتند فاغرقناهم اجمعین (زخرف - 55).

در آخرین آیه مورد بحث به عنوان هشدارى به همه كسانى كه در مسیر آن اقوام طغیانگر گام برمى دارند، مى فرماید: ((مسلما)) پروردگار تو در كمینگاه است (ان ربك لبالمرصاد). ((مرصاد)) از ماده ((رصد)) به معنى آمادگى براى مراقبت از چیزى است ، و معادل آن در فارسى كمینگاه است ، این واژه معمولا در جایى به كار مى رود كه افراد ناچارند از گذرگاهى بگذرند، و شخصى در آن گذرگاه آماده ضربه زدن به آنها است ، و در مجموع اشاره به این است گمان نكنید كسى مى تواند از چنگال عذاب الهى بگریزد، همه در قبضه قدرت او هستند و هر وقت اراده كند آنها را مجازات مى نماید. بدیهى است خداوند مكان ندارد، و در گذرگاهى نمى نشیند، این تعبیر كنایه از احاطه قدرت پروردگار به همه جباران و طغیانگران و مجرمان است ، و لذا در حدیثى از على (علیه السلام ) آمده است كه معناى این آیه این است : ان ربك قادر على ان یجزى اهل المعاصى جزائهم : ((پروردگارت توانایى دارد كه كیفر گنهكاران را به آنها بدهد)). در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم كه فرمود: المرصاد قنطرة على الصراط، لا یجوزها عبد بمظلمة عبد: ((مرصاد پلى است بر طریقى كه از روى جهنم مى گذرد كسى كه حق مظلومى بر گردن او باشد از آنجا نخواهد گذشت )).

پیامبر اکرم(ص): بر صراط سه پل قرار دارد، روى پل اول امانت و درستكارى و رحمت و محبت است ! و بر پل دوم نماز! و بر پل سوم عدل پروردگار جهان !

این در حقیقت از قبیل بیان یك مصداق روشن است چرا كه كمینگاه الهى منحصر به قیامت و پل معروف صراط نیست ، خداوند در همین دنیا نیز در كمین ظالم است ، و عذاب اقوام سه گانه پیشین مصداق بارز آن است . تعبیر به ((ربك )) (پروردگار تو) اشاره به این است كه سنت الهى در مورد اقوام سركش و ظالم و ستمگر در امت تو نیز جارى مى شود، هم تسلى خاطرى است براى پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و مؤ منان كه بدانند این دشمنان لجوج كینه توز از چنگال قدرت خدا هرگز فرار نخواهند كرد، و هم اعلام خطرى است به آنها كه هر گونه ظلم و ستمى را به پیغمبر اكرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و مؤ منان روا مى داشتند، آنها باید بدانند كسانى كه از آنان قدرتمندتر و نیرومندتر بودند در مقابل یك تندباد، یك طوفان ، و یا یك جرقه و صیحه آسمانى ، تاب مقاومت نیاوردند، اینها چگونه فكر مى كنند مى توانند با این اعمال خلافشان از عذاب الهى نجات یابند.

آنها كه در امانت و رحم كوتاهى كرده اند در پل اول مى مانند، و اگر از آن بگذرند چنانچه در نماز كوتاهى كرده باشند، در پل دوم مى مانند، و اگر از آن بگذرند در پایان مسیر در برابر عدل الهى قرار مى گیرند، و این است معنى آیه ان ربك لبالمرصاد

سه پل صراط بر یک جهنم !
پل

َدر حدیثى از پیغمبر اكرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى خوانیم . كه فرمود: ((روح الامین به من خبر داد در آن هنگام كه خداوند یكتا خلایق را از اولین و آخرین در صحنه قیامت متوقف مى سازد، جهنم را مى آورد، و صراط را كه باریكتر از مو و تیزتر از شمشیر است بر آن مى نهد، و بر صراط سه پل قرار دارد، روى پل اول امانت و درستكارى و رحمت و محبت است ! و بر پل دوم نماز! و بر پل سوم عدل پروردگار جهان ! و به مردم دستور داده مى شود كه از آن بگذرند، آنها كه در امانت و رحم كوتاهى كرده اند در پل اول مى مانند، و اگر از آن بگذرند چنانچه در نماز كوتاهى كرده باشند، در پل دوم مى مانند، و اگر از آن بگذرند در پایان مسیر در برابر عدل الهى قرار مى گیرند، و این است معنى آیه ان ربك لبالمرصاد. در سخنان على (علیه السلام ) مى خوانیم : و لئن امهل الله الظالم فلن یفوت اخذه ، و هو له بالمرصاد، على مجاز طریقه ، و بموضع الشجى من مساغ ریقه : ((اگر خداوند ظالم را مهلت دهد هرگز مجازات او از بین نمى رود، او بر سر راه در كمین ستمگران است ، و چنان گلوى آنها را در دست دارد كه هر زمان بخواهد آن را چنان مى فشارد كه حتى آب دهان از گلویشان فرو نرود)).

رضا سلطانی- گروه دین و اندیشه