« تفسیر وتحلیل سریال بانویی دیگر 7 »

تفسیر و تحلیل (17)

تحلیل سریال بانویی دیگر (قسمت اول)

تحلیل سریال بانویی دیگر ( قسمت دوم)

تحلیل سریال بانویی دیگر (قسمت سوم)

تحلیل سریال بانویی دیگر (قسمت چهارم)

تحلیل سریال بانویی دیگر (قسمت پنجم)

تحلیل سریال بانویی دیگر (قسمت ششم)

در بخش پایانی نقد و تحلیل سریال «بانویی دیگر»  سعی می کنیم به یک جمع بندی کلی برسیم. در مقالات گذشته  به بررسی پرسوناژهای های اصلی داستان پرداختیم. در این مقاله اشاره کلی به سایر شخصیت ها خواهیم داشت.

در طی بررسی شخصیت های اصلی داستان « بانویی دیگر» قصد ما این بود که خلاء های موجود را مشخص کنیم. از آنجایی که حدود هفتاد درصد از فیلمنامه به ارائه کارکردهای منفی و دور از ذهن بیننده اختصاص داده شده بود، لذا بخش بیشتر مقالات ما در این زمینه، حول این محور دور می زد.

می توان این گونه بیان کرد که کمتر نکته مثبت و تأثیر گذاری در «بانویی دیگر» مشاهده می شد و اگر هم در جایی رفتار مثبتی وجود داشت، در زمان و فضایی ارائه شد که از پایین ترین حد تاثیر گذاری برخوردار بود. چنان که در بررسی شش پرسوناژ اصلی فیلمنامه مشاهده کردیم آنچه بیش از همه واضح بود دیالوگ های نامناسب، رفتارهای غیر واقعی و گاه زننده و دور از شأن بود، و اگر بخواهیم جلوتر برویم می توان به خانم حاجی زاده (منشی موسسه)، مادر مهری صالحی  اشاره کرد.

درمورد «خانم حاجی زاده» بدون اغراق می توان گفت در هیچ سکانسی رفتار مناسب شأن و منزلت یک زن را از او ندیدیم. زنی که تمام همّ و غمّ او تجسس در امور اطرافیان و به دست آوردن اطاعات از این طریق است و در ادامه انتشار این اطلاعات حاصل شده؛ و به نحو بسیار جالب توجهی در اکثر موارد این عمل وی منجر به نشر اخبار غلط و تفرقه انگیز می شود. این دو ویژگی ( یعنی تجسس و خبرچینی) دو خصلت بارز خانم حاجی زاده در این سریال است. از طرف دیگر ایشان علاقه بسیاری به ایجاد تفرقه خصوصاً میان دو هووی همکار خود دارد. شوهر خانم حاجی زاده ظاهراً علاقه بسیاری به او دارد و به همین خاطر حاضر به همراهی زنش در رفت و برگشت از محیط کارش است. او مردی است که گویا بدون اجازه همسرش آب نمی خورد و به شدت از او می ترسد ؛ و از قرار فیلمنامه قصد دارد به مخاطب اعلام کند که اتفاقاً چون حاجی زاده در برابر همسرش چنین رفتاری دارد، شوهر خود را نسبت به مسئله تعدد زوجات  حریص می کند به نحوی که شوهر او در غیاب حاجی زاده دائماً سعی دارد با مردان دو زنه مؤسسه ارتباطی برقرار کند تا بداند آنها چه کرده اند که زنهایشان حاضر به پذیرش تعدد زوجات شده اند. تا جایی که به اتاق نگهبان مؤسسه  می رود و با حسرت از او می خواهد تا رفتار با زن ها را به او آموزش دهد؛ در این سکانس خانم حاجی زاده با کیف بر سر و روی شوهرش می زند و شیرین ستوده  از این صحنه ها عکس می گیرد تا احتمالاً این عکس ها را در جهت نشان دادن حقوق زنان در نشریه «بانوی اول» به کار گیرد ! تنها درسی که می توان از این شخصیت گرفت اینست که خانم ها باید بدانند که نباید نسبت به تعدد زوجات حساس باشند چون در این صورت شوهرشان علاقه بیشتری به این امر پیدا خواهد کرد .

در جایی دیگر با شخصیت مادر مهری صالحی روبرو هستیم. زنی که معرف نسل قدیمی تر است اما به عنوان یک مادر با داشتن تجربیات بیشتر، نقش مؤثری را ایفا نمی کند، و حتی سطحی نگری های او مهری را آزار می دهد. مادر مهری شدیداً خرافاتی است و در همان ابتدای فیلم می خواهد با تعویض کـِش شلوار دامادش با کـِش شلوار یک فرد فوت شده، موجب شکسته شدن طلسم نازایی دخترش شود معلوم نیست چطور چنین مادری ، دختری روشنفکر همچون مهری را تحویل اجتماع داده است. مادر مهری با تعدد زوجات به شدت مخالف است و زمانی که دخترش زیر بار این موضوع می رود، تصمیم می گیرد از شوهرش طلاق بگیرد و دوباره ازدواج کند آنهم با قرار دادن شرط ضمن عقد، مبنی بر اینکه شوهرش زن دوم نگیرد ! این برخورد یک زن میانسال و با تجربه است که بایستی برای دختر خودش و سایر اطرافیان الگوی قابل احترامی باشد... ولی متأسفانه هیچ گونه تصویر مثبتی از مادر مهری در این سریال مشاهده نشد.

اما شاید تنها شخصیت های قابل قبول در داستان «بانویی دیگر» که ایجاد کننده تصویری مثبت در ذهن مخاطب بودند، شخصیت اعظم خانم و آقا حشمت (خدمتگزاران مؤسسه) بود: زوجی خوشبخت و آرام و قانع. نکته جالب توجه اینجاست که وقار و حسن نیتی که در رفتارهای این زوج مشاهده می شد، هیچگاه در رفتار محققان و نویسندگان و روشنفکران حاضر در مؤسسه وجود نداشت. فیلمنامه با بیان این مسئله که این زوج قادر به بچه دار شدن نیستند قصد دارد به نوعی آنها را با مسئله تعدد زوجات روبرو کند و نکته جالب اینجاست که اعظم خانم و آقا حشمت با وجود این که سالیان زیادی از ازدواجشان گذشته و بچه دار نشده اند، همچنان با عشق و علاقه در کنار هم زندگی می کنند. این زوج ساده با وجود این که نماینده قشر متوسط رو به پایین جامعه هستند اما از لحاظ فرهنگی جزو قشر سطح بالای جامعه هستند و در این زمینه از افرادی همچون مدیر و منشی و عکاس نشریه جلوتر هستند.این دو با تعدد زوجات مخالفت نشان می دهند و اعلام می کنند می توان بدون داشتن بچه هم خوشبخت بود. بنابر این آنها به آنچه دارند راضی هستند و قضای الهی را تمام و کمال پذیرفته اند و شکر گذار نیز می باشند.

در مجموع می توان گفت سریال «بانویی دیگر» با تمام هزینه هایی که ساخت آن به دنبال داشت ( از قبیل استفاده از بازیگران توانا و نام آشنا) نتوانست مبین فرهنگی مناسبی برای مخاطبان خود باشد و حتی در بسیاری موارد، نکاتی را دنبال کرد که هیچ منفعتی برای فرهنگ و فرهنگ سازی برای جامعه ما در پی نداشت و حتی خشم و آزردگی خاطر مخاطبان را نیز برانگیخت.