دستورالعمل غلبه بر هوای نفس

ملا صدرامی فرماید: عمل صالحی که انسان را عروج می دهد حاصل معرفت است آنگاه بهترین نوع معرفت را خود شناسی می داند و شاهدی بر سخنان خود از لسان نبی مکرم اسلام می آورد که فرمودند : _{^{:من عرف نفسه عرف ربه هرکس خود را شناخت پروردگارش را شناخته است ودر حدیث دیگری شخصی از پیامبر (ص) می پرسد:فقال یا رسول الله كیف الطریق الی معرفه الحق ؟ فقال (ص ) معرفه النفس «  فرمود: شناخت خود.}} »²

اگر ره آورد چنین علمی  عروج انسان در اثر عبودیت نباشد مورد   این خطاب قرآنی قرار می گیرد: سوره جمعة آیه 5 مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهَا كَمَثَلِ الْحِمَارِ یَحْمِلُ أَسْفَارًا بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِینَ كَذَّبُوا بِآیَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ یعنی داستان كسانى كه (عمل به‏) تورات بر آنان تكلیف شد، سپس آن را (چنانكه باید و شاید) رعایت نكردند، همانند چارپایى بر او كتابى چند است‏؛ چه بد است وصف گروهى كه آیات الهى را تكذیب كردند؛ و خداوند قوم ستمكار (مشرك‏) را هدایت نمى‏كند (3). 

پس مشخص شد که علم نوراست و وقتی توام با طاعت پروردگار شد  عبودیت حاصل میشود که :ما خلقتُ الجن والإنس إلا لیعبدون و^{_{جن و انسان را نیافریدم ، مگر برای آنکه مرا عبادت کنند} 4}

اما در ارتباط با خودشناسی که زیر بنای خدا شناسی است، مباحثی  قابل طرح است از قبیل علامت معرفت نفس  که می توانید با کلیک کردن روی اینجا آن را بخوانید .

نوشته حسن رضایی گروه حوزه علمیه

تنظیم ، توضیح و پاورقی توسط موسوی

1.سوره‌ی‌ فاطر، آیه‌ی‌ 10 سوره فاطر آیه 10 مَن كَانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعًا إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّیِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ وَالَّذِینَ یَمْكُرُونَ السَّیِّئَاتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَمَكْرُ أُوْلَئِكَ هُوَ یَبُورُ یعنی كسى كه خواهان عزّت است [باید از خدا بخواهد چرا كه‏] تمام عزّت براى خداست‏؛ سخنان پاكیزه به سوى او صعود مى‏كند، و عمل صالح را بالا مى‏برد؛ و آنها كه نقشه‏هاى بد مى‏كشند، عذاب سختى براى آنهاست و مكر [و تلاش افسادگرانه‏] آنان نابود مى‏شود [و به جایى نمى‏رسد]!

2. مستدرك الوسائل , ج 11, ص 138

3.. سوره جمعه، ایه 5 ترجمه خرمشاهی

4.سوره ی مبارکه ی ذاریات ، آیات 56!

(*) از جمله توصیه های حضرت به عنوان بصری پرسشی است که یرامون حقیقت پرستندگی می نمایند که متن این پرسش و پاسخ چنین است : قلت یا اباعبدالله ! ما حقیقه العبودیه قال(ع) : ثلاثه اشیا , ان لایری العبد لنفسه فیما خوله الله ملكا لان العبید لایكون لهم ملك یرون المال مال الله یضعونه حیث امر هم الله به ولا یدبر العبد لنفسه تدبیرا و جمله اشتغاله فیما امره تعالی و نهاه عنه فاذا لم یرالعبد لنفسه فیما خوله الله تعالی ملكا هان علیه الانفاق فیما امره الله تعالی آن ینفق فیه و اذا فوض العبد تدبیر نفسه علی مدبره هان علیه مصائب الدنیا یعنی  از امام صادق (ع ) پرسیدم : حقیقت عبودیت چیست فرمود : سه چیز : (یكی این كه ) بنده , در آن چه خدا به او عطا كرده است , مالكیتی برای خود نبیند , زیرا برای بندگان , مالكیتی نیست , ایشان مال خود را مال خدا می دانند و آن را جایی قرار می دهند كه خداوند بدان فرمان داده است و عبد , برای خود , هیچ گونه تدبیری نمی كند و تمام اشتغال او در مسیری قرار دارد كه خداوند وی را امر یا نهی كرده است . پس هرگاه بنده , در آن چه خداوند به او ارزانی داشته , مالكیتی برای خود نبیند , انفاق نموده در موردی كه خداوند دستور داده است , برایش آسان می شود و هرگاه او تدبیر خود را به خداوند واگذارد , سختی های دنیا بر او آسان می گردد...