وقتی ستون فقرات به ستوه می‌آید
كارهای روزانه ما می‌تواند روی ستون فقرات اثرات منفی داشته باشد، مثلا یك كارگر در محل كار خود با انجام غلط حركات می تواند به ستون فقرات خود صدمه بزند.
این صدمه می تواند با یك حركت ناگهانی با فشار زیاد ایجاد شود، مانند بلند كردن ناگهانی یك جسم سنگین از روی زمین، یا می‌تواند در اثر تکرار حركات غلط و با فشار كم روی ستون فقرات، به مرور زمان ایجاد شود.
همیشه درد یك علامت خطر است و باید به آن توجه كرد.
درد ستون فقرات نشانه به ستوه آمدن ستون فقرات از كارهای غلط شماست.
اكنون باید یاد بگیریم چگونه كارهای روزانه خود را به طور صحیح انجام دهیم تا كمترین فشار را به ستون فقرات وارد کنیم.
جلوگیری از صدمه كمر با انجام حركات مناسب
برای در امان بودن از صدمات كمر، باید خطرزایی هر فعالیت را با به‌كارگیری اصول ساده ی زیر به حداقل برسانیم:
1- هیچ‌گاه خمیده راه نروید. زمانی كه ایستاده یا نشسته‌اید، انحنای پایین كمر را به حالت طبیعی خود نگه دارید.
2 - برای بلند كردن یا برداشتن اجسام از روی زمین هرگز كمر خود را خم نکنید، بلكه زانوها را خم کنید و آن جسم را از زمین بلند كنید. با این كار مركز ثقل بدن از ناحیه كمر به آرنج انتقال می‌یابد و با برداشتن جسم، كمترین فشار به ستون فقرات تحمیل می‌گردد.
3 - وقتی می‌خواهید باری را حمل كنید، بار را به بدن خود نزدیك كنید. در صورتی كه مجبورید باری را در یك سمت خود به وسیله دست حمل نمایید، سعی كنید چرخشی روی ستون فقرات ایجاد نكنید.
4 - برای مدت طولانی در یك وضعیت ننشینید، به خصوص رانندگان و كارمندان پشت میزنشین بهتر است پس از مدتی كار كردن، 12 دقیقه راه بروند و دوباره به كار مشغول شوند.
در هنگام نشستن سعی کنید قوس كمر در حد مطلوب حفظ شود و از خم شدن روی فرمان اتومبیل یا میز كار خودداری نمایید.
5 - حتی‌الامكان سعی کنید از تشك‌های طبی مناسب برای خوابیدن استفاده نمایید، طوری كه كمر در حالت صاف باقی بماند.
6 - زمانی كه می‌خواهید داخل خودرو بروید، ابتدا روی صندلی بنشینید و سپس پاها را به داخل خودرو ببرید. صندلی خودرو را طوری تنظیم كنید كه زانوها بالاتر از لگن قرار بگیرند. فاصله صندلی طوری تنظیم شود كه زاویه آرنج در هنگام گرفتن فرمان كمی بیشتر از 90 درجه باشد. هنگامی كه مجبورید برای زمان طولانی رانندگی كنید، بهتر است هر 2 ساعت یك بار توقف كرده و از اتومبیل پیاده شوید و چند قدمی راه بروید و حركات كششی انجام دهید.
7 - برای قرار دادن اشیا در قفسه‌ها بهتر است كه اشیای سبك در قفسه‌های پایین و اشیای سنگین در قفسه‌های بالایی قرار گیرند تا فشار كمتری بر ناحیه كمر وارد شود. برای گذاشتن اشیای سنگین در قفسه‌های بالا یا برداشتن آنها، روی پنجه‌های پاهایتان بلند نشوید، بلكه از یك چهارپایه استفاده كنید.
8 - برای ورزش كردن، ابتدا از حركات كششی سبک شروع نمایید و بدن خود را گرم کنید. سپس ورزش‌های سنگین را انجام دهید.
روش‌های درمانی دردهای ناحیه ستون‌‌فقرات
درمان دردهای ستون فقرات شامل درمان‌های دارویی، فیزیكی و جراحی می‌شود.
درمان‌های دارویی
درمان‌های دارویی شامل داروی اختصاصی بر اساس نوع بیماری و در صورت لزوم تجویز مسكن جهت کاهش درد است.
هدف اصلی در درمان‌های دارویی، درمان علت بیماری است و چنانچه علت بیماری قابل درمان نبوده، یا جزو علل مكانیكی كمردرد باشد، می توان به طور موقتی داروی مسکن تجویز نمود، ولی انجام درمان های فیزیكی مانند فیزیوتراپی حتما ضروری است.
درمان های فیزیکی كمردرد
درمان‌های فیزیكی تنوع زیادی دارند و از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی كمردرد تا متدهای جدید درمانی در این گروه جای می‌گیرند.
برخی از روش‌های فیزیوتراپی در درمان كمردرد عبارتند از:
حرارت‌درمانی: گرم كردن یا سرد كردن عضو دردناك جهت كنترل درد از دیرباز استفاده می‌شده است. گرمادرمانی امروزه به دو صورت سطحی (برای پوست) و عمقی (برای مفاصل یا عضلات) توسط دستگاه‌های پیشرفته فیزیوتراپی انجام می‌شود.
الكتریسیته‌درمانی: طول موج و فركانس‌های خاصی از جریان برق برای كنترل درد، ترمیم زخم، تقویت عضلات و بسیاری موارد دیگر به کار می رود و امروزه دستگاه‌های پیشرفته الكتریكی به این منظور طراحی شده است.
لیزردرمانی: استفاده از لیزرهای كم‌توان نظیر لیزر آرگون هلیم و یاقوت با هدف كاهش درد، افزایش روند ترمیم زخم، كاهش التهاب و بسیاری از موارد دیگر موثر بوده و امروزه توسط فیزیوتراپیست‌ها استفاده می‌شود.
آب‌درمانی: شامل یك سری حركات ورزشی در داخل آب می‌باشد و از آنجایی‌كه در این وضعیت بیمار درد كمر را كمتر احساس می‌كند، بسیار مفید است. البته این روش بعد از برطرف شدن مرحله ی حاد كمردرد توصیه می‌شود.
تمرینات ورزشی: یكی از مفیدترین روش‌های درمانی درد است. ورزش‌درمانی باید توسط پزشك متخصص پس از معاینه بیمار و معین كردن علت درد بیمار تجویز شود. ورزش‌ها تنوع زیادی دارند و بسته به محل و علت درد و وضعیت ستون فقرات نوع خاصی از ورزش توصیه می شود.
همیشه درد یك علامت خطر است و باید به آن توجه كرد.
درمان‌های ارتوپدی: درمان‌های ارتوپدی فنی شامل استفاده از یك سری ابزارهای كمكی است كه توسط كارشناس ارتوپد فنی جهت بیمار ساخته می‌شود، مانند كرست‌های ستون فقرات (كرست‌های كمر و گردن) كه به طور شایع استفاده می‌شوند.
این وسایل می‌توانند به طور موقت در كاهش درد و گرفتگی عضلات مفید باشند، ولی استفاده طولانی‌مدت و مستمر از آنها مضر است و سبب آتروفی (لاغر شدن) عضلات شده و پس از مدتی نتیجه ی معكوس می‌دهد.
جراحی، ایستگاه آخر درمان
دردهای ناحیه ستون فقرات معمولا با درمان های دارویی و فیزیكی بهبود می یابند، ولی به عنوان آخرین راه و آن هم در شرایط خاص می توان از جراحی استفاده كرد.
امروزه در مورد دیسك كمری فقط در 5 تا 15 درصد موارد جراحی توصیه می‌شود و آن هم در صورتی است كه درد بیمار با استراحت كاهش نیابد و به دارو جواب ندهد، یا بیماری فرد طوری پیشرفت نماید كه منجر به فلج اندام، یا كاهش حس، یا احتمال بی اختیاری دفع ادرار و مدفوع گردد. در مواردی مثل شكستگی یا چسبندگی مهره‌ها، وجود توده چركی در اطراف ستون فقرات یا وجود تومورهای نخاع، عمل جراحی توصیه می‌شود و در غیر این موارد انجام جراحی در ستون فقرات قابل توصیه نمی‌باشد.
برای حفظ سلامتی ستون فقرات بهترین راه، رعایت نكات گفته شده در بالا برای پیشگیری از ابتلا به كمردرد می‌باشد، ولی در صورت ابتلا به این دردها سعی كنید تحت نظر پزشک بهترین راه درمانی را كه با شرایط شما سازگار است انتخاب كنید تا در كمترین فرصت بهبود یابید و دچار عوارض ناگوار نشوید.
دكتر رامین خطیب‌شهیدی
*مطالب مرتبط:
نشستن و ایستادن صحیح در کمردرد
تأثیر تشك های سفت در افزایش كمردرد
بخش تغذیه و سلامت تبیان
