تاملی چند در آداب فیلم دیدن
بسیاری از مخاطبان برای سرگرمی به سینما می روند و تنها می خواهند سرگرم شوند اما در عین حال فیلم دیدن آدابی دارد که دانستن آن خالی از لطف نیست.
به گزارش ایرنا، فیلم دیدن در فضای جشنوارهای یا اکران خصوصی هیچ حسنی نداشته باشد یک ویژگی مهم دارد آن هم این است که بیننده میتواند در فضایی آرام و منطقی فیلم ببیند.
تاکید میشود آرام و منطقی؛ آرام از این باب که نه صدای خش خش پوشش انواع خوراکیها به گوشات میرسد و نه صدای مردمانی که دائما در حال صحبت کردنند آنهم نه به پچ پچ بلکه به همان بلندایی که در هر جای دیگری ممکن است با هم به گفتگو بنشینند و از سویی دیگر درباره هر چیزی صحبت میکنند جز فیلمی که به تماشای آن نشستهاند.
و اما منطقی از این جهت که در مجالی غیر از جشنوارهها و اکرانهای خصوصی که در آنها مخاطب خاص با انتخاب خود به دیدن فیلمها مینشیند، اگر شما قصد دیدن فیلم در سینما داشته باشید با این مساله روبه رو هستید که سالن سینما برای برخی از تماشاگران – همان برخی که متاسفانه روزبه روز تعدادشان بیشتر میشود و به زودی به اکثریت میپیوندند – به هیچ عنوان فرصت و مکانی برای فیلم دیدن نیست بلکه خلوتی است که به بهانه آن میتوانند ساعتی چند دور هم باشند و بگویند و بخندند.
در خاطراتی که قدیمی ها از برخورد ایرانیان با پدیده کاملا غربی سینما تعریف میشود همه ما بارها و بارها شنونده این تعاریف بودهایم که در آن سالهای دور مردم به دلیل رویارویی با پدیدهای که کاملا با آن غریبه بودند نوع برخورد درست با آن را نمی دانستند و خیلیها فرقی بین پارک رفتن با سینما رفتن را نمیدانسته و با همان تشکیلاتی که برای چند ساعت نشستن در پارک با خانواده نیاز بود به سینما می آمدند، بلند بلند حرف میزدند، میخندیدند، سوت میزدند و خلاصه فضای سالن سینما با هیاهو بیشتر عجین بوده است تا آرامش ولی از آنجا که هر پدیدهای به مرور که در جامعه جدید بیشتر جا میافتد فرهنگ استفاده از آن هم ایجاد و نهادینه میشود این اتفاق در مورد فرهنگ فیلم دیدن در سالن سینما هم به مرور در ایران در حال شکلگیری و اجرا بود.
همه ما خاطراتی از دهه 60 و اوایل دهه 70 را به خاطر داریم که سالن های سینما میزبان خیل عظیم مشتاقان به هنر هفتم بود که رنج صفهای طولانی را به جان میخریدند و گرچه آن روزها کیفیت فنی سالنها به خوبی این روزها نبود ولی مخاطبان سینما داشتند یاد میگرفتند که سالن تاریک سینما فرصتی است برای فیلم دیدن و تفکر و تجزیه و تحلیل آنچه بر پرده نقش بسته است و اگر به هر دلیلی فیلم به نمایش درآمده به مذاق مخاطب خوش نمیآید اختیار ترک سالن با اوست نه اینکه حضور اجباری او با مختل کردن فضای دیدن فیلم برای دیگران باشد.
همانطور که در طول سالها به دلایل عدیده کلیت سینما ضعیف و ضعیفتر شد و اکران فیلمهای بیکیفیت مخاطبان فرهیخته و حرفهای سینما را از فیلم دیدن در سالن سینما دلزده کرد، روز به روز بیش از روز گذشته افرادی که سینما رفتن را تنها خلوتی دوستانه میدانستند جای مخاطبان حرفهای را گرفتند و معدود تماشاگرانی هم که به واقع به قصد فیلم دیدن به سینما آمده بودند هم آنقدر در اقلیت قرار گرفتند که اگر اعتراضی هم از سوی آنها برای رعایت سکوت اعلام میشد، تمسخر دیگران را به همراه داشت.
در حال حاضر به جز در مورد فیلمهایی که به دلیل ساختار خاص آنها مخاطب خاص را پوشش میدهند و سالن سینماهای نمایش دهنده آنها خود به خود خلوت و ساکت است و تماشاگران این فیلمها هم قاعده فیلم دیدن را بلدند، در موارد دیگر شما کمتر فرصتی را تجربه میکنید که در آن موفق شوید در فضایی آرام و منطقی به تماشای فیلم انتخابی خود بپردازید.
آنچه اشاره شد مشکلی است که سالهاست دامن فرهنگ سینما رفتن در ایران را گرفته است و شواهد و قرائن هم حاکی از آن است که این شرایط روند بهتر شدن طی نمیکند و این شرایط را گریزی نیست مگر به فرهنگسازی بپردازیم.
مخاطبان سینما به هر دلیلی که به سالن میآیند باید بدانند افرادی در کنار آنها حضور دارند که میخواهند در سکوت و آرامش فیلم ببینند و این حقی است که برای هر فرد حاضر در سالن سینما محفوظ است. سینما همانطور که به فیلم و سالن خوب نیازمند است به تماشاگر خوب هم نیاز دارد.
تماشاگر خوب کسی است که اگر به سینما میرود قواعد فیلم دیدن و در سالن سینما نشستن را رعایت میکند حال آموزش و تبلیغ این قواعد برعهده مسئولان فرهنگی کشور است. به نظر نگارنده پخش تیزرهای آموزشی پیش از نمایش فیلمها و همچنین همت رسانه ملی در ساخت و پخش برنامههایی که به نقد و بررسی مساله ذکر شده در این مقال میپردازد، به مرور و تا حدی میتواند به رفع این مشکل کمک کند.
از سویی دیگر اگر سینمای ما با بازگشت به دوران اوج خود باردیگر فیلمهای ارزشمند خود را در سالنهای استاندارد تقدیم مخاطبان خود کند، بار دیگر تماشاگران حرفهای با سینما آشتی خواهند کرد و با حضور حداکثری آنها فرهنگ و آداب فیلم دیدن در سالن سینما هم رواج مییابد.
تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی