تبیان، دستیار زندگی
فعالیت ساده ای برای دیدن تفاوت چگالی مایعات.جرم و حجم به تنهایی نمی توانند به ما بگویند مقدار ماده موجود در یک جسم چقدر است. کمیت قابل اندازه گیری دیگری که در این باره به کمک ما می آید، چگالی است. چگالی در واقع میزان جرم یک ماده به ازای یک حجم معین است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مایع چند لایه

مایع چند لایه

توضیح اولیه

جرم و حجم به تنهایی نمی توانند به ما بگویند مقدار ماده موجود در یک جسم چقدر است.

کمیت قابل اندازه گیری دیگری که در این باره به کمک ما می آید، چگالی است. چگالی در واقع میزان جرم یک ماده به ازای یک حجم معین است. هنگامی که بخواهیم دو جسم مختلف با حجم یکسان و جرم متفاوت را بلند کنیم ، می توانیم این خاصیت ماده را درک کنیم.

چگالی عبارت است از جرم یک ماده بخش بر حجم آن.

این خصوصیت ماده بیانگر این نکته است که ذرات آن ماده تا چه میزان به یک دیگر نزدیک اند.

اگر دو جسم با ابعاد و حجم یکسان داشته باشیم ، آن جسمی که چگالی بیشتری دارد، سنگین تر خواهد بود. یک لیوان که در آن ماده ای با چگالی بالا ریخته ایم از لیوانی که در آن ماده ای با چگالی کمتر ریخته ایم، سنگین تر خواهد بود.

اگر ماده ای را به زور فشرده کنیم، جرم آن تفاوتی نخواهد کرد. ولی حجم آن کمتر شده است. در نتیجه چگالی آن نیز بیشتر خواهد شد.

اهداف

آشنا کردن دانش آموزان با مفهوم چگالی

وسایل لازم

  1. -ظرف مدرج 250 میلی لیتری
  2. -گلیسیرین
  3. -الکل طبی
  4. -استوانه مدرج
  5. -آب
  6. -رنگ خوراکی
  7. -شربت آلبالو
  8. -روغن مایع ذرت
  9. -مداد رنگی

طرح درس

ابتدا از بچه ها بپرسید: اگر چند مایع مختلف با چگالی های متفاوت را در یک ظرف بریزیم ، چه رخ خواهد داد؟ از آن ها بخواهید در این مورد فرضیه بسازند. سپس :

  1. 1-به هر کدام از مایعات ذکر شده در مواد مورد نیاز یک رنگ خوراکی اضافه کنید تا رنگ هایشان با هم متفاوت شود. ولی به آب رنگ نزنید.
  2. 2-حدود 40 میلی لیتر از شربت آلبالو را در ظرف مدرج بریزید.
  3. 3-به آرامی 40 میلی لیتر گلیسیرین را در ظرف بریزید. بگذارید تا گلیسیرین در ظرف ته نشین شود و روند فرآیند را مشاهده کنید.
  4. 4-حال 40 میلی لیتر آب را به ظرف اضافه کنید و با دقت به مشاهده ظرف بپردازید.
  5. 5-حال 40 میلی لیتر روغن ذرت را به ظرف اضافه کنید و با دقت به مشاهده ظرف بپردازید.
  6. 6-حال 40 میلی لیتر الکل طبی را به ظرف اضافه کنید و با دقت به مشاهده ظرف بپردازید.

اطلاعات به دست آمده:

از دانش آموزان بخواهید پس از انجام هر مرحله از آزمایش، مشاهدات خود را با دقت یادداشت کنند:

  1. شربت آلبالو:
  2. شربت آلبالو + گلیسیرین:
  3. شربت آلبالو+ گلیسیرین + آب:
  4. شربت آلبالو + گلیسیرین + آب + روغن ذرت:
  5. شربت آلبالو + گلیسیرین + آب + روغن ذرت + الکل طبی:

و در نهایت شکل نهایی ظرف مدرج خود را در پایان آزمایش کشیده و رنگ آمیزی کنند. آن ها باید متوجه شوند که مواد در ته لیوان به ترتیب از چگالی بیشتر به کمتر روی هم قرار می گیرند.

با مطرح نمودن پرسش های زیر و به بحث گذاشتن پاسخ دانش آموزان در کلاس می توانید مفهوم چگالی را آموزش دهید.

پرسش هایی برای دانش آموزان

1-به نتایج آزمایش انجام شده نگاه کنید. آیا نتایج این آزمایش با نتایجی که انتظار داشتید یکسان بود؟ چرا؟ توضیح دهید.

2-به نظر شما چرا مایعاتی که در آزمایش به کار بردیم، چنین رفتاری داشتند؟

3-مواد به کار رفته در این آزمایش را به ترتیب از بیشترین چگالی تا کمترین چگالی بنویسید. توضیح دهید که چرا ترتیب مایعات را این گونه نوشتید؟

4-می دانیم که چگالی آب 1 gr/cm3 است. با توجه به این نکته در مورد چگالی سایر مواد به کار رفته در آزمایش بحث کنید.

مترجم: سینا پرسا

برای مشاهده طرح درس‏های دیگر کلیک کنید.