آنتیبیوتیک چیست؟
«آنتیبیوتیک» دارویی است که باکتریها و سایر موجودات میکروسکوپی بیماری زا را از بین میبرد. این داروها به بدن کمک میکنند تا به مقابله با بیماریها بپردازد؛ از این رو از آنها برای درمان بسیاری از بیماریها استفاده میشود.
واژه آنتی بیوتیک از «آنتیبیوسیز» گرفته شده است. آنتی به معنی «ضد» و بیوسیز به معنی «زیست» است. آنتی بیوتیکها فقط انواع معینی از موجودات میکروسکوپی (مثل باکتریها) را از بین میبرند. در واقع آنتیبیوتیکها مواد شیمیاییاند که از برخی موجودات ذرهبینی مثل باکتری و کپک و یا برخی از گیاهان به دست میآیند.
عصر استفاده از آنتیبیوتیک از حدود سال 1928 میلادی با کشف نوعی «پنیسیلین» توسط «سرالکساندر فلمینگ» آغاز شد. پنیسیلین در درمان ذاتالریه سرفه التهاب گلو، کورکها، زخمها و غیره موثر است. «استرپتومایسین» نوع دیگری از آنتیبیوتیک است که برای درمان بیماری سل استفاده میشود.
انواع گوناگون آنتیبیوتیکها از جمله «آمپیسیلین» «نتراسیکلین»، «کلرومایسین» و غیره برای بهبود و درمان بیماری‌های گوناگون مورد استفاده قرار میگیرند. امروزه بیش از 80 نوع آنتیبیوتیک شناخته شده وجود دارد. برخی از این داروها فقط گونههای خاصی از موجودات ذرهبینی را از بین میبرند؛ در حالی که برخی دیگر طیف وسیعی از انواع مختلف باکتریها را نابود میکنند.
دانشمندان هنوز به درستی از نحوه عملکرد آنتیبیوتیکها بر ضد عوامل بیماری زا آگاه نیستند. برخی از محققین معتقدند که آنتیبیوتیکها از رسیدن اکسیژن به میکربهای بیماری زا جلوگیری میکنند و در نتیجه موجب مرگ آنها میشوند. برخی دیگر میگویند آنتیبیوتیکها مانع تغذیه میکربها از بدن میشوند؛ به این ترتیب میکربها در نتیجه فقدان مواد غذایی میمیرند.
به هر حال آنتیبیوتیکها به هر صورت که عمل کنند، موجب از بین رفتن عوامل بیماری زا میشوند. هر ساله میلیونها بیمار در سراسر جهان با استفاده از این داروها بهبود مییابند.
در سال 1930 میلادی 20 تا 85 درصد مرگ و میرها در آمریکا ناشی از ابتلا به بیماری ذاتالریه بود.
در سال 1960 میلادی این میزان به پنج درصد رسید. مرگ و میرهای ناشی از بیماری حصبه نیز از ده درصد به دو درصد کاهش پیدا کرد. آنتیبیوتیکها برای درمان بیماریهایی مثل عفونت گلو، تب روماتیسمی و غیره نیز به کار میرود.
البته این داروها اثرات نامطلوبی نیز دارند. مثلاً ممکن است باعث ایجاد حساسیت شوند. در چنین حالتی، کهیر یا علایم دیگری در بدن ظاهر میشود. گاهی اوقات حساسیت و واکنش بدن نسبت به این داروها چنان شدید است که منجر به مرگ بیمار میشود. آنتیبیوتیکها در برخی از افراد موجب بروز بیماری‌های دیگری میشوند.
تنظیم:بخش کودک و نوجوان
*****************************************
مطالب مرتبط
