وضعیت رؤیت پذیری هلال ماه شوال 1430
رؤیت هلال ماه شوال، همیشه برای مردم از رویت هلال ماه رمضان مهم تر بوده است. زیرا نشان دهنده ی عید سعید فطر و پایان ماه صیام است.
نزدیک به چهار هزاره است که منجمین وریاضیدانان درطول تاریخ، با فعالیت های رصدی و محاسباتی سعی در ارائه ی ضابطه ای داشته اند که بتوانند رؤیت پذیری هلال ماه را پیش بینی کنند. مدل ها و روشهای پیش بینی رؤیت پذیری هلال ماه از زمان بابل باستان شکل گرفتند و در دوره ی اسلامی با دقت و قوت بیشتری به راه خود ادامه دادند.
اکنون با پیشرفتهای چشمگیری که در تمامی علوم مخصوصاً نجوم صورت گرفته است، ارائه ی این ضابطه ها با دقت بسیار بیشتری امکان پذیر شده است. ولی آنچه باید بدان توجه نمود این است که مدار ماه و شاخصه های رؤیت پذیری به اندازه ای پیچیده و گوناگون است که همچنان در بعضی موارد پیش بینی رؤیت پذیری هلال با قطعیت ممکن نیست.
از طرف دیگر، منجمین بعد از تجربه های بسیار توانسته اند معیارهایی برای رؤیت پذیری هلال ماه بدست بیاورند. پیش بینی رؤیت هلال معمولا توسط همین معیار ها انجام می پذیرد. ولی این معیار ها همیشه نتایج کاملا منطبق ارائه نمی کنند و ممکن است، پیش بینی هایی ارائه دهند که کمی با هم متفاوت باشند. و این عامل دیگری است که پیش بینی رؤیت پذیری هلال ماه را پیچیده تر می کند. ما در این مقاله از دو معیار مدرن با نام های «عوده» و «یالوپ» استفاده می کنیم.
طبق محاسبات منجمین و با استفاده از معیارهای مختلف پیش بینیِ رؤیت پذیری، این هلال در شامگاه شنبه 29 رمضان، مطابق با 28 شهریور ماه 1388 از تمام نقاط ایران چه با ابزار رصدی و چه بدون آن، قابل رؤیت نخواهد بود.
در مرحله ی بعدی وجود فتواهای متفاوت، مسأله ی پیش بینی آغاز هلال ماههای قمری را بیش از پیش پیچیده می سازد. ولی خوشبختانه هلال ماه شوال امسال از آن هلال هایی است که به راحتی می توان راجع به رؤیت پذیری آن در ایران حکم کرد.
وضعیت هلال ماه شوال 1430
طبق محاسبات منجمین و با استفاده از معیارهای مختلف پیش بینیِ رؤیت پذیری، این هلال در شامگاه شنبه 29 رمضان، مطابق با 28 شهریور ماه 1388 از تمام نقاط ایران چه با ابزار رصدی و چه بدون آن قابل رؤیت نخواهد بود. نه تنها در ایران بلکه در عراق و عربستان و افغانستان و پاکستان، همچنین قسمتی از شمال افریقا و امریکای شمالی (کلاً نیمکره شمالی) هلال چه با چشم غیرمسلح و چه مسلح قابل رؤیت نیست. ولی در کشورهای نیمکره جنوبی در افریقای جنوبی و امریکای جنوبی با تلسکوپ یا بدون آن،احتمال رؤیت هلال ماه وجود دارد.
علت اینکه با قطعیت می توانیم راجع به هلال شوال امسال حکم کنیم این است که این هلال تنها سه دقیقه بعد از غروب خورشید، غروب می کند. در نتیجه هیچ فرصتی برای رؤیت آن وجود ندارد. زیرا همانطور که می دانیم باید حداقل 15 دقیقه از غروب خورشید گذشته باشد، تا آسمان برای رؤیت هلال به اندازه کافی تاریک گردد.
ولی نکته ای که باید بدان توجه داشت، امکان رؤیت هلال در روز با تلسکوپ می باشد، چرا که این هلال دارای ضخامتی نسبتاً بالا (حدود 1 درصد) می باشد. اخیراً با توجه به پیشرفتهای تکنولوژیک در ساخت و نشانه روی تلسکوپها، می توان بعضی از هلال های نو را که بعد از غروب خورشید قابل رؤیت نیستند، در هنگام بعد از ظهر، با تلسکوپ رؤیت کرد. و باتوجه به بعضی از فتواهای داده شده توسط علما، رؤیت چنین هلالی با تلسکوپ در روز، می تواند نوید دهنده ی آغاز ماه قمری بعدی باشد، ولی این بستگی به مرجع تقلید هر شخص دارد.
با این اوصافت بر اساس هر دو معیار «عوده» و «یالوپ» هلال ماه شوال امسال در 29 رمضان در ایران و کشورهای اطراف در نیمکره ی شمالی، قابل رؤیت نخواهدبود.
از طرف دیگر هر دوی این معیارها خبر از رؤیت پذیر بودن هلال ماه در غروب روز یکشنبه 29 شهریور ماه 1388 با چشم غیرمسلح می دهند. بنابراین می توان این هلال را از تمام نقاط ایران در غروب یکشنبه مشاهده کرد.
... نکته ای که باید بدان توجه داشت، امکان رؤیت هلال در روز با تلسکوپ می باشد. اخیراً با توجه به پیشرفتهای تکنولوژیک در ساخت و نشانه روی تلسکوپها، می توان بعضی از هلال های نو را که بعد از غروب خورشید قابل رؤیت نیستند، در هنگام بعد از ظهر، با تلسکوپ رؤیت کرد.
آغاز ماه شوال
در نتیجه با وجود فتواهای متفاوت در این زمینه، آغاز ماه شوال به راحتی و قطعیت امکان پیش بینی ندارد. چرا که از طرفی هلال ماه در غروب 29 رمضان در ایران و تقریباً تمام نیمکره ی شمالی قابل رؤیت نیست، ولی امکان رؤیت آن با تلسکوپ در روز وجود دارد. بنابراین بر اساس مراجعی که رؤیت در روز را ملاک آغاز ماه می دانند، ممکن است روز یکشنبه 29 شهریور ماه 88 عید فطر باشد. ولی بر اساس فتوای مراجعی که رؤیت در روز را قبول ندارند، روز دوشنبه 30 شهریور ماه باید علی الاصول عید فطر باشد.
نقشه های رؤیت پذیری هلال ماه شوال
در اینجا نقشه هایی درباره ی پیش بینی رؤیت هلال بر اساس دو معیار با نام های «عوده» و «یالوپ» در شامگاه 9 و 10 مهر ماه، ارائه می گردد.
نقشه رؤیت پذیری هلال شوال 1430 بر اساس معیار «عوده»
نقشه ی رؤیت پذیری هلال ماه شوال، در شامگاه 29 رمضان، 28 شهریور 1388، بر اساس معیار «عوده» در مقابل دیده می شود. در این تصویر رنگ قرمز نشان دهنده ی عدم امکان رؤیت به هیچ وجه می باشد. رنگ سفید غیر قابل رؤیت، رنگ آبی رؤیت با چشم مسلح، رنگ صورتی رؤیت با چشم غیر مسلح و رنگ سبز نشاندهنده ی امکان رؤیت هلال به آسانی می باشد. همانطور که در تصویر دیده می شود، ایران در بخش سفید رنگ قرار گرفته است.
ولی در نقشه سمت راست که رؤیت پذیری هلال، در شامگاه 29 شهریور 88 را نشان می دهد، همانطور که دیده می شود، ایران در بخش سبز رنگ قرار گرفته است.
بر اساس مراجعی که رؤیت در روز را ملاک آغاز ماه می دانند، ممکن است روز یکشنبه 29 شهریور ماه88 عید فطر باشد. ولی بر اساس فتوای مراجعی که رؤیت در روز را قبول ندارند، روز دوشنبه 30 شهریور ماه باید علی الاصول عید فطر باشد.
نقشه رؤیت پذیری هلال رمضان 1430 بر اساس معیار «یالوپ»
نقشه ی رؤیت پذیری هلال ماه در شامگاه 29 رمضان، 28 شهریور 1388، بر اساس معیار «یالوپ» در مقابل دیده می شود.
راهنمای نقشه:
A قرمز: قابل رؤیت با چشم غیر مسلح
B نارنجی: قابل رؤیت با چشم غیر مسلح در شرایط خوب رصدی
C کرم: قابل رؤیت با تلسکوپ
D زرد: قابل رؤیت با تلسکوپ در شرایط خوب رصدی
E زرد روشن: حد رؤیت
بقیه ی قسمتها که رنگ آمیزی ندارد، غیر قابل رؤیت است و همانطور که دیده می شود، ایران، در قسمت غیر قابل رؤیت قرار گرفته است.
نقشه ی رؤیت پذیری هلال ماه در شامگاه 29 شهریور 88، بر اساس معیار «یالوپ» نشان می دهد که ایران در بخش
قرمز رنگ قرار گرفته است.
منابع:
http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_lunvis.htm
تألیف و ترجمه:
ا.م.گمینی
