تبیان، دستیار زندگی
ابوریحان، محمد بن احمد خوارزمی از بزرگان و دانشمندان مشهور خراسان در سال 362 هجری قمری در منطقه‏ای خارج از شهر خوارزم به دنیا آمد. عده‏ای عقیده دارند که به همین دلیل، او را «بیرونی» لقب داده‏اند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ابوریحان نابغه بزرگ ایرانی (1)
ابوریجان

ابوریحان، محمد بن احمد خوارزمی از بزرگان و دانشمندان مشهور خراسان در سال 362 هجری قمری در منطقه‏ای خارج از شهر خوارزم به دنیا آمد. عده‏ای عقیده دارند که به همین دلیل، او را «بیرونی» لقب داده‏اند.

او از نوجوانی نزد یکی از دانشمندان معروف زمان خود به نام ابونصر منصور که خود ریاضی‏دان و ستاره‏شناسی مشهور بود به تحصیل علوم مختلف و علم ریاضی پرداخت و پس از آن هم به حمایت همین استاد خود توانست نزد استادان مختلفی به فراگیری علوم و دانش‏های زمان خود مثل طب و فلسفه بپردازد.

نقل است که ابوریحان از 17 سالگی به انجام فعالیت‏های مهم علمی پرداخت. او در جوانی به دربار سلسله‏ی خوارزمشاهیان که اهل علم و ادب بودند رفت و پس، از میان رفتن این سلسله، به ری رفت و از حضور دانشمندان بزرگ آن دیار بهره برد.

ابوریحان سپس به جرجان (گرگان) و به دربار قابوس بن وشمگیر، پادشاه آل زیار رفت و به پاس حمایت قابوس، کتاب مشهور خود به نام «آثار‏الباقیه» را به نام وی تالیف کرد. در همین دوره بود که به اکتشاف نجومی و رصد ستارگان پرداخت و طول و عرض جغرافیایی جرجان را محاسبه کرد.

ابوریحان در اوایل سال 394 از جرجان به خوارزم رفت و مدتی با ابوعلی سینا و سایر دانشمندان دربار علی بن مامون خوارزمشاه به بحث علمی پرداخت. مامونیان، که شاخه‏ای از سلسله‏ی خوارزمشاهیان به حساب می‏آیند، در دانش دوستی و ادب پروری شهره بودند. وجود وزیری اهل فضل در دستگاه مامونیان به نام ابوالحسن احمد بن محمد سهیلی باعث رونق ادب و دانش شد و فضایی بسیار مطلوب برای رشد علم و اکتشافات و اختراعات فراهم آمد.

با حمله غزنویان و به پایان آمدن دوران خوارزمشاهیان، ابوریحان با سپاهیان محمود غزنوی از خوارزم به غزنین رفت و تا سال درگذشت خود مقیم این شهر بود.

ابوریحان در طول 72 سال زندگی خود حدود 143 کتاب نوشت.

اختراعات، اکتشافات و پژوهش‏های ابوریحان:

ابوریجان

ترسیم نقشه‏های جغرافیایی- ترازوی ابوریحان که از دقیق‏ترین ترازوهای تاریخ علم است- سیر نور و صوت - محاسبه‏ی مساحت، محیط و قطر کره‏ی زمین- طول و عرض جغرافیایی و سمت قبله‏ی کشورها- چگونگی تعیین قبله و ساحت محراب مسجد- حرکت- زمین- حرکت خورشید- خاصیت فیزیکی الماس و زمرد- جزر و مد رودها و نهرها- اشکال هندسی گل‏ها و شکوفه‏ها- امکان ایجاد خلاء- پژوهش در مورد چگونگی تولید عسل- رصد خسوف و کسوف- پژوهش تاریخی در مورد سلسله‏ی ساسانیان- تنظیم خانه‏های شطرنج- ساخت ابزارهای ویژه‏ی رصدی (سه میله، شاقول،...)- ساخت کره‏ی جغرافیایی و...

ابوریحان در طول عمر خود با قناعت زندگی کرد و به تجملات و ظواهر دنیا اهمیتی نمی‏‏‏داد و زمانی که در غزنه چشم از جهان فرو بست، ثروت زیادی را برای خانواده‏اش باقی نگذاشت اما نام نیک ابوریحان برای همیشه جاودان ماند.

ادامه دارد...........

شاهد

تنظیم:بخش کودک و نوجوان

    ********************************************

مطالب مرتبط

شاعر تک بیت‏های ناب

تاریخ نویسی که جزء تاریخ شد

شرح حال دهخدا

لقمان حکیم

فیلسوف نقاش!

برادر دریا

رودکی

مارک تواین، استاد روایت داستان

امام محمد غزالی و خواجه نصیرالدین توسی

روز فردوسی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.