نفوذ هنر در قلب جنگ
در كنار رودخانه بیروت، فراتر از مركز شهر، مجموعه‌ای صنعتی از كارگاه‌ها، انبارهای كوچك، خرده‌فروشی‌ها، بنگاه‌های اتومبیل و ساختمان‌هایی وجود دارد كه زخم گلوله‌های جنگ لبنان را تحمل كرده‌اند.
در نگاه دیگر، اینجا مكانی است كه می‌تواند برای گالری‌های هنری مناسب باشد و فضای فرهنگی منحصربه فردی را در خود بپروراند.
مركز هنر بیروت با مساحت 16 هزار فوتی، 2 طبقه از بنایی را اشغال كرده كه پیش از این یك كارخانه بوده است. این مركز كه ابتدای سال‌جاری میلادی افتتاح شده است، خیلی زود تبدیل به مقصد مردم‌پسند و مشهور بیروتی‌ها، گردشگران و منتقدان هنری روزنامه‌های این شهر و سراسر لبنان شد.
برنامه‌ریزی برای ایجاد مركز هنری در بیروت در سال 2005 آغاز شد. هنرمندان تجسمی و گالری‌داران معتقد بودند شهر دچار كمبود موزه و فضاهای فرهنگی مناسب كلانشهری با چنین وسعت و تاریخی است.
علاوه بر این، نیاز ویژه به یك مركز هنر معاصر نیز كه بتوان نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی از آثار هنرمندان شناخته‌شده و همین‌طور نوظهور را در آن برپا كرد، به چشم می‌آمد تا مكمل نمایشگاه‌های دائمی موزه‌های وابسته به دولت در بیروت باشد. 2 هنرمند پیشقدم در این كار، همه شهر را برای یافتن فضای باز مناسب یك گالری وسیع جست‌وجو كردند. در مرحله اول محوطه جذابی را پیدا كردند اما پول آن فراهم نشده بود و زمانی كه سرمایه در دست آنها بود، برای پیدا كردن فضای مناسب مشكل داشتند.
سرانجام كارگاهی یافتند كه برای ساخت پروژه‌های مسكونی و همچنین یك مدرسه متعلق به انجمن شهر مورد استفاده بود. اما همین كارگاه ساختمانی، جنبش نوینی را به خیابان‌های منطقه به ارمغان می‌آورد. ساختمان مستقل سیمانی مركز هنر بیروت، توسط یك معمار لبنانی طراحی شده و بودجه آن را تركیبی از مؤسسات عمومی و خصوصی متنوعی فراهم كرده‌اند.
در طراحی این بنا، یك كتابفروشی كوچك، یك كافه، یك تالار كوچك برای سخنرانی‌ها و فیلم‌ها و یك «مدیا تِك» از رایانه‌ها در نظر گرفته شده‌است كه بازدیدكنندگان در آنجا می‌توانند در پایگاه داده‌های مركز از نقاشی‌ها، تصاویر و عكس‌ها، قطعات موسیقی و زندگی‌نامه هنرمندان، به جست‌وجو بپردازند.
از ماه گذشته میلادی این مركز هنری میزبان نمایشگاهی از آثار 20 هنرمند لبنانی با عنوان «مسیر صلح: نقاشی‌های دوران جنگ، 1991-1975» شده است؛ مجموعه‌ای از نمونه‌هایی كه آسیب‌های جنگ داخلی لبنان را به تصویر می‌كشند. بسیاری از این آثار برای نخستین بار است كه به نمایش در می‌آیند و به گفته برگزاركننده نمایشگاه، منعكس‌كننده اهداف این مركز هنری برای ایفای نقش فرهنگی مهمی در لبنان آرام امروزی هستند.
عنوان نمایشگاه كنونی، از مجموعه‌ای از طرح‌های چاپی اثر عارف رئیس گرفته شده كه بازماندگان لبنانی جنگ را می‌نمایاند. در كنار نقاشی‌ها، 4 مجسمه چوبی ـ كه هر یك به دو نیمه كاملاً منطبق بر هم شكسته شده‌اند ـ فراخوانی یك هنرمند برای پیوستن قسمت‌های جداشده در جنگ از غرب و شرق بیروت به یكدیگر را نشان می‌دهند. هنرمند دیگری با استفاده از گلوله‌های انفجاری بازمانده از جنگ، اشیاء مختلفی خلق كرده است.
جالب‌توجه‌ترین بخش در این نمایشگاه، یك اتاق كوچك بدون پنجره از فضای اصلی گالری است. در این اتاق 3تابوت بزرگ روی زمین قرار گرفته و با شمع‌های كوچك روشن و تعداد زیادی از كتاب‌هایی درباره هنر و خلاقیت پرشده‌اند. بالای یكی از شمع‌ها كتابی با عنوان ساده «تخیل» قرار دارد؛ نشانه بصری‌ای كه در ذهن بازدیدكنندگان این مركز هنری باقی می‌ماند حتی وقتی دوباره در خیابان‌های بیروت روزمرگی جاری می‌شود.
منبع : همشهری
تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی
