انس امام خمینی با قرآن
انسان همواره برای رسیدن به موفقیت و دست یافتن به اهداف خویش، نیازمند الگو و اسوه است. الگوهای انسانی، بهترین نمونه برای رسیدن به قله های موفقیت می باشند. خدای متعال نیز با فرستادن پیام آورانی از جنس بشر نمونه های عینی از اسوه های انسانیت و قهرمانان تكامل را به بشر معرفی نموده است. بدون شك انتخاب راهنمایان و اسوه ها در هر امری از امور زندگی ضروری بوده و موجب می شود انسان با انگیزه و امید به آینده ای درخشان راه رسیدن به هدف را طی نماید.
انبیای الهی و ائمه اطهار(ع) نمونه های واقعی انسان كامل و اسوه های به تمام معنا در زندگی بشر به شمار می روند و سیره و روش آنان بهترین سرمشق برای افراد خداجو و حق پرست است. ائمه اطهار(ع) به عنوان ثقل اصغر با ثقل اكبر پیوندی تفكیك ناپذیر داشته و اهتمام وصف ناپذیری نسبت به كتاب خدا از خود نشان داده اند؛ به گونه ای كه می توان هر یك از رفتار و گفتار آنها را تجلی آیه ای از آیات خدا دانست. آنان نه تنها خود عاملان و حاملان حقیقی قرآن كریم بوده اند، بلكه فرامین لازم را به منظور انس و پیوند مسلمانان با كتاب خدا صادر فرموده اند.
گذشته از اهل بیت(ع) در میان علما، بزرگان و رهروان حقیقی ائمه اطهار(ع) نمونه های فراوانی از عاملان به قرآن كریم یافت می شود كه با بهره مندی از آیات خدا، قله های كمال را فتح نموده و جان خویش را از سرچشمه زلال سیراب نموده اند. بدون تردید هیچ عصری از وجود چنین افرادی خالی نبوده و آنان را می توان بهترین الگوهای فكری و عملی برای پیوند با قرآن دانست. بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران از جمله كسانی است كه با ارتباط عمل گرایانه خویش با قرآن همچون ستاره ای در آسمان فضیلت و انسانیت می درخشد. در نوشتار زیر گوشه ای از توجهات ویژه امام راحل به قرآن مورد بررسی قرار می دهیم:
می توان هر یك از رفتار و گفتار آنها را تجلی آیه ای از آیات خدا دانست
انقلاب در پرتو قرآن
او كه نامش قرین انقلاب است و در سراسر جهان با انقلاب اسلامی ایران شناخته می شود، نهضت خود را برپایه قرآن بنا نهاد و اهداف، آرزوها و ایده هایش را از قرآن الهام گرفت و همواره تلاش كرد حكومت و جامعه را براساس اصول و مبانی قرآن اداره كند. امام هدف از نهضت و انقلاب را چنین توصیف می كند: «می دانید كه نهضت و انقلاب، برای پیاده كردن احكام اسلام است. ما مقصد دیگری غیر از این نداشتیم. آخر شما كه نمی خواستید قدرت كسب كنید، بلكه می خواستید قرآن را احیا كنید.»(1)به اعتقاد امام راحل هرگاه قرآن مهجور شود، اسلام نیز مظلوم خواهد شد و دلیل مهجور بودن قرآن بی اعتنایی به احكام سیاسی اسلام است. ایشان بر حضور قرآن در تمام شئون زندگی انسان تأكید می ورزد و بر این باور است كه عمل به احكام سیاسی اسلام -كه در قرآن منعكس شده است- موجب سیادت مسلمانان خواهد شد و اگر دولت ها و ملت های مسلمان به جای تكیه بر قدرت های استعمارگر بر اسلام تكیه می كردند و تعالیم نورانی و رهایی بخش قرآنی را به كار می بستند، امروز اسیر تجاوزگران صهیونیستی و آمریكایی نبودند.(2)
بنیان گذار جمهوری اسلامی علاوه بر اهتمام ویژه نسبت به اجرای دستورات قرآنی در حوزه های سیاسی -اجتماعی بر انس و پیوندهای قوی با قرآن نیز توجه شایسته ای داشت و همچنین به تأسی از ائمه اطهار(ع)، با قرآن پیوند و انسی دیرینه داشت و در هر فرصتی به تلاوت قرآن می پرداخت. عشق امام(س) به قرآن به گونه ای بود كه جلوه های زیبایی تجلی آیات الهی در زندگی ایشان را به روشنی می توان مشاهده كرد.
استفاده از فرصت ها
یكی از نزدیكان امام(س) می گوید: «امام در روز چند نوبت قرآن می خواند؛ بعد از نماز صبح، قبل از نماز ظهر و عصر، قبل از نماز مغرب و عشاء و یا در هر فرصت دیگر، به این عمل مستحب پای بند بود. ما بارها در طول روز كه خدمت ایشان می رسیدیم، امام را مشغول خواندن قرآن می دیدیم.»(6)
من چشمم را برای خواندن قرآن می خواهم
در زمانی كه امام در نجف بود، از ناحیه چشم دچار ناراحتی شده بود. هنگامی كه پزشك چشم، ایشان را معاینه كرد، توصیه نمود كه چند روزی قرآن نخوانند و استراحت نمایند. امام لبخند زدند و فرمودند: «دكتر!من چشمم را برای خواندن قرآن می خواهم! چه فایده ای دارد اگر چشم داشته باشم و قرآن نخوانم؟ شما كاری بكنید كه من بتوانم قرآن بخوانم.»(7)سفارش به تلاوت قرآن
امام راحل افزون بر آنكه خود همواره با قرآن مأنوس بود، تلاوت آن را پیوسته با درك و فهم به دیگران نیز توصیه می كرد و حتی انس ظاهری با قرآن را نیز، اثرگذار و مفید می دانست؛ چنان كه در نامه ای خطاب فرزندش، حاج سیداحمد نوشته است: «فرزندم! با قرآن، این كتاب معرفت آشنا شو، اگرچه با قرائت آن، و راهی از آن به سوی محبوب بازكن و تصور نكن كه قرائت بدون معرفت اثری ندارد كه این وسوسه شیطان است. آخر، این كتاب از طرف محبوب است برای تو و برای همه كس، و نامه محبوب، محبوب است اگر چه عاشق و محب، مفاد آن را نداند و با این انگیزه، حب محبوب، كه كمال مطلوب است، به سراغت آید و شاید دست گیرد.»(8)دكتر!من چشمم را برای خواندن قرآن می خواهم! چه فایده ای دارد اگر چشم داشته باشم و قرآن نخوانم؟ شما كاری بكنید كه من بتوانم قرآن بخوانم
احترام به قرآن
قرآن كتاب بزرگی است كه عظمت آن از عظمت خداوند نشأت گرفته است؛ زیرا قرآن تجلی آشكار پروردگار است. امام علی(ع) می فرماید: «فتجلی سبحانه لهم فی كتابه من غیر ان یكونوا رأوه؛(9) خدای سبحان در كتابش خود را آشكار كرد، بی آنكه او را ببینند.»قرآن كریم به مقتضای آسمانی و الهی بودن، شایسته احترام و تكریم است. امام(س) ضمن بزرگ شمردن قرآن همواره آن را در ظاهر و باطن حفظ می كرد؛ «گاهی به دلایلی قرآن هایی را در كیف دستی به محضر امام می بردیم. در دفعات اولیه اتفاق افتاد كه بدون توجه، قرآن را نیز همراه با چیزهای دیگر از كیف بیرون آورده، روی زمین می گذاشتیم. امام كه مراقب بودند، فرمودند: «قرآن را روی زمین نگذارید! » و بلافاصله دستشان را جلو آوردند، آن راگرفتند و روی میز گذاشتند.»(10)
مصداق كامل آیه قرآن
مقام معظم رهبری می فرماید: «فردای آن شبی كه امام عزیز به جوار رحمت الهی پیوسته بودند، سحرگاه در حالت التهاب و حیرت، تفألی به قرآن زدم؛ آیه 88 سوره كهف آمد: «و اما من آمن و عمل صالحا فله جزاء الحسنی و سنقول له من امرنا یسراً» دیدم واقعاً مصداق كامل این آیه، همین بزرگوار است. ایمان و عمل صالح و پاداش نیكو، بهترین پاداش برای او است.»(11)آنچه بیان شد تنها بخش اندكی از سیره قرآنی امام راحل(ره) بود و بررسی تفصیلی این موضوع مجال و فرصت بیشتری می طلبد كه به همین مقدار بسنده شد.
نویسنده:علی اکبر مومنی
تنظیم برای تبیان رضا سلطانی
پانوشت ها:
1) صحیفه نور، ج16، ص.27
2) ر.ك: صحیفه نور، ج 16، ص 39و ج 1، .186
3) حجه الاسلام انصاری كرمانی، روزنامه رسالت، 972.
4) فرشته اعرابی، سیره 1، ص .19
5) مجله حوزه، شماره 96، ص .208
6) مصطفی وجدانی، سرگذشت های ویژه از زندگی امام خمینی، ج2، ص.52
7) مجله حضور، شماره 3، فاطمه طباطبایی.
8) مجله حوزه، شماره 96، ص .225
9) نهج البلاغه، صبحی صالح، خطبه .147
10) سرگذشت های ویژه از زندگی امام خمینی، ج 5 ص .69
11) حدیث ولایت، ج1، ص 6؛ قرآن كتاب زندگی درآینه نگاه رهبر انقلاب، ص
