تبیان، دستیار زندگی
دعای روز هشتم ماه مبارک رمضان به صورت چند رسانه ای همراه با شرح ان در پرتو قرآن
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پیک رمضان(8)

دعای روز هشتم ماه مبارک رمضان

شرح اجمالی دعا در پرتو قرآن

یتیم نوازی، یکی از محورهای دعای امروز استدر نوشتار حاضر همچون روال گذشته به تبیین یکی از موضوعات طرح شده در ادعیه ماه مبارک رمضان در پرتو قرآن واز چشمه سار زلال این کتاب شریف آسمانی می نشینیم.

قرآن و پاسداشت حقوق یتیمان

در قرآن مجید درباره ایتام آیات متعددی دیده می شود كه در پاره ای از آیات، بی اعتنایی به یتیمان را علامت كفر و نفاق می شمارد و می فرماید:

«أَ رَأَیْتَ الَّذِی یُكَذِّبُ بِالدِّینِ فَذلِكَ الَّذِی یَدُعُّ الْیَتِیمَ»[2]

آیا دیدی آن را كه دین و روز قیامت را دروغ می پندارد، پس او كسی است كه یتیم را از خود می راند.

و در جای دیگر می فرماید:

«كَلاَّ بَلْ لا تُكْرِمُونَ الْیَتِیمَ وَ لا تَحَاضُّونَ عَلی طَعامِ الْمِسْكِینِ»[3]

چنان نیست كه شما خیال می كنید بلكه شما یتیمان را گرامی نمی دارید و یكدیگر را بر اطعام مستمندان تشویق نمی كنید.

و در یك جا پس از عبادت خدا و نیكی به پدر و مادر و خویشاوندان، محبّت و احسان به ایتام را یادآور می شود و می فرماید:

«وَ إِذْ أَخَذْنا مِیثاقَ بَنِی إِسْرائِیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ ذِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساكِینِ ... .»[4]

(و به یاد آورید) زمانی را كه از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم كه جز خداوند یگانه را نپرستید و نسبت به پدر و مادر و نزدیكان و یتیمان و بینوایان نیكی كنید... .

و آنگاه كه مصادیق برّو نیكوكاری را می شمارد یتیم نوازی را پس از ایمان به خدا و روز جزا و ایمان به پیامبران و كتاب‎های آسمانی و فرشتگان ذكر می كند و این دلیل بر اهمیت یتیم نوازی است كه در این ردیف آمده است.

می فرماید:

«لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ لكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ الْمَلائِكَهِ وَ الْكِتابِ وَ النَّبِیِّینَ وَ آتَى الْمالَ عَلى حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساكِینَ»[5]

نیكی (تنها) این نیست كه به هنگام نماز صورت خود را به سوی مشرق و مغرب كنید بلكه نیكوكار كسی است كه به خدا و روز رستاخیز و فرشتگان و كتاب آسمانی و پیامبران ایمان آورد و مال خود را با تمام علاقه ای كه به آن دارد به خویشاوندان و یتیمان و از كارافتادگان و ... انفاق كند... .

و آنگاه كه یتیم بودن رسولخدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلم ـ را به وی تذكر می دهد، می فرماید:

«أَ لَمْ یَجِدْكَ یَتِیماً فآوی؟»[6]

آیا تو را یتیم نیافت و سپس پناه داد؟

سپس می فرماید:

«فَأَمَّا الْیَتِیمَ فَلا تَقْهَرْ»[7]

حال كه چنین است پس با قهر و خشم با یتیم برخورد مكن.

در این سوره خدای متعال نخست یتیم بودن رسول اكرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ را یادآور شده و آنگاه سفارش یتیمان را به او می كند و این ترتیب برای آن است كه آن بزرگوار در كودكی پدر و مادر خود را از دست داده بود و بخوبی احساس می كرد یتیمی كه از محبّت و نوازش پدرانه محروم شده است بیش از هر چیز خود را نیازمند به تفقّد و محبّت می بیند. به این جهت می فرماید همان گونه كه یتیم بودی و تو را پناه دادیم تو نیز یتیمان را نوازش كن و آنها را از خود دور مكن، چرا كه درد و رنج یتیمی را تحمل كرده و از درد و ناراحتی یتیمان آگاهی.

تو را باشد از درد طفلان خبر               كه در خردی از سر برفتت پدر

آری!در این آیات دو مسئولیت درباره یتیمان ذكر شده است که می بایست همگان بدان اهتمام ورزند:

1. برطرف كردن نیازهای مالی آنها

2. جبران كمبودهای عاطفی آنان*

_____________

*محمد رضا مهدوی كنی، نقطه های آغاز در اخلاق عملی، ص499، بااندکی تصرف


تهیه و تنظیم برای تبیان:گروه دین و اندیشه_شکوری