نوجوان و نیازهای فراوانش
در مقاله بازگشت به ساحل نجات به اصول برقراری ارتباط با نوجوان اشاره نمودیم و بیان کردیم که در رویارویی و آموزش با نوجوان و جوان لازم است رویی گشاده ،خلوص نیت، صداقت ، و ادبیات دلنشین داشته و در جهت ایجاد اعتماد، کاستن فاصله ها و ذهنیت شناسی تلاش کنیم. با رعایت اصول تكوینى و باطنى فوق، كلام و رفتار مربى مى تواند به خوبى در جوان و نوجوان تاثیرگذار باشد . در ادامه سعی داریم به اصول حاکم بر رفتار و گفتار مروری داشته باشیم.
شیوه ها و اصول رفتارى
مربى در برخورد با نوجوان و جوان علاوه بر رعایت اصول و قواعد شكلى و صورى و نیز اصول تكوینى و باطنى، كه خود باید بدان متصف باشد، باید شیوه ها و اصولى را رعایت نماید تا با برخوردارى از روان شناسى برخورد، بتواند بهتر و بیش تر تاثیرگذار باشد . غالبا این اصول را مى توان در محورها و شاخص هاى زیر بیان نمود:
1 . سعه صدر، صبورى و مواجهه فراجریانى
2 . طمانینه در رفتار و اعتماد به نفس در گفتار: مربى و فرد تاثیرگذار باید از اعتماد به نفس كافى در گفتار و وقار و طمانینه لازم در رفتار برخوردار باشد .
3 . استخدام و به كارگیرى علایق و سلیقه هاى مقبول و انگیزه هاى فطرى نسل جوان: باید با شناخت ویژگى و خصوصیات رفتارى و گفتارى نوجوانان و جوانان و در واقع با مخاطب شناسى درست، دانست كه از جمله ویژگى هاى این قشر، تجدد و نوگرایى، تحرك، تلاش، امید، آرمان خواهى، آرمان گرایى، آزادى خواهى، نشاط و طراوت، لطافت، غرور، احساس خوشبختى، منزلت طلبى، جسارت و . . . مى باشد . مى بایست با به كارگیرى و استخدام علایق و سلیقه هاى معقول و متناسب با این ویژگى ها با او برخورد و رفتار كرد .
4 . التزام به توصیه و برخورد و تبلیغ غیرمستیقم: بهترین شیوه تاثیرگذارى، برخورد و رفتار و تبلیغ غیرمستقیم است . البته، نوع تبلیغ و برخورد بى واسطه و غیرمستقیم و غیرزبانى به مراتب مؤثرتر، كارآمدتر و تاثیرگذارتر از شیوه برخورد مستقیم و زبانى است .
5 . تاكید بر عزت نفس، تقویت خودباورى، وقار و اعطاى شخصیت به مخاطب: از دیگر شیوه هاى رفتارى موردنظر در برخورد با نوجوانان و جوانان است . مخاطب نوجوان و جوان وقتى احساس مى كند كه مربى ضمن احترام گذاشتن به وى و تاكید بر عزت نفس وى، او را به عنوان یك شخصیت حقیقى و واقعى پذیرفته است و او را محترم مى شمارد، به راحتى نه تنها سخنان او را مى پذیرد كه مجذوب و شیفته رفتار او مى گردد .
6 . تحریك احساسات و عواطف: براى حسن تاثیر بر مخاطب، به ویژه نوجوان و جوان و با هدف تاثیر بیش تر و بهتر، ضمن شناخت روحیات و خلقیات مخاطب، با تحریك عواطف و احساسات وى مى توان بیش از پیش بر او تاثیرگذار بود .
7 . استفاده هم زمان از اهرم تشویق و تنبیه: یكى از شیوه هاى صحیح تربیت و نیز برخورد شایسته و مناسب با مخاطب، تذكر صفات شایسته و بایسته و مناسب و مثبت و نیز صفات منفى مخاطب است . به عبارت دیگر، همان گونه كه ترغیب، تحریك و تشویق مخاطب به كارهاى شایسته و خوب لازم و ضرورى است، منع، ردع و توبیخ و سرزنش وى در خصوص كارهاى ناشایست نیز ضرورى است . صرفا استفاده از اهرم تنبیه و یا تشویق مسیر و فرایند تربیت را دچار انحراف و افراط و تفریط خواهد نمود .
اصول حاكم بر طرز گفتار
از دیگر نكات لازم الرعایت و ضرورى در برخورد با مخاطب، اصول حاكم بر گفتار است كه مى توان آن را در چند محور بیان كرد:
1 . معلومات سنجى، گرایش فهمى و نیازسنجى مخاطب: باید ابتدا دانست كه مخاطب به چه نوع مطالب، با چه زبانى و در چه قالبى و در چه سطحى نیاز دارد . به عبارت دیگر، معلومات سنجى، گرایش فهمى و نیاز سنجى پیش از القاء هر نوع مطلبى به مخاطب لازم و ضرورى است تا نیاز سنجى درست صورت نگیرد و سطح فهم و نیاز مخاطب شناخته نشود، قطعا انتخاب نوع مطالب و نیز قالب ارائه و سطح مطالب بى معنا خواهد بود .
2 . پرهیز از افراط و تفریط در گفتار و رفتار: از دیگر اصول حاكم بر طرز گفتار است . در واقع، از یك سو، بیانات و سخنان طولانى، خسته كننده و بدون به كارگیرى ظرفیت هاى گفتارى و كلامى و از سوى دیگر، بیانات و كلام كوتاه، مبهم و مجمل هر دو ناكارآمد و غیر كافى بود و وافى به مقصود نمى باشد .
3 . شروع سخن از بدیهیات و مسلمات: بیان و آغاز سخن از مشتركات طرفین بویژه اصول مسلم و بدیهى میان طرفین از دیگر ضروریات و اصول حاكم بر طرز گفتار مى باشد .
دیدار آشنا
تنظیم برای تبیان: کهتری
مقالات مرتبط
