دام آلوده به ویروس تب كنگو علامت خاصی ندارد
رئیس اداره بیماری های مشترك انسان و دام وزارت بهداشت، گفت: دام آلوده به ویروس تب كریمه كنگو هیچ علامت خاصی ندارد، از این رو ضروری است كه ذبح دام ها در كشتارگاه های مجاز انجام گیرد.
دكتر محمدرضا شیرزادی، كشتار دام در اماكن غیرمجاز و غیرقانونی را عاملی برای انتقال بیماری های مشترك بین انسان و دام برشمرد و افزود: هرچند بیشترین موارد دام های آلوده در استان سیستان و بلوچستان گزارش شده است اما به لحاظ آشنایی پزشكان منطقه به علائم بالینی و ارجاع به موقع بیماران به مراكز درمانی برای معالجه میزان، موارد فوتی در این استان چشمگیر نیست.
وی با اشاره به شناسایی 5 مورد ابتلا به تب كریمه كنگو در استان خراسان رضوی، از مرگ یكی از این مبتلایان خبر داد و گفت: این فرد زنی 34 ساله بوده است كه به دنبال ذبح دام توسط همسرش، به علایم بیماری دچار شده بود.
ویروس این بیماری پس از ورود به بدن دام، به مدت یك هفته تكثیر می شود و درصورت ذبح گوسفند در این دوره احتمال انتقال بیماری به دامدار وجود دارد.
شیرزادی ادامه داد: اگر دام ها از مراكز تحت نظارت دامپزشكی خریداری شوند به علت سمپاشی های مكرر احتمال انتقال آلودگی به دام از طریق كنه (میزبان واسط) به حداقل می رسد و بدین ترتیب خطر مرگ، كسی را تهدید نمی كند.
رئیس اداره زئونوز(بیماری های مشترك بین انسان و دام) وزارت بهداشت، با توصیه مبنی بر دقت در خریداری دام ها از مراكز مجاز معرفی شده از سوی سازمان دامپزشكی و نیز ذبح آن ها در كشتارگاه های مجاز یادآور شد: دام آلوده به ویروس تب كریمه كنگو هیچ علامت خاصی ندارد.
گوشت آلوده، عامل انتقال تب كریمه كنگو
گوشت آلوده، ویروس تب كنگو را انتقال می دهد. تب كریمه كنگو كه بیماری ویروسی مشتركی میان انسان و دام است، 31 قربانی در ایران گرفته است. به نقل از مدیرمركز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت، شمار مبتلایان به این بیماری از ابتدای سال 87 تاكنون، 108 نفر بوده است.
این بیماری ویروسی به طور همزمان در كریمه و كنگو مشاهده شده و به همین دلیل، تب كریمه كنگو نام گرفته است. علائم آن تب، دردهای عضلانی و استخوانی، خونریزی از دهان، لثه، بینی یا مدفوع، ادرار و استفراغ خونی است.
بیماری در مراحل پیشرفته خود به زردی و مرگ منجر می شود. گاو، گوسفند و بز از جمله حیواناتی هستند كه تب كریمه كنگو را انتقال می دهند.
دكتر غلامرضا سودبخش، متخصص بیماری های عفونی گفت: "معمولا قصاب‌ها، كسانی كه در كشتارگاه ها كار می كنند و آن ها كه با دام سروكار دارند، به این بیماری مبتلا می شوند. عادت های بدی هنگام ذبح دام در میان برخی قصاب ها وجود دارد. گذاشتن چاقو میان لب ها، استفاده نكردن از دستكش یا بادكردن پوست دام پس از ذبح با دهان و نه با تلمبه، از جمله رفتارهای خطرناك و منتقل كننده آلودگی هستند.
در برخی مناطق كشور مانند سیستان و بلوچستان، این بیماری به دلیل ورود دام قاچاق، بیشتر است. پزشك باید برای تشخیص درست بیماری، به حرفه و محیط كار بیمار توجه داشته باشد."
نیش كنه یكی دیگر از راه های انتقال تب كریمه كنگو است. دكتر سودبخش از عمرطولانی كنه و مقاوم بودن ژنوم این حشره در قبال سمپاشی سخن گفت و تاكید كرد: عملی ترین راه مبارزه با بیماری تب كنگو، رعایت بهداشت دام، دامدار، قصاب و توجه مصرف كننده گوشت به سالم بودن آن است.
توصیه دكتر سودبخش به مصرف كنندگان این است كه تنها گوشت دارای مهر اداره دامپزشكی را خریداری كرده و هنگام خرد كردن گوشت، حتما از دستكش استفاده كنند. اگر دامی دیدند كه پوستش خونریزی دارد یا خون ادرار می كند، اطلاع دهند.
وی دامداران و گله داران را نیز از ذبح دام آلوده به منظور حرام نشدن برحذر می دارد. به گفته دكتر سودبخش، گوشت دام آلوده آن چنان خطرناك است كه حتی باید لاشه دام را سوزاند یا با آهك در چاله ای عمیق دفن كرد.
وی ادامه داد: دوره نهفتگی این بیماری حدود 10روز است و اگر بیمار به محض بروز علایمی كه ذكر شد، با مراجعه به پزشك، اقدامات درمانی روی او انجام گیرد، بهبود می یابد اما درصورتی كه تشخیص و درمان بیماری دیر باشد احتمال مرگ فرد مبتلا زیاد است.
او افزود: بیماری خطرناك تب كریمه كنگو از طریق خوردن گوشت و یا فرآورده های دام آلوده كه به خوبی پخته شده باشند و نیز از گزش كنه هیالوما كه خون دام آلوده را نخورده است به انسان منتقل نمی شود.
انتقال انسان به انسان (عفونت بیمارستانی)
تماس با خون و بافت بیماران به ویژه در مرحله خونریزی یا انجام هرگونه اقدامی كه منجر به تماس انسان با خون آن ها شود، باعث انتقال بیماری می شود.
بیمار طی مدتی كه در بیمارستان بستری است، به شدت برای دیگران آلوده كننده است و همه گیری های كوچك فراوانی به دنبال عفونت های بیمارستانی در مراقبت از مبتلایان مشاهده شده است.
پیشگیری
اساس پیشگیری مبتنی بر 3 ركن عمده شامل بیماریابی و درمان به موقع مبتلایان، افزایش آگاهی عموم مردم (در زمینه راه های انتشار و پیشگیری بیماری) و همچنین هماهنگی بین بخشی با ارگان های ذیربط جهت مبارزه با بیماری است.
به اختصار می توان روش كنترل و پیشگیری بیماری را تحت عناوین ذیل ذكر كرد:
1- حذف ناقل:
كنه ناقل هیالوما كه پس از آلودگی به ویروس مادام العمر آلوده باقی می ماند، تقریباً در اكثر نقاط پرورش دام كشور ما وجود دارد بنابراین كنه زدایی دام ها و كاهش جمعیت ناقل به كنترل بیماری می تواند كمك كند.
2- محافظت از گزش توسط ناقل:
كسانی كه در محیط های روستایی و دامپروری خصوصاً در فصول بهار تا پاییز حضور دارند باید اقدامات حفاظتی فردی، جهت دور ماندن از گزش كنه را بدانند و رعایت كنند.
3- پرهیز از تماس با منبع بیماری:
تماس مستقیم پوستی مخاطی با خون و ترشحات آلوده دامی در حین ذبح یا زایمان دام موجب انتقال بیماری می شود، بنابراین در حین چنین اقداماتی باید از دستكش و لوازم محافظتی استفاده كرد.
4- كنترل آلودگی دامی:
مهم ترین اصل در كنترل بیماری كریمه كنگوی دامی ایجاد قرنطینه های مرزی دامی است تا به طور جدی از تردد دام آلوده جلوگیری شود بنابراین به عموم مردم باید توصیه نمود به شدت از خرید و مصرف گوشت دامی كه به طریق غیرقانونی و قاچاق وارد كشور می شود، خودداری كنند؛ زیرا شناسایی دام های آلوده با تست های سرولوژی و معدوم كردن آن ها روش عمومی و مؤثری در كنترل آلودگی نبوده است.
5- بیماریابی و درمان به موقع:
با توجه به این كه تماس با خون و ترشحات فرد مبتلا نیز موجب انتقال می شود، شناسایی به موقع، بستری و درمان علاوه بر كاهش میزان مرگ و میر اقدامی اساسی در پیشگیری از انتشار بیماری نیز محسوب می شود.
* مطالب مرتبط:
بیماری های مشترک بین انسان و حیوان در ایران
چرخه انتقال برخی بیماری های مشترک بین انسان و حیوان
مهم ترین بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان
توصیه‌هایی در آستانه عید قربان
بخش تغذیه و سلامت تبیان
