گیشه سینما علیه بحران اقتصادی

با وجود بحران اقتصادی شدید بین‌المللی كه تاثیر منفی خود را روی  تمامی واحدهای تولیدی گذاشته، وضعیت صنعت سینما در اكثر كشورهای جهان خوب است و خبرهای رسیده حكایت از آن می‌كند كه استقبال تماشاگران از فیلم‌های سینمایی در سراسر جهان خوب است.

به این ترتیب، در شرایطی كه وضعیت گیشه نمایش در سینماها خوب است و محصولات سینمایی با فروش‌های خوبی روبه‌رو می‌شوند، سؤالی كه تحلیلگران اقتصادی سینما مطرح می‌كنند این است كه چه عاملی باعث می‌شود مردمی كه وضعیت اقتصادی خوبی ندارند، باز هم به سینما رفته و پول خود را خرج تماشای فیلم ‌كنند؟

در بین كشورهای اروپایی، آلمان یكی از آن جاهایی است كه استقبال تماشاگران از فیلم‌های سینمایی نه‌تنها كاهش پیدا نكرده، بلكه افزایش هم پیدا كرده است. گزارش‌های رسمی خبر از یك رشد 14درصدی فروش در سینماهای این كشور می‌دهد. به كمك چنین رشد خوبی، فیلم‌هایی كه در 6ماه اول سال جاری میلادی در این كشور اروپایی اكران عمومی شدند، یك فروش 583میلیون دلاری را تجربه كردند. اهل فن می‌گویند در 5سال گذشته چنین رقم فروشی برای سینمای آلمان حكم یك ركورد را داشته است.

گفته می‌شود علت امر را باید در نمایش عمومی یك‌سری فیلم موفق و پر سر و صدای داخلی و بین‌المللی جست‌وجو كرد كه با دقت و ظرافت خاصی برای نمایش عمومی در سینماهای آلمان انتخاب شده بودند. در این بین، به ویژه باید از «فرشتگان و شیاطین» (قسمت دوم فیلم جنجالی «رمزداوینچی») اسم برد كه با فروش 47میلیون دلاری خود، لقب موفق‌ترین فیلم 6ماه اول سال 2009 سینماهای آلمان را به خود اختصاص داد. البته ساخته جدید ران‌هاوارد- با بازی تام‌هنكس- در شرایطی این چنین مورد توجه تماشاگران آلمانی و دیگر كشورهای اروپایی قرار گرفت كه در خود آمریكا با استقبال زیادی روبه‌رو نشد. در شرایطی كه فروش بین‌المللی فیلم بالای 300میلیون دلار بوده است، تماشاگران آمریكایی فقط 130میلیون دلار برای تماشای آن پرداخت كرد‌ه‌اند.

آندارس كرامر یكی از مدیران بخش تولید و توزیع فیلم در آلمان می‌گوید: «موفقیت گیشه نمایش سینماهای آلمان پیش از آنكه مرهون یكی دو فیلم پر سروصدا و پرخرج باشد، موفقیت خود را به واسطه اكران عمومی چندین فیلم كوچك‌تر دارد كه با هزینه‌هایی معمولی ساخته شده‌اند. شمار این فیلم‌ها در جدول بهترین‌های 6ماه اول سال میلادی، بیشتر از فیلم‌های پرطمطراق است. در این رابطه، او از فیلم‌هایی مثل «مورد عجیب بنجامین باتن»، «میلیونر زاغه‌نشین» و حتی فیلم‌ كمدی فرانسوی «به اشنیتس خوش آمدید» اشاره می‌كند. برای مثال او از فروش 20میلیون دلاری «كتابخوان» به عنوان یكی از پدیده‌های سال سینماهای آلمان اسم می‌برد.

گزارش وضعیت اقتصادی سینماهای آلمان در 6 ماه اول سال در شرایطی منتشر می‌شود كه دو فیلم تازه اكران‌شده «عصر یخبندان: ظهور دایناسورها» و «هری‌پاتر و شاهزاده دورگه» در هفته‌های اول نمایش خود فروش‌هایی 52 و24 میلیون دلاری داشته‌اند. فروش هفته اول ششمین قسمت مجموعه «هری‌پاتر» با كل فروش 3ماهه «گرگ و میش» در سینماهای آلمان برابری می‌كند! یوهانس كلینگز پورن یكی دیگر از مسئولین توزیع فیلم در آلمان چنین می‌گوید: «این مسئله واقعا فوق‌العاده است و جای بحث زیادی دارد. این نكته به ویژه زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌كند كه ببینیم كل این اتفاقات در دوران ركود و بحران اقتصادی جهانی رخ می‌دهد.»

حضور 65میلیون تماشاچی در سالن‌های نمایش سینماهای آلمان در 2فصل اول سال جاری، كل صنعت سینمای این كشور را نسبت به 6ماه بعدی سال امیدوار كرده است. اگرچه این تعداد بیننده نتوانست ركورد 72میلیون نفری نیم سال اول 2004 آلمان را بشكند ولی اهالی سینما امیدوارند این اتفاق در نیم سال دوم رخ بدهد. صنعت سینمای آلمان كه در 6ماه اول سال یك محصول داخلی بسیار موفق مثل «مردان» (ساخته ماریو بارت و گرنوت رول) را داشت، برای ماه‌های بعدی سال هم چند فیلم مطرح دیگر را روانه پرده سینماها خواهدكرد. این فیلم در نمایش عمومی خود، حدود 18میلیون دلار فروش كرد.

سینماهای فرانسه هم سال جدید میلادی را در شرایطی شروع كردند كه تمام دست‌اندركاران سینمایی كشور هنوز از موفقیت كلان 180میلیون دلاری كمدی خانوادگی به «اشنیتس خوش آمدید» سرخوش و خندان بودند. با آنكه هیچ یك از فیلم‌های نیم سال اول سینماهای فرانسه (چه محصول داخلی و چه محصول خارجی) نتوانست این موفقیت را تكرار كند ولی سینماهای كشور همواره پر از تماشاچی بود و تعداد زیادی از محصولات فرانسوی در رقابت با فیلم‌های هالیوودی، از آزمون نمایش سربلند بیرون‌آمدند. تحلیلگران سینمایی می‌گویند از بین 10فیلم پرفروش فرانسوی نیم سال اول 2009، 8تای آنها كمدی بوده‌اند. به اعتقاد آنها موفقیت كلان «به اشنیتس خوش آمدید» راه را برای موفقیت دیگر محصولات كمدی هموار كرده و مردم را مشتاق تماشای این نوع فیلم‌ها كرده است.

فیلم‌هایی مثل «ال او ال» (سوفی ماركو و كریستتا ترت)، «كوكو» (ژرار دپاردیو و گادالماله) و «اواس‌اس117: گمشده درریو» (ژان دوجاردین و لویی مونه) كه هجو فیلم‌های جیمزباندی است، جزو مطرح‌ترین محصولات نیم سال اول سینماهای فرانسه هستند. این فیلم‌ها كمك كرده‌اند تا گیشه نمایش‌ سینماها داغ باقی بماند و سینماها یك فروش كلی بالای 600میلیون دلاری را از سر بگذرانند. تحلیلگران اقتصادی سینما می‌گویند در غیبت فیلمی مثل «به اشنیتس خوش‌آمدید»، شمار خرید بلیت در گیشه سینماها شاهد یك افت چند درصدی بود.

اما این مسئله مانع از آن نشد كه صنعت سینمای فرانسه، 6 ماه اول سال را خوب و مثبت ارزیابی نكند. «ال‌او ال» با جذب 5/3میلیون تماشاچی، لقب پرفروش‌ترین فیلم نیم سال اول 2009را گرفته است. فیلیپ دساندره مسئول واحد توزیع «استودیو كانال» فرانسه می‌گوید: «تقاضای تماشای فیلم در شهرهای بزرگ هنوز خوب و قوی است ولی در شهرهای كوچك و روستاها، ما با كمی افت تماشاچی روبه‌رو هستیم.»

‌اما صنعت سینمای فرانسه برگ  برنده ‌هنری خود را اول سپتامبر رو می‌كند و آن زمانی است كه كمدی كمیك استریپی «نیكلاس كوچولو» در سطح وسیعی روی پرده سینماهای این كشور اروپایی می‌رود. فیلم براساس قصه قدیمی و محبوب سمپه و رنه‌گاسینی ساخته شده است. این قصه قبل از این هم چند بار دستمایه تولید تعدادی فیلم سینمایی و مجموعه تلویزیون بوده است و درباره پسر بچه‌ای به نام نیكلاس است كه متوجه می‌شود به زودی صاحب یك برادر یا خواهر كوچولو خواهد شد.

او كه عادت كرده تنها فرزند خانواده خود باشد، حالا با مسائل و اتفاقات تازه‌ای روبه‌روست، چند تن از بازیگران مطرح سینمای فرانسه مثل كادمراد (به اشنیتس خوش آمدید)، والری لمرسیه (مهمان شام) و فابریك لوچینی (دختری از موناكو) نقش‌های اصلی فیلم را به عهده دارند. منتقدین سینمایی بر سر این نكته كه آیا این فیلم می‌تواند به رقم فروشی معادل «به اشنیتس خوش‌آمدید» دست پیدا كند یا خیر، اتفاق‌نظر ندارند. اما همه در یك نكته متفق‌القول هستند و آن هم این است كه بچه‌ها و خانواده‌هایشان استقبال خیلی خوبی از آن خواهند كرد.

با فرسنگ‌ها فاصله از فرانسه، در كشور چین هم مسئولین رسمی خبر از وضعیت خیلی خوب سینماهای خود می‌دهند. یك آمار رسمی حكایت از آن می‌كند كه در 6ماه اول سال2009، جدول گیشه نمایش سینماهای این كشور آسیای دور، حدود 40درصد رشد داشته است. این رشد 40درصدی كمك كرد تا رقم فروش فیلم‌ها در چین به 336میلیون دلار برسد. این رقم فروش به واسطه نمایش حدود 80محصول داخلی و خارجی به دست آمده است.

چین هر سال فقط اجازه نمایش 10فیلم خارجی را دارد كه عموما این فیلم‌ها از بین ساخته‌های پرخرج و پرسروصدای هالیوودی انتخاب می‌شوند. تحلیلگران عقیده دارند كه اگر استقبال تماشاگران در نیم سال دوم 2009 هم مثل نیم سال اول آن باشد، سینمای چین یك فروش كلی خیره‌كننده 835میلیون دلاری را در این سال تجربه خواهد كرد. این رقم فروش به معنی رشد 40درصدی جدول گیشه نمایش‌‌ در مقایسه با فروش كلی 629میلیون دلاری سال 2008 خواهد بود.طی 5ماه اول سال، فروش كلی فیلم‌ها به 275میلیون دلار رسید. در ماه ژوئن 3فیلم پرهزینه «شبی در موزه2»، «رستگاری ترمیناتور» و «ترانسفورمرها: انتقام شكست خوردگان» روی پرده سینماها رفتند.

این فیلم‌ها به تنهایی یك فروش (حدودا) 100میلیون دلاری را برای جدول گیشه نمایش چین به همراه آوردند. «صخره سرخ2» جان‌وو و «مسابقه‌دهنده دیوانه» نینگ‌هائو از جمله كارهای موفق داخلی بودند اما موفقیت اصلی را در بین محصولات داخلی، انیمیشن «گرگ‌گنده‌گنده و بز دلپذیر» از آن خود كرد.

هیچ‌كس پیش‌بینی یك موفقیت كلان را برای این فیلم نمی‌كرد. سینماهای چین در شرایطی به موفقیت خوب خود در نیم سال2009 دست پیدا كردند كه بسیاری از اهالی صنعت سینما به سانسور رسمی و دولتی اعتراض دارند و می‌گویند هنرمندان و روشنفكران از سوی ایدئولوگ‌های حاكم تحت فشار هستند و نمی‌توانند آنچه را كه خود می‌خواهند، جلوی دوربین برده و بسازند.

‌سینماهای برزیل با وجود فروش خوب 245میلیون دلاری نیم سال اول 2009، موفقیت زیادی برای صنعت سینمای كشورش به ارمغان نیاورند. رشد 34درصدی فروش گیشه سینماهای این كشور، بیشتر به واسطه نمایش محصولات خارجی همچون «فرشتگان و شیاطین» (14میلیون)، «مردان ‌ایكس4» (14میلیون)، «شبی در موزه2» (11میلیون)، «سریع و آتشی4» (10میلیون) و «مورد عجیب بنیامین باتن» (10میلیون) است.

این در حالی است كه محصول داخلی «سه ایو فوسه ووكه2» با فروشی 25میلیون دلاری صدرنشین جدول فروش 6ماه اول سال است و «دیوا» یك محصول داخلی دیگر، با فروشی 9میلیون دلاری در رتبه هفتم قرار دارد. به جز فیلم برزیلی «یك موجود ناپیدا» (با فروشی 7میلیونی در ردیف نهم)، ردیف‌های هشتم و دهم را انیمیشن «هیولاها علیه بیگانه‌های فضایی» (7میلیون) و میلیونر زاغه‌نشین» (5/6میلیون) در اختیار دارند.

منبع : همشهری

تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی