انواع نقشه

یک شکل گرافیکی که نمایانگر بخشی از سطح زمین است را شکل خاص و روابط نسبی را نقشه گویند. روابط نسبی به نام  مقیاس نقشه معروف است. نقشه ها مناطق و اجسام روی زمین و زیرزمین را نشان می دهند. بیشتر نقشه ها برای مکان و هدفی خاص تهیه می شود مثل نقشه خیابان، نقشه بزرگراه، نقشه ارتفاعات (توپوگرافیک)، شکل خاک و سنگ های زیرزمین، نقشه های دمایی نشان دهنده جریان رودخانه و غیره.

کارتوگرافی

کارتوگرافی یا ساختن نقشه یعنی هنر و علم بیان کردن موارد و عوامل معلوم فیزیکی روی زمین و انتقال آن به صورت گرافیکی به روی کاغذ. نقشه، تصویر گرافیکی قسمتی از سطح زمین که از بالا دیده شده و با مقیاس مشخص است. علایم و موارد روی زمین به وسیله نشانه ها، خطوط، رنگ ها و اشکال نشان داده می شود.

مقیاس نقشه

نقشه قسمتی از سطح زمین را نشان می دهد. در نقشه سطح زمین در مقیاس بسیار کوچکتر است. مقیاس، بیان کننده نسبت اجسام در زمین و نقشه است. مقیاس عددی نقشه نسبت فاصله افقی روی نقشه را با فاصله افقی همان قسمت در روی زمین بیان می کند که معمولاً به صورت کسری نوشته می شود و کسر نماینده (RF) نامیده می شود. که از تمام اندازه گیری ها مستقل تر است. مثلاً RF 50000/1 یا 1:50000 یعنی یک واحد اندازه گیری شده در نقشه برابر است با 5000 واحد یکسان در روی زمین.

فاصله روی زمین

فاصله دو نقطه روی زمین از طریق اندازه گیری فاصله همان دو نقطه در روی نقشه محاسبه می شود و ضرب آن در مقیاس نقشه ازطریق نسبت RF به دست می آید.

خط مستقیم در فاصله زمین:

برای معین کردن فاصله زمینی مستقیم بین دو نقطه روی نقشه این گونه عمل می کنید که: لبه صاف یک تکه کاغذ را روی نقاط قرار دهید. هرکدام از نقاط را بر روی کاغذ علامت بزنید. کاغذ را به مقیاس گرافیکی تبدیل کنید و فاصله زمینی بین نقاط را محاسبه کنید.

فاصله زمینی در امتداد جاده ای پیچ در پیچ

برای اندازه گیری فاصله جاده های پیچ در پیچ، رودخانه یا هر مسیر مورب و منحنی از لبه کاغذ استفاده کنید. در روی کاغذ یا نزدیک لبه کاغذ یک علامت بزنید و در جایی که منحنی اندازه گیری می شود علامت دوم را بزنید. کاغذ را تا نقطه ای که مسیر مستقیم است ادامه دهید و هم روی کاغذ و هم روی نقشه علامت بگذارید. دو علامت ضخیم را روی هم قرار دهید. نوک مداد را روی کاغذ بگذارید و آن را نگه دارید و کاغذ را بچرخانید تا مسیر مستقیم دیگر به دست آید. دوباره روی کاغذ نقشه علامت بگذارید. این عمل را ادامه دهید تا اندازه گیری کامل شود. بعد کاغذ را روی مقیاس گرافیکی قرار دهید و فاصله آنها را محاسبه کنید.

نقشه های توپوگرافی

نقشه های توپوگرافی شکل مناطق و نواحی را نمایش می دهند. این نقشه ها به خوبی موقعیت های افقی اجسام و موارد قابل اندازه گیری را نشان می دهند. موقعیت های عمودی معمولاً با خط فاصل نشان داده می شود. دره ها، گودال ها، ارتفاعات و contour ها روی نقشه از سطح دریا سنجیده می شود.

دانش نقشه به صورت علامت ها، گریدها، مقیاس ها و فاصله هاست که برای مشخص کردن دو نقطه، شناسایی آن، اندازه گیری بین آنها و تعیین فاصله بین دو نقطه اطلاعات کافی را به شما می دهد. چه اتفاقی می افتد اگر یک صخره 300 فوتی در مسیر حرکت باشد؟ استفاده کننده نقشه با نگاه به نقشه توپوگرافی، تنوع بی نظمی ها و تغییرات سطح زمین در اثر عوامل طبیعی را می بیند همچنین بلندی ها و اختلاف ارتفاعات در نواحی مختلف مشخص می شود.

سطح تراز: اندازه گیری های عمودی را نشان می دهد.

سطح تراز در اغلب نقشه ها از میانگین سطح دریا سنجیده می شود.

ارتفاعات: مشخص کننده های ارتفاع (فاصله عمودی) اشیاء و اجسام زیر و بالای سطح تراز است.

موانع عمودی: شکل و ارتفاع تغییرات زمین اثر عوامل طبیعی را نشان می دهد.

مینو اصفهانی سایت بیابان های ایران

تهیه و تنظیم برای سایت تبیان: زهره پری نوش