تبیان، دستیار زندگی
همانطور که می دانید نقشه هایی مفید است که دارای مقیاس باشد. زیرا در این نقشه ها امکان محاسبه های فاصله های واقعی بر روی زمین و اندازه گیری از روی نقشه وجود خواهد داشت. بنابراین در هر نقشه باید مقیاس آن به طور واضح مشخص گردد...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مقیاس نقشه

نقشه

همانطور که می دانید نقشه هایی مفید است که دارای مقیاس باشد. زیرا در این نقشه ها امکان محاسبه های فاصله های واقعی بر روی زمین و اندازه گیری از روی نقشه وجود خواهد داشت. بنابراین در هر نقشه باید مقیاس آن به طور واضح مشخص گردد.

مقیاس نقشه را می توان به سه صورت نشان داد:

1 - مقیاس توضیحی (جمله ای): که در یک عبارت به صورت جمله بیان می شود. مثل عبارت "یک سانتیمتر برابر یک کیلومتر است".

2 - مقیاس خطی

3 - مقیاس کسری

به علت کاربرد بیشتر مقیاس کسری در کتب درسی با مثال هایی به توضیح بیشتر این مقیاس می پردازیم:

این روش از طریق بیان کردن ارتباط بین مقیاس نقشه و مقدار واقعی آن در روی زمین صورت می گیرد. این ارتباط به صورت یک کسر نشان داده می شود. اگر چه این مقیاس به نام مقیاس کسری معروف شده اما معمولاً به شکل یک نسبت نوشته می شود. مثلاً نمایش کسری 100000: 1 به صورت نوشت. اگر طول و عرض نقشه در عدد 100000 ضرب شود اندازه های واقعی آن به دست می آید. در این نقشه، یک سانتیمتر از نقشه برابر 100000 سانتیمتر بر روی زمین یا 1000 متر یا یک کیلومتر است.

مثال 1:

اگر 4 سانتیمتر از نقشه ای، 400 متر در روی زمین را نشان دهد، نمایش کسری آن چقدر است؟

4  سانتیمتر، 400 متر را روی زمین نمایش می دهد (واحدهای اندازه گیری باید همجنس شود. یعنی تغییر متر به سانتیمتر لازم است).

بنابراین 4 سانتیمتر، 4000 سانتیمتر را نشان می دهد. و یک سانتی متر 1000 سانتیمتر را نشان می دهد، پس نمایش کسری برابر 1000: 1 خواهد بود.

مثال 2:

اگر 50 سانتیمتر بر روی نقشه 10 کیلومتر بر روی زمین را نشان دهد، نمایش کسری آن چقدر خواهد بود؟

50 سانتیمتر 10 کیلومتر را نشان می دهد ( واحد ها باید یکی شود ).

50 سانتیمتر نقشه 1000000 سانتیمتر را روی زمین نمایش می دهد. یک سانتیمتر نقشه، 20000 سانتیمتر روی زمین را نشان می دهد.

پس نمایش کسری برابر 20000: 1 خواهد بود.

مثال 3:

اگر مقیاس نقشه ای 1:50000 باشد، یک فاصله 2 سانتیمتری روی نقشه، در روی زمین چند متر خواهد بود؟

در این مثال مقیاس نقشه داده شده و فاصله روی نقشه نیز آورده شده، پس باید فاصله حقیقی یا روی زمین را به دست آوریم.

یک سانتیمتر روی نقشه برابر است با 50000 سانتیمتر روی زمین، پس 2 سانتیمتر روی نقشه چقدر روی زمین است؟ از طریق تناسب جواب به دست آمده می شود یعنی 2 در 50000 ضرب می شود

100000 سانتیمتر یا 1000 متر یا 1 کیلومتر است.

مثال 4:

در نقشه ای با مقیاس 1:25000، چند سانتیمتر از نقشه معادل یک کیلومتر بر روی زمین خواهد بود؟

در این مثال 1 سانتیمتر در روی نقشه برابر با 25000 سانتیمتر بروی زمین است پس 1 کیلومتر روی زمین چند سانتیمتر روی نقشه است؟ باید واحدها همجنس شود یعنی کیلومتر به سانتیمتر تبدیل شود که یک کیلومتر برابر با 1000 متر و 100000 سانتیمتر است (برای این کار 1 کیلومتر را در  1000 ضرب می کنیم که متر به دست می آید و سپس در 100 ضرب می کنیم که به سانتیمتر به دست می آید). 100000 سانتیمتر را بر 25000 تقسیم می کنیم جواب به دست آمده برابر است با 4 سانتیمتر.

محمود معافی - سایت بیابان های ایران

تهیه و تنظیم برای سایت تبیان: زهره پری نوش