هر تبی عفونت نیست
«تب داری؟ حتما یک عفونتی در بدنت هست. آنتی‌بیوتیک بخور!»
حتما این جملات آشنا را شما هم شنیده‌اید. ولی این جملات آشنا معمولا اشتباه است، چون هر تبی مساوی با وجود عفونت در بدن نیست. بلکه تب‌ها را پزشک باید با یک شرح حال تخصصی ارزیابی کند و تشخیص دهد این تب ویروسی است یا میکروبی و یا انواع دیگر.
اصولا به افزایش درجه حرارت بدن در طول 24 ساعت "تب" می‌گوییم.
البته باید دانست به طور فیزیولوژیک و طبیعی، درجه حرارت بدن انسان اوایل صبح پایین‌تر است و حدود 4 تا 6 بعد از ظهر به میزان 0/5 تا 0/6 درجه افزایش می یابد.
درجه حرارت طبیعی بدن 37 درجه سانتی‌گراد است که اگر دماسنج را زیر زبان قرار دهند 37 درجه، زیر بغل 36/5 و مقعد 37/5 می‌باشد که طبیعی محسوب می‌شوند. پس اگر از این میزان طبیعی بالاتر رفت، این علامت بدن را تب می‌نامیم و بدن با علامت تب، خبر از یک بیماری می‌دهد.
بیماری‌های عفونی سر دسته بیماری‌های تب‌دار هستند که به علت ورود میکروب ها به بدن انسان، تب را ایجاد می‌کنند، اما به غیر از بیماری‌های عفونی صدمات و ضربات وارده به ما، بیماری‌های عروقی ، بیماری‌های خونی ، برخی بیماری‌های روماتیسمی و بیماری‌های خود ایمنی (بدن بر ضد خود ماده‌ای می‌سازد) نیز می‌توانند به بروز تب منجر شوند.
گذشته از بروز تب، مدت طول کشیدن آن، شدت آن و چگونگی منحنی بروز آن و حتی علایم همراه تب مهم هستند و در علت‌یابی تب به ما کمک می‌کنند که یک کار تخصصی است.
ضمنا باید افزایش درجه حرارت بدن یا تب را از گرمازدگی و بالا رفتن دمای بدن و بی‌حالی ناشی از آن جدا کرد. در موارد گرمازدگی افزایش درجه حرارت بدن بسیار بالا می‌رود، پوست خشک شده و یکی از موارد درمان اورژانسی است.
پس می‌بینید عوامل محیطی هم در ایجاد تب دخالت دارند.
برخی از تب‌ها نیز علل ناشناخته دارند که آنها را FUO می‌نامیم و تشخیص آن برای شروع درمان بسیار مهم و از تبحر پزشک است.
به طور کلی آنچه شما به عنوان یک فرد غیرپزشک، ولی آگاه باید بدانید این است که به محض مشاهده علامت تب باید دو کار مهم را انجام دهید. این توصیه ها را در دو گروه کودکان و سالمندان به خاطر حساسیت آنها، بیشتر دنبال کنید:
1- پاشویه : قرار دادن یک حوله آغشته به آب خنک روی پیشانی، پاها (یا ناف به پایین بچه‌ها) به منظور پایین آوردن درجه حرارت بدن.
2- استفاده از مواد تب‌بری که مجاز است، مثل استامینوفن یا بروفن تا از بروز تشنج پیشگیری شود و بتوانید تا رساندن فرد تب‌دار به پزشک تب او را کنترل کنید.
از همه مهم‌تر اینکه به هیچ وجه خود درمانی نکنید. گاهی شما با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها چنان چهره بیماری را به هم می‌زنید که وقتی فرد را به پزشک می‌رسانید، واقعا جای افسوس دارد.
بنابراین لطفا به خاطر تصورات غلط خود مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک ها را در تب مجاز ندانید.
دکترهوشنگ ساغری - متخصص بیماری‌های عفونی
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
*مطالب مرتبط:
توصیه هایى براى مقابله با تب كودكان
با فرزند تب دار خود چه كنیم (قسمت اول) و(قسمت دوم)
