تبیان، دستیار زندگی
کسی که می‏خواهد بزرگ و مقبول باشد، راه آن تواضع و فروتنی است .
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

طلبگی این راه باشکوه(2)
طلبگی این راه باشکوه(2)

کسی که می‏خواهد بزرگ و مقبول باشد، راه آن تواضع و فروتنی است .

آسیبها و آفت‏های راه

1 . تکبر

تکبر احساسی است که نسبت‏به فرد خارجی ایجاد می‏شود; برخلاف عجب و غرور که در درون آدمی است . البته این‏که برای دانش طلبگی ارزش قائل باشیم و هدفی را بالاتر از آن ندانسته و آن را بزرگ بشماریم، بسیار پسندیده و مطلوب است، اما در عین حال، احساس بزرگی نفسانی و کبریایی، ناشی از جهل و نادانی است .  هنگامی که انسان، معرفتی از خود نداشته و عظمت‏حق را نبیند، دچار چنین حالت پستی می‏شود و ناچار، هم در چشم خداوند و هم اولیای او حقیر می‏گردد; زیرا کبریا و بزرگی فقط از آن خداست .

کسی که می‏خواهد بزرگ و مقبول باشد، راه آن تواضع و فروتنی است . این روش، محبوبیت نزد خدا و خلق را در پی دارد . گر چه انسان با عمل صالح و اخلاص، نزد خداوند مرتبه‏ای بزرگ پیدا می‏کند و حتی در ملکوت آسمان‏ها بزرگ شمرده می‏شود، اما هرگز نباید اصل خود را فراموش کند که چه بوده و چه خواهد شد .

چه زیبا فرمود امام علی (ع): «بیچاره فرزند آدم! سرانجام زندگی‏اش نامعلوم، علت‏بیماری‏اش ناپیدا و کردارش محفوظ (و ثبت می‏شود) . پشه‏ای او را آزار می‏دهد و جرعه‏ای آب یا غذایی، راه گلویش را می‏بندد (و خفه‏اش می‏کند) و عرق (کردن)، او را متعفن و بدبو می‏سازد .»

هم چنین حضرت درباره یکی از دوستانش فرمود: «فلانی (ابوذر، یا فردی دیگر) در چشم من بزرگ بود; زیرا دنیا در چشم او کوچک و حقیر می‏نمود .»

آری، همه خوبی‏ها در تواضع است، چنان‏که در کلمات ائمه اطهار تواضع همه ثمراتی را که ما در پی آن هستیم، به دنبال دارد، آن‏جا که می‏فرمایند:

«تواضع لباسی از عظمت و مهابت‏بر تو می‏پوشاند .»

«تواضع فضیلت‏ها را منتشر می‏کند .» «تواضع در حال بزرگی مقام را می‏افزاید .»

«تواضع حاصل شناخت‏بزرگی خداست و آن‏که تواضع ندارد، چیزی از این بزرگی درک نکرده است وگرنه خود را چیزی نمی‏دید .»

این راز در کلام علی (ع) گشوده شد، آن‏جا که درباره صفات پرهیزکاران فرمود: «عظم الخالق فی انفسهم فصغر ما دونه فی اعینهم‏» ; بزرگی خداوند در درون اهل یقین، غیر او را در نظرشان کوچک نموده است . و اولین کسی که باید در نظر عارف کوچک شود، خود اوست .

2 . زینت گرایی و . . .

تجمل گرایی در اصناف طلاب متفاوت است، این خصلت،  خطری آشکار به شمار می‏رود . اولین زیان تجمل گرایی، افشای جدایی گفتار و عمل و تضاد عقیده و کردار شخص است; چرا که دیگر کسی به حرف آن فرد گوش نمی‏دهد و برای سخنان این طلبه‏نما اهمیت قائل نمی‏شود، بلکه باب تهمت، استهزا، غیبت و حتی رو دررویی را می‏گشاید .

چقدر نارواست که استاد یا شاگردی، به خصوص از میان افراد متاهل، جواهرات یا مانتو و چادر جدیدش را به میهمانی چشم‏ها بیاورد، آن‏گاه همو بخواهد درس معنوی بخواند و گفتارهای امام صادق و امام باقر (علیهم‏السلام) و حضرت زهرا (علیهااسلام) را برای دیگران یادآور شود .

نه، چنین چیزی ممکن نیست، مگر این‏که ما از مقصد، کاملا غافل شده و فقط از شیطان و نفس دستور بگیریم . زنان به خاطر خصوصیت زنانگی، علاقه به زینت و نیز جلوه‏گری‏ای که در طبیعت آن‏هاست،  باید آگاه باشند که این طبیعت، هرگز مجوزی برای رواج زینت و جلوه‏گری نیست; چون در تربیت دینی، خودسازی همین است که با طبیعتمان مبارزه کنیم و از حد طبیعت فراتر برویم . چنان‏که مؤمن از حد غریزه بالا آمده و در حد وظیفه زندگی می‏کند . مگر نه این‏که روزه ماه رمضان نیز مبارزه با احساس طبیعی، یعنی گرسنگی و تشنگی است؟

شکل پیچیده این رفتار نادرست که در اثر نفس اماره پنهان عمل می‏کند، این است که خود را از نامحرم می‏پوشانیم و هر چه عقده داریم بر سر محرمان و دوستان طلبه و یا جلسات مذهبی خالی می‏کنیم . آیا هرگز فکر کرده‏ایم که با آن ویژگی زنانه (علاقه به زینت) چه آتشی به زندگی برخی همراهان می‏زنیم که قادر به تهیه این زینت‏ها نیستند . راستی چرا جلوه نمودن در نزد خدا و اولیای او را، با این جلوه‏های کاذب عوض نموده‏ایم .

مداوای زینت گرایی

1 . شناخت ارزش خود;

2 . شناخت جهان قانونمند و با حساب، چنان که گذشت;

3 . شناخت ادامه زندگی یا معاد و آثار فسادها;

4 . شناخت دنیا که راه است;

5 . حجاب عنصر مقاومت در برابر هجوم بیگانه است .

در این‏جا مجال تفصیل و توضیح این موارد نیست، اما کسی که به شناخت‏خود و استعدادهای عظیم خویش رسیده باشد، آن‏قدر وجود را برتر می‏بیند، که آن را جز با بهشت عوض نمی‏کند و از آن بالاتر، بر رضوان و خشنودی خدا دل می‏بندد و جهان را قانونمند می‏بیند و می‏داند که گناهان یک جا حبس نمی‏شوند و در هستی بازتاب دارند و هنگامی که فهمید دنیا «راه‏» است،  در این راه، با زیبایی و زینت و اندام خود، گرد و خاک به پا نمی‏کند  ، تا دلش از راه خدا منحرف نگردد .

این است راز مراقبت فاطمه زهرا (علیهاالسلام) در برابر یک نابینا و حتی سفارش درباره پوشیده بودن جنازه‏اش در هنگام تشییع، که از اسماء خواست، تابوتی بسازد تا در آن حجم بدن شریفش معلوم نگردد .

آری! آن کس که حضور خدا را فهمید، بی‏تردید از بسیاری کارها حذر می‏کند، مگر آن‏که غافل باشد، یا جاهل وگرنه چگونه است که ما از گناهانمان در برابر یک کودک شرمنده می‏شویم، ولی در برابر خدای حاضر و ناظر که ذره‏ای از کارهای ما بر او پوشیده نیست، شرم نمی‏کنیم!

در مقامی که کنی قصد گناه

گر ببیند کودکی از دور تو را

شرمت آید، از گنه در گذری

پرده عفت‏خود را ندری

شرم بادت که خداوند جهان

که بود واقف اسرار نهان

نظرش بر تو بود بی گه و گاه

چون کنی در نظرش قصد گناه


منبع :حوزه نت                                     تنظیم برای تبیان:مجید نقدی گروه حوزه علمیه